۱۲ اسفند ـ ۳ مارس ـ پیمان سن استفانو و بذل و بخشش های کنگره برلن

سوم مارس ۱۸۷۸ برغم مخالفت انگلستان ، قرار داد پایان جنگ روسیه و عثمانی معروف به پیمان « سن استفانو » میان دو دولت امضاء شد. روسیه از این جنگ كه تا دروازه های استانبول گسترش یافته بود ، دو هدف داشت ؛ یكی اجبار كردن عثمانی به تایید استقلال صربستان ، مونته نگرو ، مقدونیه و بلغارستان بود كه اكثریت جمعیت این منطقه اسلاو و همنژاد روسها هستند و دیگری بسط نفوذ خود از طریق این اسلاوها ( اسلاوهای جنوبی ) تا مدیترانه.
انگلستان رقیب قدیمی روسیه مایل به این امر نبود ، مخصوصا نمی خواست كه بلغارستان به دریای سیاه و دریای اژه راه پیدا كند. با این كه انگلستان برای ادامه جنگ با روسیه به كمك عثمانی كشتی جنگی فرستاده بود و این كشتی ها به تنگه « بسفور » (استانبول) رسیده بودند ، سران عثمانی ترجیح دادند كه با روسیه سازش كنند ، زیرا می دانستند كه انگلستان تنها به منافع خودش می اندیشد . عثمانی با امضای پیمان « سن استفانو » روسیه و انگلستان را در برابر یكدیگر قرار داد.
سیاست آلمان در آن زمان بر این مدار بود كه میان قدرتهای اروپایی به جای معارضه سازش بر قرار باشد ، لذا كنگره برلن را برای حل اختلاف اروپائیان در قبال سایر سرزمین ها را و ازجمله رفع بحران تازه روابط انگلستان و روسیه و ایجاد تفاهم میان قدرتهای اروپای در ۱۳ ژوئیه ۱۸۷۸ تشكیل داد . در این كنگره بود كه تمامی قفقاز به روسیه ، بوسنی ــ هرزگوین به اتریش وقبرس به انگلستان داده شد. همچنین قرار شد كه بلغارستان ، مقدونیه و آلبانی با حفظ استقلال خود ؛ اسما ( تشریفاتی ) جزیی از امپراتوری عثمانی به شمار آیند.
در كنگره برلن دیسراییلی نخست وزیر یهودی انگلستان از فرصت استفاده كرد و اندیشه روسیه از ایجاد یك اتحادیه سراسری « پان اسلاو » از خاوردور تا دریای آدریاتیك را افشاء كرد . اما، این افشا گری با مداخله بیسمارك به حمایت از روسیه به جایی نرسید.
انگلستان به تحریكات خود در خارج از جلسات كنگره ادامه داد و صربستان و بلغارستان را به جان هم انداخت و هنگامی كه روسیه برای پایان دادن به جنگ این دو كشور همسایه به میاجیگری پرداخت انگلستان نیز وارد مذاكرات شد كه از سوم مارس ۱۸۸۶ در بوخارست آغاز گردیده بود . مذاكرات بوخارست موفق به برقرارای صلح میان صربها و بلغارها شد ولی ، دیگر انگلستان از منطقه بالكان خارج نشد و اثر انگشتش همه جا در رویدادهای بعدی بالكان مشاهده می شد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز