دسامبر ۲۰۰۶ ـ قره باغ درگذر تاریخ: صفویه هم به قره باغ خودمختاری داده بود

۹۷ درصد شرکت کنندگان در یک رای گیری عمومی (رفراندم) از تبدیل قره باغ (ناگورنی قره باغ) به یک کشور مستقل در قفقاز جنوبی حمایت کردند. در سه دهه اخیر بر سر این منطقه میان ایروان و باکو اختلاف بوده است. در این رای گیری داخلی (که ممکن است مورد قبول کشورهای ذینفع قرار نگیرد) که در دسامبر ۲۰۰۶ انجام شد، طرح قانون اساسی قره باغ به رفراندم گذارده شده بود. قره باغ طبق قرارداد گلستان منعقد در ۱۲ اکتبر ۱۸۱۳ از ایران جدا و به امپراتوری روسیه داده شد. این قرارداد به میانجیگری «Sir Gore Ousseleyسر گور اوزلی» نماینده انگلستان (دولت متحد روسیه در جنگ با فرانسه ناپلئون) و در پی یک جنگ ۹ ساله میان ایران و روسیه به اصرار انگلستان که جای فرانسه را در دربار فتحعلی شاه گرفته بود تنظیم و توسط حاج میرزا ابوالحسن خان نماینده ایران امضاء شد. پاول سیسیانوفPavel Tsitsiianov ژنرال روس در سال ۱۸۰۵ قره باغ را به چنگ آورده بود که ایرانیان او را ضمن توطئه ای کشتند و حاصل پیشرفتش را خنثی ساختند. واگذاری قره باغ به روسیه در قرارداد ننگین ترکمنچای منعقد در دهم فوریه ۱۸۲۸ نیز تایید شد. این منطقه عمدتا ارمنی نشین همیشه برای روسیه دردسر ساز بود. ساکنان قره باغ باستان از مهاجران سیتی (سیستانی ـ تاجیک) بودند و در طول تاریخ تا سال ۱۹۲۳ که بلشویک های روسیه ترتیبات دیگری برای قفقاز دادند به ایران وفادار مانده بودند. همین وفاداری باعث شده بود که دولت صفویه (اصفهان) به آنان خودمختاری دهد. طبق قرارداد گلستان، چهارده منطقه از قفقاز ایران به روسیه واگذار شد از جمله داغستان، گرجستان، آبخازیه، دربند، شیروان، گنجه، قره باغ، شکین، مغان و ... که قرارداد ترکمنچای ایروان (ارمنستان) و نخجوان را هم به روسیه واگذار و مرز شمال غربی ایران به ارس محدود شد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز