بررسی اثر عصاره تام ریزوم Nardostachys jatamansi در ایجاد تحمل ناشی از مورفین در موش سوری و تاثیر توام آن با کتامین

● زمینه و هدف:
گیاه سنبل الطیب در طب سنتی بسیاری از کشورها بواسطه اثرات آرام بخشی، ضد تشنجی و ضد دردی بکار رفته است.
● روشها:
در این مطالعه ابتدا ریزوم گیاه سنبل الطیب Nardostachys jatamansi توسط متانل ۷۰% عصاره گیری و سپس به منظور تایید حضور والپرواتها در عصاره تام، فراکسیون – nهگزان آن تهیه و مورد بررسی فیتوشیمیایی بوسیله دستگاه GC-MS قرار گرفت. به منظور مطالعه تاثیر عصاره تام ریزوم سنبل الطیب به تنهایی و یا توام با کتامین در ایجاد تحمل به مورفین، گروههای مختلف موشهای سوری نر، مورفین (۳۰mg/kg,ip)، مورفین (۳۰mg/kg,ip) + کتامین (۲۵, ۵۰, ۷۵ mg/kg,ip)، مورفین (۳۰ mg/kg,ip) + عصاره تام ریزوم سنبل الطیب (۱۰, ۲۰, ۳۰ mg/kg,ip) و مورفین (۳۰mg/kg,ip) + کتامین (۲۵ mg/kg,ip) + عصاره تام ریزوم سنبل الطیب (۱۰ mg/kg,ip) را به مدت ۴ روز متوالی دریافت کردند. در گروههای درمانی تجویز دارو هر روز نیم ساعت قبل از تجویز مورفین صورت گرفت. در روز پنجم نیم ساعت بعد از تجویز مورفین (۹mg/kg,ip) تست تحمل مورفین بوسیله روش هات پلیت صورت پذیرفت.
● یافته ها:
نتایج آنالیز فیتوشیمیایی نشان داد که فراکسیون – n هگزانی عصاره تام حاوی بیش از ۱۵ جز می باشد که از عمده ترین آنها می توان به ترکیبات ۹-Aristolen-l-alpha-ol (۳۱.۱ درصد)، Valerenic acid (۲۶.۵ درصد) و Valerenl (۱۳ درصد) اشاره نمود. بررسیهای فارماکولوژیکی نشان داد که کتامین بصورت وابسته به دوز و عصاره تام ریزوم سنبل الطیب با بیشترین پاسخ در دوز ۲۰ mg/kg میزان تحمل به مورفین را به طور معنی داری کاهش می دهند. در تجویز توام ایندو دارو اثرات سینرژیستی مشاهده گردید.
● نتیجه گیری:
عصاره تام ریزوم سنبل الطیب، کتامین و تجویز توام آنها تحمل به مورفین را به طور معنی داری کاهش می دهند.

بهلول حبیبی اصل
مریم حقیرمددی
سولماز اثنی عشری
عباس دل آذر

منبع : پایگاه اطلاعات علمی