ابوالعباس فضل نیریزی

جنسیت: مرد
نام پدر: حاتم
تولد و وفات: ( ... - ح ۳۱۰) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: منجم و ریاضیدان
او یکی از ریاضیدانان و منجمان بزرگ درهٔ خویش به حساب می‌آمد. اهل نیریز فارس بود. او در علم هیئت و نجوم مهارت بسیاری داشت. کترجمان لاتینی او را اناریتیوس می‌نامیدند. نیریزی با معتضذ بالله ، خلیفهٔ عباسی ، معاصر بود و برخی از تألیفات خود را به نام او یا وزرای او نوشته است. وی از نخستین کسانی است که اصطلاح معکوس را ، کهمعادل تانژانت است ، به عنوان یک خط مثلثاتی مستقل به کار برده است. آثار نیریزی همواره مورد مراجعه و اعتماد ریاضیدانان و منجمان بزرگی چون ابوریحان بیرونی ، حکیم عمر خیام و خواجه نصیرالدین طوسی بوده است. وی تفسیری بر "مجسطی" بطلیموس نوشته که بهترین تفسیر آن کتاب دانسته شده است. به طوری که گاهی او را به‌طور مطلق شارح "مجسطی" خوانده‌اند. از دیگر آثارش: شرح "اصول اقلیدس" که در واقع شرح بر ترجمهٔ حجاج بن یوسف از این کتاب است؛ "الزیج الکبیر"؛ "الزیج‌الصغیر"؛ رساله‌ای در "احداث‌الجو" ، که به نام معتضد تألیف گردیده است ، رسالهٔ "سمت‌القبله".

منبع : مطالب ارسالی