بررسی ابعاد اقتصادی انرژی هسته‌ای

موضوع انرژی هسته ای و لزوم توجه به آن به لحاظ اقتصادی در میزگردی تخصصی با حضور حسین آفریده عضو كمیسیون انرژی ، خوش چهره عضو كمیسیون اقتصادی ، ابراهیم كارخانه ای عضو كمیسیون آموزش و تحقیقات و محمدی عضو كمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی بررسی شد، حاصل این میزگرد را در ذیل می خوانید.
حسین آفریده در میزگرد بررسی ابعاد اقتصادی استفاده از انرژی فسیلی و هسته ای اظهار داشت: ذخایر انرژی فسیلی تا سال ۲۰۵۰ در سطح جهان با مشكل جدی مواجه می شود و نیاز انرژی جهان در آن سال با مسائل عدیده ای مواجه خواهد شد.
وی گفت: در سالهای اخیر استفاده از انرژی باد به پیشرفت های بزرگی نایل آمده است؛ به عنوان مثال توربین های ۳۰۰ كیلووات به توربین های ۳ مگاواتی تبدیل شده اند و با كاهش هزینه ها هم اقتصادی تر شده و گران محسوب نمی شوند؛ اما پتانسیل انرژی بادی نیز آن گونه نیست كه بتواند پاسخگوی تمام نیاز دنیا باشد.
نماینده شیروان تصریح كرد: در كشور ما حدود ۱۰۰ مگاوات از انرژی بادی، برق استحصال می شود؛ در كشورهای اروپایی كمتر از ۱۰ درصد از انرژی های تجدید پذیر استفاده می كنند لذا تنها منبع انرژی قابل اطمینان، انرژی هسته ای است.
وی گفت: انرژی هسته ای مبتنی بر دو روش انرژی شكافت یا گداخت است. آنچه امروزه می توان استفاده كرد، انرژی شكافت هسته ای است. كشورهای توسعه یافته صنعتی۷۰ تا ۹۰درصد برق خود را از این طریق تأمین می كنند. كشورهای دارای ذخایر عظیم نفت و گاز نظیر روسیه نیز بیش از ۳۰ درصد برق مورد نیاز خود را از انرژی هسته ای تأمین می كنند.
به گفته وی، برخی كشورهای در حال توسعه تا ۱۵ درصد انرژی مورد نیاز را از طریق انرژی هسته ای تأمین می كند؛ ایران نیز مثل سایر كشور ها حق دارد تنوع انرژی را مد نظر قرار دهد، لذا در طرح جامع انرژی كشور، تنوع انرژی پذیرفته شده است.
آفریده یادآور شد: نیاز حال حاضر برق كشور حدود ۴۰ هزار مگاوات است كه تا ۱۰ سال آینده به ۸۰ هزار مگاوات می رسد. با راه اندازی نیروگاه بوشهر، سهم انرژی هسته ای در تولید برق كشور ۲‎/۵ درصد می شود كه بسیار پائین تر از سهم این انرژی در كشورهای در حال توسعه شرق آسیا است.
نماینده شیروان تصریح كرد: بر اساس مصوبه مجلس در بیست سال آینده ۲۰ هزار مگاوات برق باید در كشور تولید شود كه بخشی از آن باید به وسیله انرژی هسته ای تأمین شود.
هزینه تولید برق با انرژی فسیلی سه برابر انرژی هسته ای است
به گفته آفریده به ازای تولید هر كیلو وات ساعت برق از طریق انرژی هسته ای حدود ۱‎/۶۷ سنت هزینه دارد. در كشورهای تولید كننده گاز، برق و نفت مانند ایران و قطر تولید هر كیلو وات ساعت برق از سوخت های فسیلی ۳ تا ۴ سنت هزینه می برد. لذا انرژی هسته ای به دلایل اقتصادی مقرون به صرفه است.
آفریده گفت: افق آینده به ما دیكته می كند كه سوخت های فسیلی، منابع انرژی نیستند كه بتوان در درازمدت روی آنها برنامه ریزی كرد. باید خودمان را در مجموعه جهانی ببینیم. افق اقتصادی نیز به ما می گوید: انرژی هسته ای كمتر از نصف انرژی فسیلی هزینه دارد. ممكن است ساخت نیروگاه های هسته ای برای كشور گران تمام شود.وی تصریح كرد: امروز ممكن است موانعی بر سر راه كشور برای دستیابی به این منبع انرژی باشد اما فردا این موانع برداشته خواهد داشت.
به گفته آفریده، در دنیا حدود ۵۰۰ دستگاه رآكتور قدرت وجود دارد. برخی كشور ها نظیر فرانسه و بلژیك تا ۹۰ درصد برق خود را از انرژی هسته ای می گیرند. كشور انگلستان و اعضای گروه ۱+۸ از برق هسته ای استفاده می كنند. آمریكا و انگلیس نیز بیش از ۳۰ درصد برق مورد نیاز را از این منبع انرژی تولید می كنند.
عضو كمیسیون انرژی مجلس تصریح كرد: به دلیل نفت و گاز ارزان قیمت در سال های اخیر زمانی كه نفت ۷ دلار بود، كسی دنبال انرژی هسته ای نمی رفت اما با افزایش بهای نفت به بیش از ۱۸ دلار، انرژی هسته ای مقرون به صرفه می شود.
آفریده افزود: روسیه مقام اول مخازن گاز دنیا را دارد ( ۲۶ درصد گاز جهان در روسیه است) و بیشتر از ما نیز نفت تولید می كند اما بیش از ۳۰ درصد برق آن، هسته ای است. در این شرایط كشورهایی مثل عربستان، امارات، كویت و غیره هنوز زیرساخت ها و نیروی انسانی لازم را ندارند و حتی نیروگاه های عادی نیز نمی توانند بسازند. بنابراین نباید خودمان را با این كشور ها مقایسه كنیم.
حسین آفریده در ادامه در پاسخ به این سؤال كه آیا فارغ از مشتقات نفت امكان جایگزینی انرژی هسته ای در برابر نفت وجود دارد و یا چند درصد اقتصاد آینده كشور را این انرژی تشكیل خواهد داد، اظهارداشت: فكر نمی كنم جمهوری اسلامی ایران به دنبال این باشد كه انرژی هسته ای را جایگزین نفت كند. ما به دنبال تنوع انرژی هستیم و بخشی از این تنوع كه انرژی مصرفی ما خواهد بود، انرژی هسته ای است كه مجلس هم تصویب كرده كه در ۲۰سال آینده ۲۰هزار مگاوات برق تولید كند.
وی تصریح كرد: ما دنبال همان میانگین هستیم كه سایر كشور ها در پی آن هستند به طوری كه ۱۶ درصد الكتریسیته جهانی انرژی هسته ای است.
آفریده گفت: ما هنوز یك رآكتور تحقیقاتی كه كار كند هم در كشور نساخته ایم البته این نیازمند تلاش و كار است. باید از رآكتورهای كوچك ۴۰ مگاواتی كه درصدد شروع آن در اراك هستیم، شروع كرد.
عضو كمیسیون انرژی در پاسخ به این پرسش كه آیا زمینه چنین اقدامی در كشور وجود دارد، خاطرنشان كرد: در كشور ما، شركت «مپنا» در زمینه ساخت نیروگاه های معمولی فعال است. ۸۵ درصد نیروگاه های گازی هم اكنون در ایران ساخته می شود و ۱۵ درصد دیگر هم نیاز نیست كه ساخته شود زیرا قطعات خاصی است كه سرمایه گذاری بزرگی می طلبد.
به گفته وی، در زمینه انرژی هسته ای فاصله زیاد است زیرا ما در حال حاضر رآكتور هسته ای نداریم و علاوه بر آن ما بیشتر دنبال تأمین نیازهای داخلی در زمینه انرژی هسته ای هستیم و اساساً ایران از نظر معادن اورانیوم كشور ثروتمندی نیست. منابع سوخت اورانیوم كشف شده در كشور شاید برای یك رآكتور كافی باشد البته ایران كشور بزرگی است كه اكتشاف در این باره باید صورت گیرد. زمین شناسی ایران به گونه ای است كه انتظار نداریم معادن غنی اورانیوم در آن یافت شود ولی ایران از نظر هیدروكربن غنی است.
آفریده تصریح كرد: این كه گفته شود انرژی هسته ای جایگزین نفت شود اشتباه محض است، زیرا نفت دارای پتانسیل بسیار غنی است و در این كشور یك مزیت محسوب می شود و هزاران مشتقات دارد كه باید از آن بهره بگیریم. در مورد گاز نیز چنین است. دنیای آینده دنیای پتروشیمی است و ما می توانیم گاز را تبدیل به فرآورده كنیم.
عضو كمیسیون انرژی یادآور شد: نگاه ما در انرژی هسته ای تأمین نیاز داخل است اما اگر بتوانیم به كشور دیگری هم كمك كنیم، این كار را خواهیم كرد. اما این كه آن را پایه اقتصاد كنیم و بگوییم در موقعیتی هستیم كه می توانیم جایگزین نفت كنیم فكر می كنم به واقعیت نینجامد.
به گفته آفریده، در حال حاضر انرژی هسته ای یك ضرورت جهانی است كه ما هم باید وارد این باشگاه شویم. اما كشور ما در حالی كه ۱۸ درصد گاز جهان را داراست شاید ۲۰۰ سال آینده هم بتواند نیاز داخل را تأمین كند. اگر ذخایر نفت و گاز ایران را با هم در نظر بگیریم هیچ كشوری در خاورمیانه مانند ایران نیست. عربستان ذخایر نفتی زیادی نسبت به ایران دارد اما از نظر گاز غنی نیست و در دنیا هیچ جا مانند خاورمیانه نیست.
نماینده شیروان یادآور شد: بر این اساس خاورمیانه امید آینده انرژی فسیلی دنیا است و ایران در این منطقه از پتانسیل بیشتری برخوردار است.
● بزودی اوپك هسته ای جایگزین اوپك نفتی خواهد شد
ابراهیم كارخانه ای در میزگرد بررسی ابعاد اقتصادی انرژی هسته ای اظهار داشت: در حال حاضر ۳۱ كشور جهان از انرژی هسته ای برخوردارند و به طور متوسط ۱۶ درصد برق جهان از این منبع انرژی تأمین می شود. وی افزود: برق مصرفی دنیا در حدود ۳۶۷ هزار مگاوات بوده كه ۱۶ درصد آن، برق هسته ای است.
وی یادآور شد: در اثر احتراق یك كیلوگرم نفت به طور متوسط ده هزار كیلوكالری گرما آزاد می شود در حالی كه در اثر فرایند شكاف هسته ای یك كیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ معادل توان ۲۰ میلیارد كیلو كالری گرما آزاد می شود كه بیانگر این واقعیت است كه انرژی هسته ای به هیچ وجه قابل مقایسه با انرژی های فسیلی نیست.
نماینده استان همدان در ادامه خاطرنشان ساخت: اگر یك نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی از سوخت فسیل مثل ذغال سنگ استفاده كند برای تولید روزانه ۱۰۰۰ مگاوات برق حدود ۲۵۰۰ تن ذغال سنگ و اگر از نفت استفاده كند سالانه حدود ۱۰ تا ۱۳ میلیون بشكه نفت مصرف خواهد كرد كه با احتساب هر بشكه نفت ۶۰ دلار، حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار برآورد می شود.
كارخانه ای افزود: در حالی كه اگر از اورانیوم استفاده كند، برای تولید روزانه ۱۰۰۰ مگاوات برق تنها یك كیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ باید در فرایند شكافت شركت كند. اما چون این ماده به صورت خالص استفاده نمی شود و در راكتورهای آب سبك از اورانیوم ۵ درصد برای سوخت استفاده می شود در این صورت سالانه حدود ۲۵ تا ۳۰ تن اورانیوم مصرف می شود كه هزینه آن ۵ برابر كمتر از سوخت فسیلی است.
كارخانه ای در ادامه گفت: برای تولید ۱۰۰۰ مگاوات برق از طریق سوختهای فسیلی روزانه حدود ۷ میلیون تن گاز دی اكسید كربن وارد جو می شود كه آلایندگی محیطی بسیار زیادی ایجاد می كند، در حالی كه استفاده از سوخت هسته ای چنین اثراتی ندارد.
وی افزود: هم اكنون در جهان روزانه حدود ۲ هزار میلیون تن گاز دی اكسید كربن وارد جو می شود. مصرف روزانه انرژی فسیلی یا نفت در جهان حدود ۹۰ میلیون بشكه در روز است كه این رقم تا سال ۲۰۲۰ به ۱۲۰ میلیون شبكه در روز خواهد رسید كه با تداوم این روند، دنیا با چالش زیست محیطی جدی مواجه خواهد شد و زندگی روی زمین با توجه به افزایش دما و غیره با مشكل خواهد شد.
عضو كمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تصریح كرد: اگر یك رآكتور ۱۰۰۰ مگاواتی ۲۴ ساعته كار كند روزانه باید حداقل ۲۵۰ تریلر ۲۰ تنی نفت یا مازوت مورد نیاز آن را تأمین كند. حال تردد روزانه این تعداد تریلر در جاده ها آن هم برای یك رآكتور چه میزان روی سوانح و مشكلات حمل ونقل تأثیر می گذارد اهمیت دارد.
وی تأكید كرد: كشور ما علاوه بر انرژی هسته ای درصدد تنوع در تولید انرژی نیز هست.
وی گفت: بر اساس معاهده كیوتو سیاست مصرف سوخت در جهان از نقطه نظر زیست محیطی به گونه ای حركت می كند كه میزان مصرف منابع فسیلی در جهان ۲۰ درصد كاهش یابد.
وی تصریح كرد: اگر بتوانیم در طول یك دوره ۲۰ ساله ۲۰ هزار مگاوات برق هسته ای تولید كنیم، به نظر من یك ایده آل است و اگر در بهترین شرایط حركت كنیم این یك نقطه ایده آل است كه مسئولیت پذیری جدی مسئولان را می طلبد.وی افزود: با توجه به موج بیداری هسته ای كه در جهان پا گرفته است، در حال حاضر ۱۱۴ كشور غیر متعهد و كشورهای عضو كنفرانس اسلامی و حتی كشورهای حوزه خلیج فارس به فكر تأمین انرژی به روش های هسته ای افتادند و پرچمدار این حركت ایران است.
كارخانه ای در ادامه تصریح كرد: در آینده نزدیك اوپك هسته ای جایگزین اوپك نفتی خواهد شد و تنها كشورهای صاحب چرخه سوخت هسته ای به عضویت باشگاه هسته ای در خواهند آمد.
وی در پایان گفت: در حال حاضر فعالیت هایی كه در بخش پزشكی هسته ای و تهیه رادیو دارو ها صورت گرفته است در خور تقدیر است و باید در بخش های دیگر نیز تلاش های جدی صورت گیرد.
● آژانس بین المللی انرژی به تعهد خود در برابر ایران عمل نكرد
محمود محمدی نماینده مجلس هم در این در میزگرد اظهار داشت: در سیاست و استفاده از دانش هسته ای، سه عنصر دانش هسته ای، تكنولوژی و كاربرد آن حایز اهمیت است كه در معاهدات و قراردادهای بین الملل مورد توجه ویژه قرار می گیرد.
او افزود: در ۲ دهه گذشته توجه بسیاری از كشور ها به سمت استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای جلب شد و كشورهای پیشرفته صنعتی كه از دانش هسته ای برای مقاصد نظامی بیشتر استفاده كرده اند، نیاز آنها به انرژی جایگزین موجب شد به جای سرمایه گذاری در منابع فسیلی در زمینه انرژی هسته ای صلح آمیز سرمایه گذاری كنند.
نایب رئیس كمیسیون انرژی یادآور شد: از آنجا كه مقاصد و اهداف اولیه این كشور ها برای دستیابی به دانش هسته ای، كاربرد نظامی پیدا كرد، لذا نگاه غالب بر انرژی هسته ای هم به دانش هم به لحاظ تكنولوژی و كاربرد، یك نگاه نظامی است. به همین دلیل كشورهایی كه با مقاصد نظامی این دانش را دنبال كرده اند، نمی توانند باور كنند كه ایران با مقاصد صلح آمیز این دانش را دنبال می كند.
وی در ادامه خاطرنشان كرد: آنچه حایز اهمیت است مرز میان این ۳ بعد از لحاظ صلح آمیز بودن یا نبودن آن است. تشخیص و تفكیك این مرز بسیار حایز اهمیت است.
محمدی گفت: رویكرد سیاست خارجی كشورهایی كه به سمت این دانش و تكنولوژی حركت می كنند و تعامل یا تعارض آن با مقاصد و اهداف بین المللی نیز اهمیت دارد. به همین دلیل می بینیم برخی كشور ها كه عضو معاهده «ان. پی. تی» هستند، نه تنها در پیشرفت های نظامی انرژی هسته ای گام های مؤثری برداشتند بلكه در آزمایش ها و رویكردهای دفاعی و امنیتی خود نیز از تسلیحات هسته ای نام می برند.
در حالی كه برخی كشور ها از جمله ایران حتی تحت كنترل و نظارت آژانس بین المللی انرژی هسته ای در جهت مقاصد صلح آمیز خود با مشكل مواجه است.
وی تصریح كرد: این بخش به رویكرد سیاست خارجی كشور ها در جهت تعقیب اهداف و مقاصد آنها بر می گردد كه آیا این رویكرد در جامعه بین المللی به عنوان یك رویكرد در تعارض با مقاصد و اهداف بین المللی است یا خیر. طبیعی است كه اگر كشوری رویكرد خود را به گونه ای تنظیم كند كه نتواند بهانه هایی برای توجیه اتهام تهدید برای صلح جهانی به دست آورد، كار خود را به خوبی انجام می دهد.
نماینده مردم آباده در ادامه تصریح كرد: از سوی دیگر مدل تكنولوژی مورد استفاده در كاربرد انرژی هسته ای نیز مهم است، تجربه سال های گذشته مبتنی بر مدل لیزری یا سانتریفیوژی و برخی مدل های جدید برای تولید برق بوده است. این مسأله در جنبه سیاسی و اهمیت استراتژیك و كاربرد نظامی دانش هسته ای مطرح است و نوع مدل هایی كه هر كشور انتخاب می كند آنها را در رسیدن به اهداف و مقاصدشان یاری می كند.
به گفته وی، تا پیش از پایان جنگ سرد یعنی دهه ،۹۰ مدل ها عموماً مدل سانتریفیوژی بود و فضای بین الملل نیز فضای دو قطبی و روحیه دفاع استراتژیك میان دو قطب حاكم بود. لذا كشور ها برپایه پیروی از این مدل چندان با مشكل مواجه نبودند. اما پس از دهه ۹۰ این مدل تغییر كرد و پیدایش مدل لیزری موجب شد محدودیت هایی ایجاد شود. محمدی در ادامه گفت: در این چارچوب نگرش جدید كشورهای برخوردار از دانش هسته ای به مفهوم صلح آمیز و نظامی آن بازنگری در معاهده «ان. پی. تی» بود تا بتوانند این دانش و فناوری را به گونه ای تحت كنترل در آورند كه كاربرد آنها از مرز صلح آمیز به غیر صلح آمیز تجاوز نكند.
نماینده آباده افزود: به همین دلیل چون این بازنگری ها چندان اتفاق نیفتاد، طبیعی است فشارهای سیاسی و استراتژیك بین المللی در جهت ایجاد موازنه قدرت یا عدم موازنه قدرت ایجاد كرده است، گرچه این نگاه مربوط به كشورهای برخوردار از انرژی هسته ای است، اما در مورد ایران بدبینی و كنترل اغراق آمیز و نیز محدودیت و فشار سیاسی را به همراه داشته است.
محمدی تصریح كرد: آنچه برای جمهوری اسلامی ایران فشارهای سیاسی و بدبینی را به دنبال داشته، در این ۲ نكته است؛ زیرا این تكنولوژی دانش هسته ای به دلیل كاربرد دوگانه ای كه دارد نیازمند فضای مستعد بین المللی برای كشوری است كه دنبال این دانش است، زیرا مبنای استفاده از این دانش پروتكل و حقوق بین الملل است كه در چارچوب پیمان های بین المللی منعقد می شود. ماهیت بین المللی چنین پروتكلی، نقش دیگر كشور ها برای دخالت در استفاده و نحوه استفاده را افزایش می دهد و طبیعی است كه وقتی فضای مساعد بین المللی ایجاد شود حق كشورهای عضو «ان. پی. تی» است كه از این دانش استفاده كنند.
● تعریف سبد سوخت برای اقتصاد كشور یك ضرورت است
محمد خوش چهره دیگر نماینده مجلس هم كه عضو كمیسیون اقتصادی است اظهارداشت: امروزه در دنیا اقدام ها و تصمیم های استراتژیك عموماً با معیار اقتصادی سنجیده نمی شوند بلكه مباحث و اهداف از نظر مدیریت استراتژیك با اهداف و شاخص هایی سنجیده می شود كه تأمین و تعیین كننده منافع و امنیت ملی است.
وی افزود: این مبحث دارای ۳ قلمرو اقتصادی رفاهی، امنیتی و ارزشی است و این كه مسئولان یك كشور در موارد استراتژیك نه تنها با تكیه بر مزیت های اقتصادی كوتاه یا میان مدت به اتخاذ تصمیم بپردازند، امروزه چندان عرف یا مورد توجه نیست و برخی از تصمیم های استراتژیك با وجود نبودن مزیت اقتصادی و تنها به خاطر منافع ملی یا اهداف تأمین كننده آن اتخاذ می شود.
از جمله این تصمیم ها می توان به اهدافی چون خودكفایی یا خوداتكایی در مورد بعضی از كالا ها یا محصولات استراتژیك با وجود توجیه اقتصادی نداشتن آنها اشاره كرد، مثلاً خودكفایی در مورد گندم به واسطه نقش پایه ای كه در سبد غذایی اكثریت مردم دارد و وابستگی كامل آن به خارج یك تهدید ملی و ضد منافع ملی تلقی می شود.
● طراحی سبد انرژی برای كشور یك ضرورت است
نماینده تهران افزود: بنابراین با وجود رویكردی كه به جهانی سازی می شود، هنوز خوداتكایی و خودكفایی در دایره های مشخصی معنا دارد و بسیاری از كشور ها به این سمت تمایل نشان می دهند و به طور كلی برای ایران طراحی یك سبد انرژی می تواند كاملاً توجیه داشته باشد و تأمین كننده منافع ملی كه البته روی سهم حامل های انرژی آن و جای آن بحث وجود دارد مثلاً یكی از دلایل بحث این است كه ایران دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان است.
وی با اشاره به این كه براساس این تحلیل طراحی سبد انرژی كه در آن سهمی برای انرژی هسته ای وجود دارد دارای توجیه علمی و منطقی است زیرا چون ارتباط كاهش وابستگی ها به یك حامل انرژی در سبد انرژی وجود دارد.
وی افزود: از منظر دیگر برای داشتن نیروگاه های اتمی چند سطح ملاحظه وجود دارد و مثلاً باید در نظر گرفت كه آیا برنامه ریزی و تصمیم تأمین انرژی در یك فضای دوستانه یا برعكس در یك فضای خصمانه برنامه ریزی می شود.
خوش چهره در ادامه گفت: ذكر تجربه ای را لازم می دانم در یكی از دیدارهای ابتدای دولت نهم كه با مسئولان انرژی اتمی روسیه داشتم، ایشان درآن مذاكره ضمن انتقاد از اصرار ایران به داشتن انرژی اتمی گفت، داشتن انرژی اتمی برای ایران از نظر كارشناسان اتحادیه اروپا و كارشناسان ما توجیه اقتصادی ندارد زیرا تولید هزار مگاوات برق ظرفیتی نیست كه برای آن، این هزینه های اقتصادی و سیاسی صورت گیرد مضافاً این كه همه می دانیم ایران انرژی فراوان دارد.
وی اضافه كرد: در آن دیدار من اشاره كردم كه این اراده و تصمیم صرفاً براساس مزیت خالص اقتصادی قابل قبول نیست.
وی افزود: من در همان ایام به آن مسئول روسی گفتم در زمان دانشجویی با مزیت اقتصادی آشنا می شدم كه در روسیه اتفاق عجیبی رخ داد و واقعیت مسأله مزیت اقتصادی برخلاف آنچه در ادبیات اقتصاد متعارف برای ما می گفتند را در ذهن من تغییر داد و آن این كه در خلال جنگ سرد ابرقدرت شوروی كه به هیچ وجه زیر بار فشار آمریكا نمی رفت، در طراحی اقتصاد كلان خود تسلیحات نظامی و صنایع سنگین را دارای مزیت اولویت داده بود و سعی می كرد در مقابل صادرات آنها كالاهای مورد نیاز كه تولید آن مزیت نداشت را وارد كند.
وی گفت: گندم در آن زمان در شوروی نقش محوری و كلیدی در سبد غذایی مردم داشت و بر این مبنا گندم ارزان از كانادا و اروپا وارد می كرد و وقتی به بازار جهانی وابسته شد و به وارد كننده جدی این محصول تبدیل شد، آمریكا در یك اقدام غیرقابل پیش بینی در سال ۱۹۷۴ به شوروی دستور داد كه سالانه ۲ هزار مهاجر یهودی از این كشور به اسرائیل برود و چنانچه این اقدام صورت نگیرد واردات گندم به روسیه قطع خواهد شد، در نتیجه شوروی با وجود همه ابرقدرتی به خاطر وابستگی مسئولان حزب كمونیست تمكین كرد و هزینه های سیاسی و اجتماعی سنگینی را پرداخت. با ذكر این مورد آن مقام روسی حقانیت موضع ایران را تأیید كرد.
وی در ادامه گفت: اگر ما انرژی اتمی را صرفاً با ملاحظات اقتصادی در نظر بگیریم و آن هم برای نیروگاه های هزار مگاواتی شاید گفته شود كه توجیه اقتصادی ندارد یا از نظر صرفه اقتصادی مورد تأیید نیست اما چنانچه از زاویه منافع ملی و براساس استدلال به موضوع بپردازیم پاسخ متفاوت خواهد بود.
خوش چهره خاطرنشان كرد: در خاتمه به آن مقام روسی گفتم چگونه می توان نیروگاهی اتمی داشت و در سبد انرژی سهم قابل توجهی به آن داده و اتكای یك كشور در مصارف مختلف اعم از مصارف خانگی و صنعتی به دنبال داشته باشد اما ورودی این سیستم كه اورانیوم است وابسته به خارج باشد كه اگر این ورودی قطع شود چه به دلایل اقتصادی یا ابزار سیاسی واقع شود، خسارتی كه به كشور ناشی از قطع برق وارد می شود قطعاً خسارت بالایی خواهد بود و بر این اساس لازم است برای كاهش وابستگی و خسارت در این چرخه قرار گیریم.

منبع : روزنامه ایران