با عینک خوشبینی

● شاخص های انتخاب
شرکت های حاضر در بازار دیجیتالی داخل کشور اغلب توزیع کننده برندهای معروف و غیرمعروف فرنگی هستند و معدودی از آنها خود دستی در تولید دارند و صاحب برند محسوب می شوند. برای غربال کلی شرکت ها لازم است شاخص هایی کلی در نظر گرفته شود. از این رو موارد ذیل مورد توجه قرار گرفت:
▪ اول: پوشش محصولات
نشان می دهد شرکت موردنظر در کدام یک از حوزه های تخصصی وارد شده و از لحاظ سهم بازار در چه وضعیتی قرار دارد. به عنوان مثال حضور همزمان در بازار چاپگر، اسکنر، دوربین، نمایشگر، کامپیوترهای لپ تاپ و دسک تاپ، لوازم مصرفی، قطعات اصلی کامپیوترها، سرورها، سیستم های ذخیره سازی و غیره نشان می دهد که این شرکت از برندهای متعددی پشتیبانی می کند و بر بخش قابل توجهی از بازار سایه انداخته است. همچنین پوشش مدل های مختلف از یک نوع محصول نشان می دهد شرکت موردنظر با چه توانی در بازارهای تخصصی وارد شده است. برخی شرکت ها در حوزه های مختلفی وارد می شوند، اما به ناخنکی مختصر قناعت می کنند و حاضر به پذیرش ریسک های احتمالی نیستند.
▪ دوم: شبکه توزیع
نشان می دهد که شرکت موردنظر از چه سیستمی برای توزیع مناسب محصولات خود استفاده کرده و چه تسهیلاتی برای خرده فروش و خریدار مهیا ساخته است. با توجه به نوع شبکه توزیع می توان درباره انعطاف و سرعت عرضه محصولات سخن گفت.
▪ سوم:خدمات پس از فروش
نشان می دهد که شرکت موردنظر تا چه میزان به تعهدات خود در قبال مشتری پایبند است. ارائه خدمات مناسب، برقراری اعتماد ماندگار مشتری نسبت به فروشنده را تضمین می کند.
▪ چهارم؛ اطلاع رسانی:
نشان می دهد که شرکت موردنظر از چه امکانات و شیوه های برای برقراری ارتباط دوسویه با مشتری و اصحاب رسانه استفاده می کند. همچنین نقش وب سایت را در برقراری این تعامل مورد بررسی قرار خواهیم داد. موارد دیگری هم هستند که می توانند به عنوان شاخص مطرح شوند، اما به نظر می رسد شرایط ساده تر از آن است که بخواهیم چنین پیچیدگی هایی را در آن وارد کنیم.
● آواژنگ
شرکت آواژنگ از میانه های دهه هفتاد شمسی به صورت جدی وارد بازار سخت افزار آن روزها و بازار دیجیتالی کنونی شده و به سرعت در جمع بهترین ها قرار گرفته است. این شرکت در همین دهه وارد حوزه های نرم افزاری به خصوص در زمینه امنیت شده و عرصه توزیع سیستم های حکاکی با لیزر را نیز تجربه کرده است. در ادامه وضعیت آواژنگ را بر اساس شاخص های پنج گانه به صورت دقیق تر مورد بررسی قرار می دهیم.
▪ آواژنگ و پوشش محصولات
در سال های اولیه، تلاش مسؤولان این شرکت معطوف به پوشش متنوع محصولات سخت افزاری بود و سال های بعد محصولات نرم افزاری، به خصوص نوع امنیتی آن بیشتر مورد توجه قرار گرفت و بخشی از فعالیت های این شرکت را به خود اختصاص داد. همچنین توجه به بازار چاپگرهای بارکد نیز از برهه ای به طور جدی مورد توجه آواژنگ قرار گرفت. آواژنگ قرابت بیشتری با اهالی بازار سخت افزار دارد. انحصار در توزیع تمام محصولات Gigabyte و نیز انحصار در توزیع تجهیزات Logitech شرایط ویژه ای را برای این شرکت به وجود آورده است. آواژنگ همچنین دستی بر آتش توزیع پردازنده های AMD، حافظه های Kingmax، محصولات معروف Leadtek و توزیع انحصاری برند نه چندان معروف Axtrom دارد. از این رو به جز حوزه محصولات ارتباطی در دیگر حوزه های بازار دیجیتالی وارد شده است. آواژنگ حجم سفارش های خود را براساس تقاضای بازار تنظیم می کند و اگر کمبودی به نظر برسد، از این نظر قابل توجیه خواهد بود. براین نکته تاکید می کنیم که شرکت آوانگ یک توزیع کننده بزرگ است و صاحب برند نیست و به همین علت از برخی سنجش ها معاف است و در کسب برخی قابلیت ها محدودیت ذاتی دارد. در میان پنج شرکتی که مورد توجه قرار داده ایم، تنها آواژنگ و سازگار اراقام توزیع کننده صرف هستند.
▪ آواژنگ و شبکه توزیع
این شرکت اعتقاد به توزیع مویرگی محصولات خود دارد به خصوص سعی می کند از این قابلیت در توزیع محصولات Gigabyte در حد کمال استفاده کند. آواژنگ به دلیل نام و آوازه اش و البته محصولات معتبری که پوشش داده، مشتری فراوانی در میان فروشگاه ها دارد. به طور کلی آواژنگ سال هاست از سیستم توزیع سنتی بازار ایران بهره می گیرد و هنوز در حد و اندازه های سام الکترونیک نیست که بخواهد توزیع متمرکز داشته باشد. این شرکت وارد فروشگاه های هماهنگ لاوان نشده و از برخی گفتگوهای منتشر شده می توان دریافت که معتقد به این کار نیست و توزیع خود را قابل اعتمادتر می داند. آواژنگ در جبهه شبکه توزیع سنتی موضع گرفته و زمان، نشان خواهد داد که آیا این تصمیم هوشمندانه بوده یا خیر؟
▪ آواژنگ و خدمات
شرکت آواژنگ به عنوان توزیع کننده محصولات دیگران چاره ای ندارد جز آنکه بر طبل ارائه خدمات ویژه به مشتری بکوبد، چرا که قادر نیست کیفیت تولید محصولات برندهای دیگر را تعیین کند و آن چه از دستش برمی آید راضی نگه داشتن مشتری در شرایط سخت است. در این باره می توان نقدهایی بر رفتار حرفه ای این شرکت وارد دانست. به عنوان مثال می توان گفت که این شرکت از یک سو به ارائه خدمات در حداقل خود بسنده کرده و از دیگر سو؛ سعی می کند آن را بسیار بیشتر از واقعیت نشان دهد و به نوعی یک سناریوی زیرکانه را برای بزرگ نمایی فعالیت های بخش خدمات پس از فروش کارگردانی می کند. البته این را که این رفتار آواژنگ صحت دارد یا نه، باید به صورتی علمی و براساس شواهد و قرائن ثابت کرد و چنین ادعایی به راحتی قابل مطرح شدن نیست. علاوه بر این نباید از ذهن دور داشت که حربه تکرار در جامعه ایرانی بسیار کارآمد است. چنان که می توان کارها را به صورت حداقلی دید و بیشتر درباره آن صحبت و ماجراها روایت کرد. تکرار، تکرار و تکرار موضوعی است که به تصور ما مورد توجه آگاهانه یا اتفاقی مسوولان آواژنگ قرار دارد. به کمک حربه تکرار می توان مخاطب بی نوا را در گوشه ای گیر انداخت و سعی کرد که به هر شیوه ای که شده به او ثابت کرد که گارانتی ما چیز دیگری است!
▪ آواژنگ و اطلاع رسانی
تغییر و تحولات مدیران ارشد آواژنگ طی یکی دو سال گذشته اثراتی از خود بر جای گذاشته است. به نظر می رسد متولی برقراری ارتباط با خارج از آواژنگ کمتر از میزان انتظار صاحب تجربه است. بسیار شنیده شده که آواژنگ است از موضع بالا به پایین به اطرافیان نگاه می کند. این موضوع چنان چه اندکی هم صحت داشته باشد به سود آواژنگ نیست. وب سایت این شرکت نیز حال و هوای سابق را از دست داده است. هرچند در مقایسه با بیشتر وب سایت های اطلاع رسانی شرکت ها خیلی هم شرایط بدی ندارد.
▪ آواژنگ و...
گرچه محبوبیت آواژنگ و برندهای معتبری که توزیع می کند در جامعه ایرانی قابل تفکیک نیست، اما آنچه مشخص است این است که آواژنگ طرفداران زیادی دارد. مدت هاست که تغییر خاصی در رفتار حرفه ای آواژنگ دیده نشده است. جدایی باقر بحری که به تئوریسین توسعه آواژنگ شهرت داشت، بدون شک لطماتی بر پیکره مدیریتی وارد ساخته و این شرکت نتوانسته خلاء آن را پر کند. به طور کلی گمان می رود این شرکت باید شیوه توزیع محصولات و کیفیت ارائه خدمات خود را مورد بازنگری کلی قرار دهد.
● فراسو
دو سال پیش فکر می کردیم که فراسو بازار ایران را پشت سر خواهد گذاشت و پس از یکی دوسال آن را فراموش خواهد کرد، چرا که این شرکت نزدیک به ۲۳عامل فروش در کشورهای مختلف دارد و به بیانی می توان گفت که اصل سود را از جایی دیگر کسب می کند. تاسیس شرکت مروارید لاوان و توسعه عملیاتی فروشگاه های هماهنگ لاوان به عنوان بزرگ ترین مجموعه خرده فروشی محصولات دیجیتال نشان از نقشه هایی دارد که علیپور برای بازار پرظرفیت داخلی در سر پرورانده است. حیف است که بساری از دوستان ما در مطبوعات، سخن گفتن از این موفقیت را تبلیغ تفسیر می کنند. این در حالی است که به صورت روزانه اخبار مربوط به برندهای خارجی به افراط پوشش داده می شود اما تا نوبت به برندی ایرانی مانند فراسو یا مادیران می رسد، همه موضوع تبلیغات را مطرح می کنند.
▪ فراسو و پوشش محصولات
بیشتر اهالی ایران زمین شرکت فراسو را با صفحه کلید و ماوس می شناسند. اندکی بعد بلندگو، وب کم، دسته بازی، نمایشگر LCD، منبع تغذیه، کابینت کامپیوتر (Case)، ویدئو پروژکتور، حافظه فلش USB، درایوهای نوری، لپ تاپ و هم اکنون تلویزیون LCD به محصولات پیشین این شرکت افزوده شد. در واقع از چهار پنج سال پیش این شرکت مسیری را آغاز کرد که طی آن خود را از زیر عنوان سازنده ماوس و صفحه کلید خارج سازد و در بازار دیجیتال کنونی جایگاهی فراتر دست و پا کند. فراسو به مرور زمان حوزه فراخ تری از محصولات را پوشش داده و به تنوع مدل ها در یک حوزه خاص نیز توجه مناسبی کرده است. دوران دست دست کردن فراسو در برخی حوزه ها مانند تلویزیون های LCD تمام شده و این برند می رود که مدعی بازار شود، هرچند راه سختی دراین عرصه پیش رو دارد. به بیان دیگر، چند وقتی است که فراسو از ناخنک زدن و مزه مزه کردن وضعیت بازارهای اختصاصی دست برداشته و با پذیرش ریسک های احتمالی، وارد گود شده است. با توجه به رویکرد عملگرایی سفت و سختی که از جناب علیپور سراغ داریم، این گونه می توان گفت که هر قطعه یا دستگاهی که دیجیتالی محسوب شود و می تواند فرصت قابل تاملی برای فراسو ایجاد کند می تواند در کمترین زمان ممکن، در سبد فروش شرکت قرار بگیرد. شاید همین رویکرد باشد که فراسو را وارد عرصه تولید کامپیوترهای دسک تاپ از پیش آماده کرده باشد. فراسو با تولید کامپیوترهای دسک تاپ و لپ تاپ خود را مدعی جدید بازار سخت افزار نشان داده و از سایه تولیدکننده صرف لوازم جانبی خارج شده است.
▪ فراسو و شبکه توزیع
ایده فروشگاه های هماهنگ لاوان که در ظاهر قرابتی با فروشگاه های زنجیره ای دارد، اما در عمل از آبشخور دیگری سیراب می شود، چند سال پیش توسط مدیرعامل کنونی فراسو مطرح شد و فاز عملیاتی آن از دو سال پیش آغاز و سال ۸۶ به صورت آزمایشی افتتاح شد. درباره چرایی و چگونگی پیاده سازی ایده لاوان در شماره های پیشین به قدر کفایت صحبت شده، اما بر این نکته تاکید می کنیم که این ایده نه فقط افتتاح چند صد فروشگاه که، تحولی در شیوه توزیع محصول در ایران ایجاد خواهد کرد. فراسو که در سال های آتی چالش های متعددی را در مقابل خواهد داشت، این گونه نشان می دهد که خود را برای دو سال مهیا کرده است. اغلب شرکت های حاضر در بازار داخلی از سیستم توزیع سنتی (بنک داری) استفاده می کند و براساس اصول اولیه علم مدیریت، بخش قابل توجهی از کنترل بازار را از دست می دهند. در حال حاضر شبکه توزیع لاوان، محصولات بیش از ۵۰ شرکت مختلف را برعهده گرفته است و تضمین هایی را در قبال خریدار عهده دار شده که تا مدت ها پیش در زمره آرزوهای مشتری قرار داشت.
▪ فراسو و خدمات
کیفیت خدماتی که فراسو در دفتر تهران ارائه می کند صریح و کم نظیر است. به بیان دیگر اگر نتوان هیچ خدمتی ارائه دهد، هیچ مسؤولیتی هم قبول نخواهد کرد، اما اگر بتواند، کمک حال خریدار خواهد بود. این مورد را جمع نویسندگان این مطلب یکایک تجربه کرده اند. فراسو بیش از تاکید بر کیفیت ارائه خدمات پس از فروش، به افزایش کارایی (کیفیت) محصولات توجه نشان داده است و به زعم ما خدماتش فراتر از امثال آواژنگ است، اما ادعای کمتری در این زمینه دارد!
▪ فراسو و اطلاع رسانی
احترامی که روابط عمومی فراسو برای اصحاب رسانه قائل است، قابل تقدیر است، البته همان نگاه از بالا به پایین به شکلی غیرمحسوس در رفتار این شرکت نیز دیده می شود. وب سایت شرکت را می توان بزرگ ترین ضعف فراسو در امر اطلاع رسانی عنوان کرد که به هیچ عنوان با ابعاد شرکت متناسب نیست. وب سایت فروشگاه های هماهنگ لاوان نیز دچار همان آفت سهل انگاری در اطلاع رسانی دقیق و نظام مند شده است که آرزو داریم هر چه سریع تر رفع شود.
▪ فراسو و...
از دیدگاه جامعه شناسی، اصالت می تواند موجب افزایش اعتبار شود. فراسو اعتبار خود را پیش از آنکه از ارائه خدمات کسب کند، به طور مستقیم از کارایی مناسب محصولات خود کسب کرده است. این شرکت فوق العاده پویا نشان داده و حتی ترس آن داریم که این پویایی به افراط کشانده شود!
● سازگار ارقام
کم و کیف تشکیل شرکتی با نام سازگار ارقام همانند دیگر شرکت های حاضر در این میدان است. این شرکت همچون آواژنگ صاحب برند اختصاصی نیست و در زمره توزیع کنندگان بزرگ قطعات دیجیتال قرار دارد. هفت هشت سال پیش برچسب SCE بر روی بسیاری از محصولات داخلی کامپیوترهای دسک تاپ اعم هارددیسک و مادربرد دیده می شد و کمتر کسی می دانست که این علامت به شرکت سازگار ارقام تعلق دارد. این شرکت چند صباحی است که با عنوان سازگار به جای SCE خود را در بازار معرفی می کند و سیاست های جدیدی در پیش گرفته است.
▪ سازگار ارقام و پوشش محصولات
به نظر می رسد که تعداد برندهایی که سازگار ارقام در بازار توزیع می کند از برندهای مورد علاقه آواژنگ بیشتر باشد. دیگر آن که سازگار به محصولات حرفه ای توجه بیشتری کرده و به نظرمی رسد سهم قابل قبولی از این میان در اختیار داشته باشد. سازگار رقیب جدی آواژنگ محسوب می شود. آواژنگ در پس AMD قرار گرفته و سازگار نیز از Intel حمایت می کند. در سوی دیگر بازار، مادربردهای ECS و کارت های گرافیک XFX سازگار رقیب خانمان برانداز مادربردها و کارت های گرافیک Gigabyte آواژنگ هستند. همچنین درایوهای نوری Lite-On سازگار سهم بیشتری از درایوهای نوری Gigabyte در اختیار دارند. همین طور حافظه های Apacer، A-DATA و PCX شرکت سازگار به صورت تلویحی بر حافظه های Kingmax شرکت آواژنگ تفوق یافته است. شرکت سازگار ارقام از توزیع کنندگان اصلی لپ تاپ های IBM/Lenovo و Acer و مینی دسک تاپ های Shuttle XPC در ایران است. در زمینه توزیع هارد دیسک ها نیز رقیب قابل توجهی جز دیجیتال (ویستاپخش) ندارد. این موارد را دقیق تر بیان کردیم تا مشخص شود که سازگار ارقام، توزیع کننده بزرگی است که نمی توان حضورش را نادیده گرفت.
▪ سازگار ارقام و شبکه توزیع
شیوه توزیع مویرگی، مورد قبول و استفاده اغلب حاضران کنونی بازار است، با این تفاوت که سازگار علاوه بر توجه به توزیع سنتی، عضو فعال حاضر در جمع فروشگاه های لاوان است و بر اساس قراردادهای سفت و سخت مروارید لاوان، به تمام تعهدات خود پایبند خواهد بود. دسترسی به محصولاتی که سازگار ارقام توزیع می کند برای خریدار به سهولت محصولات رقیب (آواژنگ) نیست. هر چند سازگار از شرکت های باسابقه بازار ایران محسوب می شود و شبکه ای قدرتمند را مدیریت می کند، اما شبکه توزیع آن چندان تر و فرز نشان نمی دهد.
▪ سازگار ارقام و خدمات
برچسب قرمز رنگ SCE آشنای اهالی قدیمی بازار است و به تازگی با عنوان و لوگوی آبی رنگ سازگار جایگزین شده است. شرکت سازگار همچون آواژنگ برای ارائه خدمات بهتر، اقدام به تاسیس شرکتی مستقل با نام امتداد سازگار کرده و تمام خدمات پس از فروش خود را در آن متمرکز کرده است. کیفیت ارائه خدمات سازگار که چندی است در مطبوعات خود را بیشتر مطرح می کند تفاوت چندانی با آواژنگ ندارد. واقعیت این است که سازگار ارقام همچون رقبای خود، جذابیت بصری مناسبی ندارد، هر چند در فترا خود تجدید نظرکرده است، اما مشکلی ذاتی در درون دارد که با این تغییرات سطحی قابل رفع نیست.
▪ سازگار ارقام و اطلاع رسانی
چیز خاصی از روابط عمومی سازگار ندیده ایم و اصلا نمی دانیم اصلا چنین بخشی در این شرکت وجود خارجی دارد یا خیر. بیشترین تعاملات این شرکت، توسط افراد باسابقه برقرار می شود و از زمان پیوستن باقر بحری، شکل قوی تر یافته است. وب سایت سازگار ارقام یکی دو سالی می شود که دوباره طراحی شده، تغییر قابل توجهی در نوع محتوای آن صورت نگرفته و حیف که در کمال بی دقتی طراحی شده است. به نظر بهتر است که سازگار ارقام علاوه بر راه اندازی مسابقات و توسعه تبلیغات در نشریات، قدری هم به وب سایت خود توجه نشان دهد.
▪ سازگار ارقام و...
محصولات متنوع و خدمات مناسبی که گاهی فراتر از بازار ایران ارائه شده، اعتبار قابل ملاحظه ای نصیب سازگار کرده است. ایرانی ها بیشتر به چیزی دل می بندند که بدان خو گرفته باشند. به بیان دیگر، عادت در این جامعه اعتبار را به دنبال خواهد داشت. تعامل بخش ارائه خدمات پس از فروش سازگار در وضعیت کنونی قابل قبول است، اما به نظر می رسد همان راهی را در پیش گرفته که آواژنگ مدتی پیش طی کرده است. به بیان دیگر سازگار می خواهد اثبات کند که خدمات متفاوتی ارائه می کند، اما از دید کارشناسان تفاوت محسوسی بین سازگار و آوانگ وجود ندارد. به تصور ما در سال های آتی شرکت سازگار ارقام تغییرات محسوسی پیدا کرده و مجبورمی شود خود را بیشتر با بازار آینده وفق دهد. تغییر سیاست های برخی برندهایی که سازگار با آنها تعامل دارد، این شرکت را وارد به تغییر راهبردی خواهند کرد. به عنوان مثال شرکت ECS قصد دارد وارد بازار مادربردهای حرفه ای مخصوص بازی شود و این حرکت، سازگار را ناگزیر به اتخاذ تصمیمات جدید کرده که نتیجه آن راه اندازی مسابقه بازی های کامپیوتری است. نگاه سنتی حاکم بر ساختار مدیریتی سازگار، همان مشکلاتی را به وجود خواهد آورد که امثال کانولا را گرفتار کرده است. این قبیل شرکت ها شاداب نیستند.
● سام الکترونیک
شرکت حد الکترونیک که پس از چندی نام خود را به سام الکترونیک تغییر داد با هدف مونتاژ تلویزیون های Samsung در میانه های دهه هفتاد شمسی در تهران آغاز به کار کرد و علاوه بر تکمیل خط تولید نمایشگرهای CRT و LCD موضوع واردات تجهیزات دیجیتال Samsung را جدی گرفت. سام الکترونیک در جامعه بیشتر با نام سام سرویس شناخته می شود که از لحاظ آوایی بهتر در خاطر می ماند. سام الکترونیک متولی برند جهانی Samsung در ایران است و خود را به تلویزیون و نمایشگرهای کامپیوتر محدود نکرده است. لوازم صوتی تصویری، لوازم خانگی و کامپیوتر در سبد فروش این شرکت قرار گرفته و به همین علت است که بسیاری از اعضای خانواده با نام آن آشنایی دارند.
▪ سام الکترونیک و پوشش محصولات
در ظاهر امر، شرکت سام الکترونیک دخالتی در بازارهای دیگر محصولات Samsung ندارد اما شنیده شده که واردکننده اصلی است اما مسؤولیت توزیع را از همان ابتدا به شرکت های دیگر واگذار کرده است. همانند کانولا که واردکننده انحصاری محصولات Canon است و سفارش شرکت های فعال در این حوزه مانند کامپیوتر ریز را تامین کرده و در دبی تحویل می دهد! سام الکترونیک در چند حوزه مقتدارنه در صدر ایستاده اما در برخی حوزه ها علی رغم توان بالقوه، حضور چندانی ندارد. به عنوان مثال هارد دیسک های خانواده Samsung Spinpoint F۱ از بهترین سیستم های ذخیره سازی در بازار جهانی محسوب می شوند، اما به صورت جدی از سوی سام الکترونیک مورد توجه قرار نگرفته، با تاخیر وارد کشور شده و به سهولت نیز قابل ابتیاع نیست. پوشش محصولاتی که سام الکترونیک بر عهده دارد به Samsung منحصر است، اما سبد محصولات این برند کره ای چنان گسترده است که هر چیز دیجیتالی را شامل می شود. سام الکترونیک از بازار لوازم خانگی وارد بازار دیجیتال شده است و به همین علت تفاوت های ماهیتی با دیگر شرکت های حاضر در این جمع دارد.
▪ سام الکترونیک و شبکه توزیع
سام الکترونیک اول در بازار لوازم خانگی پدیدار شده و به همین دلیل از شبکه توزیع متفاوتی نسبت به دیگر توزیع کنندگان استفاده می کند. شاید به همین دلیل باشد که محصولات کامپیوتری Samsung به خوبی در سراسر کشور توزیع نمی شود. البته شرایط برای توزیع نمایشگرهای Samsung قدری متفاوت است و کاش وضعیت توزیع دیگر قطعات این برند همچون نمایشگرها بود! ناگفته نماند که سام سرویس به دلیل اهمیت سرعت در انتقال محصولات خود، نسبت به شرکت هایی چون سازگار ارقام و آواژنگ سرعت عمل بیشتری دارد و نشان داده که بازار را دقیق تر می شناسد. البته سام الکترونیک دو حریف قابل در این حوزه با نام های فراسو و مادیران دارد که جدال سختی را با یکدیگر در حوزه محصولات خانگی دیجیتال مانند تلویزیون های LCD و نمایشگرهای کامپیوتر در پیش دارند. به خصوص مادیران که در زمینه محصول، همپوشانی بیشتر با سام الکترونیک دارد. در هر صورت به نظر می رسد که محصولات Samsung به شکل یکنواخت توزیع نمی شوند.
▪ سام الکترونیک و خدمات
خدمات سام الکترونیک در جامعه بیشتر با نام سام سرویس شناخته شده و به صورت توزیع یافته ارائه می شود. به بیان دیگر برخلاف سیستم های متمرکز ارائه خدمات پس از فروش، شرکت سام سرویس تعدادی نمایندگی مجاز برای ارائه خدمات دارد که کار را برای خریدار آسان تر ساخته است. شیوه ارائه خدمات برای قطعات کامپیوتری تحت پوشش سام سرویس تفاوت محسوسی با دیگر شرکت ها ندارد. در این شلوغی کمتر می توان صحت و سقم ادعاهای بازاری این شرکت ها را مشخص کرد، چرا که تقبل تمام هزینه های تبلیغات از سوی Samsung کره، آزادی عمل بسیاری را به متولیان تبلیغاتی سام سرویس در زمینه طرح ادعاهای خارق العاده داده است.
▪ سام الکترونیک و اطلاع رسانی
سام سرویس یا همان سام الکترونیک تعامل مناسبی با خبرنگاران ندارد، گرچه حتم داریم که این ادعا از سوی دفتر روابط عمومی سام الکترونیک رد خواهد شد، ما هم امیدواریم که در این باره اشتباه کرده باشیم! وب سایت سام الکترونیک که خدایش بیامرزاد، بسیار ابتدایی طراحی شده بود، برخلاف وب سایت سام سرویس که دست کم قدری محتوا در آن یافت می شود و به نظر می رسد که توسط افرادی حرفه ای طراحی شده و به صورت مرتب به روز رسانی می شود. البته این وب سایت به هیچ عنوان جای خالی ارتباط دو طرفه را پر نمی کند و این موضوع به عنوان یکی از بزرگ ترین مشکلات سام سرویس همچنان پا برجاست.
▪ سام الکترونیک و...
شکی در اعتبار این شرکت در بازار دیجیتالی نمی توان داشت، اعتباری که نه از خدمات، که از انحصار در توزیع سریع و پرتوان محصولات Samsung کسب شده است. همین انحصار، حاشیه امن دل چسبی برای سام الکترونیک ایجاد کرده است. حقیقت ماجرا این است که سام الکترونیک در برخی حوزه ها بسیار ضعیف عمل کرده و نمی دانیم چند درصد از سهام این شرکت در اختیار Samsung کره قرار دارد که این چنین مورد حمایت قرار گرفته زیرا اگر شرکت دیگری چون Canon بود بلادرنگ نماینده خود را تغییر می داد.
● مادیران
نمی شود به سوی LG گام برداشت و به مادیران بی توجه بود. این شرکت که در واقع گروهی است متشکل از سه شرکت بزرگ، انحصار توزیع محصولات کامپیوتری LG را در اختیار دارد. مادیران نیز همچون سام الکترونیک با تمرکز بر تولید نمایشگر مورد استفاده در تلویزیون و نمایشگرهای کامپیوتر پا گرفت، اما قدمت چهل ساله آن بسیار بیشتر از دیگر شرکت های حاضر در بازار داخلی است. مادیران یک تفاوت با دیگر شرکت های حاضر در بازار دارد. این شرکت علاوه بر بازار کامپیوتر و لوازم دیجیتال خانگی در زمینه گوشی موبایل نیز تجربه های اندوخته است که منحصربه فرد است.
▪ مادیران و پوشش محصولات
شرکت مادیران در توزیع انحصاری محصولات LG Electronics از یک سو تنه به تنه سام الکترونیک با برند Samsung می زند و از سوی دیگر همراه با فراسو وارد عرصه تولید محصول با برند اختصاصی شده است. این شرکت صاحب برندهای مادیران، میوا و X.Vision است. شاید به حق باید مادیران را بزرگ ترین شرکت حاضر در بازار دیجیتال کنونی لقب داد که هم در زمینه همکاری با برندهای مختلف و هم در زمینه نوع محصولات دیجیتال از تنوع فوق العاده ای برخوردار است. البته این شرکت کمتر در زمینه قطعات سخت افزاری مورد استفاده در دسک تاپ ها فعالیت می کند و تنها به توزیع درایوهای نوری LG اکتفا کرده است. هرچند به تازگی نیز هارد دیسک های خارج نشین (External) شرکت LG نیز در سبد فروش خود قرار داده است. مادیران یک تنه در چند جبهه در حال جدال است. در زمینه چاپگر و اسکنر با کانولا و سام الکترونیک و نمایندگان HP سر جنگ دارد. در زمینه نمایشگر و تلویزیون LCD در برابر سام سرویس و فراسو و شرکت بازرگانی ایران قد برافراشته است و همین طور الی الآخر... شاید بزرگ ترین ضعف مادیران در بخش لوازم جانبی نهفته بود که با طراحی برند میوا (Meva) بر این مشکل فائق آمد و هم اکنون آغاز به توزیع صفحه کلید و ماوس میوا در بازار کرده است. به غیر از محصولات عام بازار، عرضه دستگاه های کپی، تجهیزات بانکی و فروشگاهی، ماشین حساب و ویدئو پروژکتور نیز از جمله محصولات مورد علاقه مادیران است.
▪ مادیران و شبکه توزیع
همچون سام الکترونیک، مادیران هم شبکه توزیع قدیمی، اما تر و فرزی دارد که باید در حد و اندازه های این شرکت فعالیت کند. وظیفه توزیع بسیاری از محصولات برعهده سیستم تدارکات مادیران قرار دارد. در مدت چهل و اندی سال که از آغاز فعالیت این شرکت می گذرد، خوب می داند که چه چیزی را، چگونه و در چه زمانی عرضه کند. از این رو هم سیستم توزیع مناسبی دارد و هم تعداد نمایندگانش از حد انتظار فراوان تر است. کافی است به فروشگاه های سطح شهر نظری مختصر بیندازید تا ببینید که اغلب آنها لوگوی مادیران و LG را بر سر در فروشگاه نصب کرده اند. مادیران نیز لاوان را جدی نگرفته و نمی دانیم اگر این حرکت در دو سه سال آینده با موفقیت همراه شود، چه سیاستی در پیش خواهد گرفت. بالاخره این شرکت ها خود را فراتر از بازار کوچک ایران می دانند و بدین سادگی ها حاضر به تبعیت از ایده های نو نیستند.
▪ مادیران و خدمات
برای سال های پیاپی مادیران به تنهایی رتبه اول کیفیت در ارائه خدمات پس از فروش را در اختیار داشت. اول بار این شرکت بود که تعهد رسیدگی به نقص برخی سیستم ها را در کمتر از ۲ ساعت مطرح کرد و تا حدودی نیز بدان پایبند بود. در حال حاضر کیفیت خدمات مادیران توسط شرکت های دیگر همچون فراسو، آواژنگ و سام سرویس مورد تهدید واقع شده است. این شرکت ها به خوبی دریافته اند که ارائه خدمات مناسب، تاثیر غیر قابل انکاری بر ذهن مشتری خواهد داشت. از این رو در انجام بهتر این مهم تلاش بسیاری صرف می کنند. دیگر این که مرکز خدمات پشتیبانی فنی مادیران برخلاف سام سرویس به صورت متمرکز فعالیت می کند و در مرکز شهر قرار دارد تا امکان دسترسی بدان آسان باشد. نکته دیگر این که تعامل مرکز خدمات مادیران خیلی حرفه ای تر از امثال سام سرویس است.
▪ مادیران و اطلاع رسانی
در حال حاضر بخش روابط عمومی مادیران برای تعامل با رسانه ها به سرویس پست الکترونیک قناعت کرده و هر از گاهی خبر یا مطلبی جهت درج در صفحات نشریات ارسال می کند که این نوع تعامل را نمی توان قابل قبول دانست. البته حرکت هایی در جهت آشنایی بیشتر اهالی رسانه با دستگاه ها از طریق روابط عمومی مادیران آغاز شده که جای تقدیر دارد. در میان وب سایت های که در این نوشتار صحبت شان را کردیم، مادایران کارنامه بهتری در دست دارد.
▪ مادیران و...
اعتبار این شرکت به سادگی به دست نیامده و امید است که با اتخاذ سیاست های گاهی عجیب و غریب، خدشه دار نشود. البته نگاه بالا به پایین مادیران بیش از همه، فروشگاه ها را آزرده و گاهی هم تکانی به اهالی مطبوعات داده است.
● جمع بندی
شکی نیست که برخی شرکت های بزرگ مانند کانولا و شرکت بازرگانی ایران از این انتخاب گله خواهند کرد. شرکت های دیگری چون دیجیتال، شاب، آلبالوکامپیوتر، ایران رهجو، و یکی دو شرکت دیگر هم حق دارند که نسبت به این انتخاب ها ناراضی باشند. صحبت درباره این پنج شرکت به نوعی کلیت بازار دیجیتال ایرانی را مشخص می کرد که قصد هم همین بود و شاید اگر جای آواژنگ یا سازگار ارقام را با دیگران تعویض می کردیم خللی به کلیت بحث وارد نمی شد.
▪ پوشش محصولات
سال آینده تنوع بازار چه در نوع محصول و چه در مدل های یک محصول خاص بیشتر خواهد شد، به تناسب، سهم شرکت ها نیز افزایش خواهد یافت و بعید نیست بازار، بازیگران بیشتری پیدا کند. برخی از مدل ها نیز براساس سنت بازار، از میدان خارج خواهند شد و به صورت و سیرتی دیگر بازخواهند گشت.
▪ شبکه توزیع
شبکه توزیع لاوان در سال آتی بیشتر مورد آزمون و دقت کارشناسان قرار خواهد گرفت. لاوان ایده منحصر به فردی نیست که فقط به ذهن ایده پردازان آن خطور کرده باشد، بلکه شیوه رایج در بازارهای جهانی است. پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی و گشایش درهای تجارت نشان خواهد داد که شبکه توزیع سنتی محصولات دیجیتال در کمتر از یک ماه عقیم خواهند شد و اگر شبکه های کارآمدی چون لاوان پر و بال گرفته باشد، امیدی باقی خواهد ماند. شفافیت کنونی لاوان باعث شده که برخی شرکت ها از پیوستن به آن پرهیز کنند. همچنین برخی شرکت های بزرگ به دلیل شبکه های توزیع اختصاصی خود نیازی به حضور در این طرح نمی بینند. برخی نیز اعتقادی به آن ندارند و تا بدان جا که مجال یابند از آن دوری خواهند کرد. در هر صورت ایده لاوان به عوان مدل بومی سیستم های پیشرفته توزیع کالا، تنها یکی دوسال برای اثبات خود فرصت دارد.
▪ خدمات
اغلب شرکت ها از یکی دو سال پیش توجه ویژه ای به امر ارائه خدمات پس از فروش معطوف کرده اند و نجات تجارت خود را در آن جستجو می کنند. این اتفاق برای بازار ایران فرصت مناسبی است تا در کنار ادعاهای بزرگ در این زمینه، اقدام به حرکت های اصولی در زمینه نظام مند کردن ارائه خدمات داشته باشد. رفتار برخی شرکت های بزرگ در تعیین مصادیق برای تعریف خدمات مناسب مثل آن کسی است که از سوراخ سوزن رد می شود، اما قادر به عبور از دروازه شهر نیست! شکر خدا هیچ نظارتی بر چاپ آگهی ها صورت نمی گیرد و شرکت های خرده پایی که تا دیروز در امر نظافت فعالیت می کردند، به یکباره علاقمند به بازار دیجیتالی شده، تغییر چهره داده و نیامده مدعی عرصه خدمات هم شده اند!
▪ اطلاع رسانی
در ابتدای بحث گفتیم که گویا طراحی و مدیریت وب سایت رسمی شرکت، هزینه ای اضافی است که از سر ناچاری باید پرداخت شود. اغلب شرکت های حاضر در بازار دیجیتالی ایران به جز چند استثنا تعامل مناسبی با اهالی مطبوعات ندارند. در این میان نمی دانیم که این واحدهای روابط عمومی را چه شده که صرفا وقت سفارش آگهی از خواب برمی خیزند و پس از اتمام آن دوباره به خواب فرو می روند.
▪ و آخر اینکه...
در باب توسعه آتی شرکت ها سخن بسیار نمی توان گفت، زیرا تحلیل رفتار اغلب شرکت ها چندان آسان نیست. شفافیت در بازار ایران امری مذموم است و همان طور که درباره توزیع گفته شد، بسیاری از شرکت ها به دلیل پرهیز از همین شفافیت دور لاوان را خط کشیده اند. نکته دیگر این است که رفتار برخی شرکت های کوچک حاضر در بازار خیلی حرفه ای تر از بزرگان قدیمی است. اغلب مشکلات، توسط بزرگان پدیدار می شود و خرده شرکت ها تاثیر چندانی در بازار ندارند. صحبت درباره بازارو نقش شرکت ها بسیار است و ترجیح می دهیم تا در فرصتی مناسب و به شیوه ای علمی آن را دنبال کنیم.

منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات