۲۱ دی ـ ۱۱ ژانویه ـ قیام پوگاچف در روسیه و خیانتی که به اوشد

« یملیان پوگاچفYemelyan Pugachov » قزاقی كه در ارتش روسیه افسر بود و در نیمه دوم قرن هجدهم در منطقه « ولگا » و « دن » به حمایت از كشاورزانی كه با اراضی زراعی خرید و فروش می شدند (سرف ها) و طبقه زحمتكش كه پس از پتر اول با مشقت كار و زندگی می كردند دست به قیام زده بود یازدهم ژانویه سال ۱۷۷۵ در مسكو اعدام شد. در بعضی تاریخها اعدام اورا ۲۱ ژانویه نوشته اند.
با این كه پوگاچف در زمانی كه افسر بود مورد توجه كاترین امپراتریس روسیه بود و در رفاه زندگی می كرد در جریان یك ماموریت در منطقه ولگا با مشاهده وضعیت بد زندگانی سرفها ، ارتش را ترك و به حمایت از آنان دست به قیام زد . در اندك مدتی هواداران فراوان به دست آورد و بسیاری از دژ های نظامی منطقه را تصرف كرد. قیام او منطقه اورال و بسیاری از مناطق مسلمان نشین روسیه را هم در برگرفت و اربابان ملك فراری شدند .
وی موفق شد كه چند واحد اعزامی ارتش تزار را شكست دهد . نزدیك بود قیام او سراسری شود كه تزار برای سر او ( تحویل دادنش ) ۲۸هزار روبل طلا جایزه تعیین كرد. این پول سبب شد كه اطرافیان پوگاچف و همان هایی كه پوگاچف به خاطرشان جان بركف نهاده و قیام كرده بود اورا در خواب دستگیر كنند و به عوامل تزار تحویل دهند . سپس پوگاچف را در یك قفس آهنین قرار دادند و به مسكو منتقل كردند و در آنجا اعدام شد .
باوجود خیانت اطرافیانش ، پوگاچف تا آخرین لحظه عمر از عمل خود دفاع كرد و ابراز پشیمانی نكرد و گفت كه روزی افرادی دیگر این كار او را كه یك واقعیت است دنبال خواهند كرد . وی خیانت چند تن از اطرافیانش را به حساب نادانی و نداشتن آگاهی و طمع پول ناشی از فقر طولانی آنان گذارد و گفت كه با تجربه او نخست باید مردم تحت ستم را بیدار كرد و سپس آنان را وارد قیام ساخت ــ از مردمی كه در خواب هستند جز خواب دیدن كاری ساخته نخواهد بود.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز