وب لاگ: آن چه هست، نه آن چه نیست

به نظر من آن چه این روزها درباره ی « وب لاگ» می نویسند، درباره ی پدیده ی فراگیر «و ب لاگ» نیست، بلکه درباره ی محتوای بعضی از وب لاگ هاست. وب لاگ نوعی رسانه است و بس. همان طور که نمی توان گفت چون بعضی ها از تلفن برای زدن حرف های خاله زنکی استفاده می کنند، پس تلفن وسیله ای وقت تلف کننده و کم ارزش است؛ یا چون فلان نشریه مطالب مورد علاقه ی ما را چاپ نمی کند، پس هیچ یک از نشریات مورد علاقه ی ما نیستند. وب لاگ یک «رسانه» است، مانند تلفن و نشریه و قضاوت درباره ی آن باید با توجه به محتوای آن انجام پذیرد؛ گر چه تعریف این پدیده چندان که می نماید، آسان نیست.
کمتر کسی است که با شبکه ی جهان گستر(www) سر و کار باشد؛ اما با واژه ی « وب لاگ» یا به طور خلاصه « بلاگ» آشنا نباشد. از سوی دیگر کمتر کسی است که با « وب لاگ» آشناست و می تواند آن را به طور جامع و مانع تعریف کند. از این دشواری که بگذریم و آن چه را که به عنوان وبلاگ در میان اهالی شبکه ی جهان گستر رایج است، بدون وارد شدن به مناقشات مربوطه بپذیریم و در باره ی آن به تحقیق و جست و جو بپردازیم؛ در می یابیم که می توان برای این ابزار کاربردهای فراوان و مهمی فهرست کرد. رسمی نبودن و آسانی استفاده ازآن، کوتاهی فاصله ی به روز شدن و داشتن امکانات بحت و تبادل نظراز مزیت های آن است.
وب لاگ ترکیبی از دو واژه ی انگلیسی"web" و "log" به معانی "شبکه" و "یادداشت" است و افراد یا گروه ها با استفاده از شبکه ی جهان گستر برای انتشار غیر رسمی اندیشه های خود و ارتباط با یک دیگر از آن استفاده می کنند. امروزه ایجاد وب لاگ یکی از آسان ترین کارهایی است که افراد می توانند در اینتربت انجام دهند.
فضا و دامنه ی رایگان و عرضه ی نرم افزارهای نیرومند برای نوشتن وب لاگ آن را به یکی از آسان ترین اعمال اینترنتی در آورده است. به طوری که هر کسی که بتواند از اینترنت استفاده کند، یقینأ می تواند بالقوه وب لاگ نویس هم باشد. یعنی وب لاگی را ایجاد، نگه داری و به روز رسانی کند.
برای بیان تفاوت های میان وب لاگ و وب سایت، روزنامه و دایرکتوری می توان ۴ تفاوت کلیدی را برشمرد:
۱) وب لاگ شخصی است، یعنی اداری، رسمی یا سازمانی نیست. در حالی که رسانه های گروهی مانند روزنامه ها نمی توانند شخصی باشند.
۲) وب لاگ روی شبکه قرار دارد، یعنی چاپی نیست، می توان هرلحظه به آن دسترسی داشت. می توان آن را هر لحظه به روز رساند و به علاوه بسیار کم خرج است.
۳) تولید و به روز رسانی آن تا حد زیادی خودکار است. برای آن فقط از یک الگو استفاده می شود. نرم افزارها و تکنولوژی آن را بسیارآسان کرده است.
۴) وب لاگ به تنهایی معنی ندارد، بلکه جزئی از یک جامعه ی اینترنتی است. وب لاگ ها به یک دیگر و به جهان ارتباط دارند.
به علاوه می توان این ویژگی ها را برای وب لاگ در نظر گرفت:
▪ وب لاگ ها عموما پیوندها( لینک ها) یی دارند و از آن ها برای انتخاب و مشخص کردن نوشته ها، تصویرها، یا به طور خلاصه پرونده (فایل) های مفید استفاده می شود.
▪ چون بسیاری از وب لاگ ها اختصاصی هستند و معمولأ درباره ی موضوع یا موضوع هایی ویژه می نویسند، برای جست و جوی مطالبی که کمتر شناخته شده هستند، مناسبند.
▪ وب لاگ شخصی، یا گروهی است و لذا جایگاهی است برای اضافه کردن دیدگاه های موافق یا مخالف، نظرها و مطالب تکمیلی.
▪ ارتباط ها بین افراد و گروه ها در وب لاگ اهمیت دارد. از این ارتباط ها می توان در زمینه های مختلف استفاده کرد.
سال های میانی دهه ی ۱۹۹۰ را می توان سال های تولد وب لاگ دانست، به طوری که در سال ۱۹۹۸ تعداد بلاگ های موجود از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی کرد. در آغاز سال ۱۹۹۹ فقط ۲۳ بلاگ ثبت شده بود. در آوریل ۱۹۹۹تعداد وب لاگ های روی اینترنت به اندازه ای بود که دیگر یک نفر نمی توانست هر روز به همه ی بلاگ ها سر بزند و آن ها را بخواند. در این هنگام فهرستی از وب لاگ های تخصصی تهیه شد.
اولین نرم افزار رایگان ایجاد و نگه داری وب لاگ در سال ۱۹۹۹ عرضه شد. تولد این نرم افزار سبب شد که شمار وب لاگ های فعال به صدها برسد. در آگوست همین سال "بلاگر" (Blogger ) شروع به کار کرد و با قرار دادن نرم افزارهای قدرتمند و فضای رایگان انفجاری در این فن به وجود آمورد.
در پایان سال ۱۹۹۹ دست کم ۴ نرم افزار رایگان وب بلاگ موجود بود: Blogger، Groksoup ، Edit This Page و Velocinews. از آن به بعد می توان وضعیت را به روی دادن انقلابی تشبیه کرد که به همه ی افراد، حتی کم سوادترین آن ها امکان ایجاد وب لاگ را می داد.
شبکه ی اینترنت از دست متخصصان خارج شد و از آن پس مردم غیر متخصص هم توانستند بدان راه یابند. این کار را گالیله و دکارت به جای نوشتن مطالب علمی به زبان دشوار لاتینی، نوشتن آن را به زبان های مردم خود آغاز کردند و رنسانس علمی را به وجود آوردند.
آیا باید پس از پیدایش وب لاگ منتظر ظهور پارادایمی نوین در علم اطلاعات و ارتباطات باشیم؟

منبع: یادداشت های محمد کرام الدینی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی علوم ارتباطات ایران