سه میمون Üç Maymun

▪ کارگردان: نوری بیلگه جیلان.
▪ فیلمنامه: ابرو جیلان، نوری بیلگه جیلان، ارجان کسال.
▪ مدیر فیلمبرداری: گوکهان تیریاکی.
▪ تدوین: نوری بیلگه جیلان، آیهان ارگورسل، بورا گوکسینگول.
▪ طراح صحنه: ابرو جیلان.
▪ بازیگران: هاتیجه آصلان[هاجر]، یاووز بینگول[ایوپ]، ارجان کسال[ثروت]، ریفات سونگار]اسماعیل]، جافر کوسه[بایرام]، گورکان آیدین[بچه].
▪ ١٠٩ دقیقه. ▪ محصول ٢٠٠٨ ترکیه، فرانسه، ایتالیا.
▪ نام دیگر: Three Monkeys، Les Trois singes.
▪ برنده جایزه بهترین کارگردانی و نامزد نخل طلای جشنواره کن.
ژانر: درام.
ثروت نامزد یکی از احزاب در آستانه انتخابات، در محلی خلوت با شخصی تصادف کرده و باعث مرگ وی می شود. او برای فرار از سوء شهرت و گرفتار شدن در آستانه انتخابات، راننده اش ایوپ را با دادن پول راضی می کند تا دروغ گفته و با پذیرش مسئولیت مرگ آن شخص به زندان برود. ثروت در انتخابات بازنده می شود و همزمان با هاجر همسر ثروت رابطه عاشقانه برقرار می کند.
اسماعیل فرزند هاجر که متوجه موضوع شده، مادر را متهم می کند. یک سال بعد ایوپ که از زندان آزاد شده، متوجه وقایع می شود.
وقتی اسماعیل با هدف پاک کردن شرافت خانواده ثروت را به قتل می رساند، ایوپ برای جلوگیری از به زندان افتادن پسرش اسماعیل کاری را که ثروت به او پیشنهاد کرده بود، اینک به جوانی بی کس و کار تکلیف می کند...
● چرا باید دید؟
حالا دیگر نوری بیلگه جیلان برای سینمادوستان سراسر دنیا-حتی ایرانی ها- نامی آشناست و با معرفی سه میمون به آکادمی از طرف کشور ترکیه برای رقابت در بخش اسکار بهترین فیلم خارجی امسال، می رود تا شهرتی ماندگار و جایگاهی رفیع به عنوان نماینده سینمای امروز ترکیه کسب کند.
البته شاید با خواندن خلاصه داستان بالا که بی شباهت به حوادث تکراری در فیلم ها یا اخبار شبکه های جورواجور ترکیه است خود را با فیلم یا حداقل داستانی پیش پا افتاده روبرو فرض کنید، اما بیایید منصفانه به فیلم های فیلمسازان کبیری چون آنتونیونی یا برگمان نگاه کنیم تا آنگاه خود را با پیرنگ های عادی-اغلب عاشقانه حال مثلث های عشقی یا عشق های نافرجام و شکست خورده- رو در رو ببینیم.
بیلگه جیلان نیز مانند چنین اساتیدی که می شود آثارشان را الهام بخش فیلمسازان سینمای مینی مالیست فعلی هم نامید، با انتخاب داستانی ساده به راه می افتد.
اما نوع نگاه، پرداخت دیداری شنیداری و برخوردش با رسانه به گونه ای است که نوری تازه بر موضوعی کهنه می اندازد. جیلان که در فیلم های پیشین خود از دوستان و اعضای خانواده اش به عنوان بازیگر استفاده کرده بود، در سه میمون برای اولین بار بازیگری حرفه ای-یاووز بینگول- را انتخاب کرده است. بینگول شهرت خود را مدیون کارنامه درخشان خود در زمینه آوازخوانی است[مادرش نیز از معدود عاشیق* های مونث-شاید اولین- و بسیار مشهور ترکیه است که در راه هنر خویش مشقت های بسیار به جان خریده] و حزن و اندوهی که بر چهره مردانه و سمپاتیکش نهفته، او را تبدیل به بازیگری بی نظیر برای نقش ایوپ کرده است.
جیلان در سه میمون نشان می دهد که چگونه ضعف های کوچک می تواند به دروغ های بزرگ تبدیل شده و خانواده ای را تهدید به فروپاشی کند. اما اعضای این خانواده با پنهان کردن حقایق تلخ زندگی شان با دست زدن به هر تلاشی مصمم هستند تا در کنار هم بمانند.
اما برای این کار یک چیز لازم است و آن فرار از حقیقت به بهانه نبود تحمل در برابر تلخی ها و مسئولیت ها، نادیده و نا شنیده گرفتن آن، و حتی صحبت نکردن درباره آن است. سه چیزی که در بازی یا مجسمه های سه میمون-نبین، نشنو، نگو- مستتر است. اما آیا این اعمال می تواند آن حقیقت را از میان بردارد؟
سه میمون که در جشنواره کن درخشید و جایزه ای ارزنده برای سینمای ترکیه به ارمغان آورد بر زندگی چهار انسان متمرکز شده و می شود آن را مطالعه ای دقیق و موشکافانه از زندگی انسان های منطقه آناطولی نیز نامید. فیلمی که در ورای داستان ساده خود سوال هایی بزرگ مطرح می کند و شما را به چالش می طلبد. سه میمون نیازمند نگاهی همه جانبه و مطلبی مفصل است که به زودی در همین صفحات خواهید خواند. تا آن روز فرصت دیدار را از دست ندهید!

* به نوازنده تار و همزمان خواننده آوازهای محلی ترکی گفته می شود. اما در منطقه آناطولی- بر خلاف آذربایجان که عاشیق های مشهور و مونثی چون عاشیق پری را در تاریخ خود دارد- این کار هنری مردانه است.
امیر عزتی

منبع : موج نو