مدرک شایستگی

آموزش عالی در بلژیک از یک‌سو آموزش دانشگاهی و از سوی دیگر آموزش عالی فنی، اقتصادی، کشاورزی، پیراپزشکی، جامعه‌شناسی، علوم تربیتی و هنرهای زیبا را شامل می‌شود. آموزش دانشگاهی آموزشی است که توسط دانشگاه‌ها یا مؤسساتی که به‌طور قانونی از نظر اعطای درجات مشابه با دانشگاه‌ها هستند داده می‌شود. آموزش دانشگاهی آموزشی است که توسط دانشگاه‌ها یا مؤسساتی که به‌طور قانونی از نظر اعطاء درجات مشابه با دانشگاه‌ها هستند داده می‌شود. در این کشور قانون اساسی هم به آموزش دولتی و هم آموزش خصوصی اشاره دارد. اما آموزشی رسمی به عهده دولت است و مؤسسات آموزش عالی دولتی زیرنظر وزارت آموزش و پرورش هستند. البته قدرتی که به‌طور قانونی به مقامات دانشگاهی داده شده است اختیارات وزیر آموزش و پرورش را در مورد نظارت بر دانشگاه محدود می‌کند. در این کشور آموزش خصوصی که با واژه آزاد مصطلح است جای مهمی را در آموزش عالی به‌خود اختصاص می‌دهد. دانشگاه‌های آزاد از نظام خاصی که اختیارات وسیعی به آنها می‌دهد پیروی می‌کنند و مؤسسات آموزش عالی آزاد از دولت کمک مالی دریافت می‌کنند که البته اعطای آن به شرایطی وابسته است.هر دانشگاه از دانشکده‌ها، مدارس و انستیتوهای تخصصی تشکیل می‌شود که دانشکده‌ها آموزش رشته‌های ادبیات، حقوق، علوم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، علوم پزشکی، علوم کاربردی، علوم کشاورزی و گاه شناخت مذهب کاتولیک را ارائه می‌کنند. در بلژیک آموزش عالی پیرو دو نوع نظام مختلف است. قانون اعطای درجات دانشگاهی و برنامه امتحانات دانشگاهی، ”درجه‌ای قانونی“ را پیش‌بینی می‌کند که برای رشته‌های ادبیات، فلسفه، حقوق و ثتب اسناد علوم، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی، علوم کشاورزی و علوم کاربردی می‌تواند اخذ شود. اما چه دراین رشته‌ها و چه در رشته‌هائی که درجات قانونی اعطا نمی‌شود دانشجویان می‌توانند درجات علمی را کسب کنند. درجات علمی آشکارا می‌تواند از یک دانشکده به دانشکده دیگر متفاوت باشد. هر مؤسسه برای تعیین نام برنامه‌ها و پذیرش خود اختیاراتی دارد. هر چند برنامه تحصیلی که به درجات علمی می‌انجامد با دوره‌ای که به درجات قانونی ختم می‌شود ساختاری مشابه دارد. آموزش عالی که در دانشگاه ارائه نمی‌شود بنابر قانون به یکی از هفت رده زیر مربوط است: آموزش عالی فنی، آموزش عالی تربیتی. این تحصیلات جوانان را برای فعالیت‌های مختلفی که اساساً بخش‌های صنعت، بازرگانی، کشاورزی و مشغل مربوط به پزشکی و اجتماعی، آموزش و مترجمی را در بر می‌گیرد، آماده می‌کند. این دوره‌ها به عناوین تحصیلی بسیار مختلفی ختم می‌شوند که از آن میان می‌توان از مدارک لیسانس معماری، مهندس صنعتی، لیسانس مترجمی، پرستاری، آموزگاری، دبیری، دستیاری، مددکار اجتماعی و غیره را نام برد. در این کشور آموزش عالی در دو نوع کوتاه‌مدت و دراز‌مدت ارائه می‌شود. دوره آموزش کوتاه‌مدت بین دو تا سه سال متغیر است و تنها سیکل اول دانشگاه را شامل می‌شود. دوره آموزش عالی درازمدت که در برخی رده‌ها وجود دارد شامل دو سیکل دانشگاهی است که دوره نخست آن دو سال و دوره دوم آن دو تا سه سال است. البته سطح آغاز آموزش عالی پایان دوره شش ساله دبیرستان است که ادامه دوره شش ساله دبستان بوده است. کسانی که مدرک تحصیلات متوسطه‌ای را دارند که برای ورود به آموزش عالی معتبر نیست، پس از موفقیت در امتحان مخصوص، ”مدرک شایستگی“ ورود به آموزش عالی را دریافت می‌کنند. رشته تحصیلی در آموزش متوسطه در محدوده‌ای وسیع نوع آموزشی را که دانشجو می‌تواند در دانشگاه آن را دنبال کند، مشخص می‌کند. البته داوطلبان تحصیل در رشته مهندسی ساختمان می‌بایستی در یک آزمون پذیرش که از طرف مؤسسات مربوطه تربیت داده می‌شود، موفق شوند. در آموزش عالی بلژیک چندین مرحله پی‌درپی را می‌توان مشخص کرد. نخستین مرحله به دوره اول که مدت آن دو و گاه سه سال است ختم می‌گردد و عبارت از نوعی آموزش پایه است که اغلب چندین رشته را شامل می‌شود و به نخستین درجه دانشگاهی یعنی ”کاندیداتور“ می‌انجامد. دومین مرحله که به کسب معلوماتی پیشرفته اختصاص دارد و به درجه ”لیسانس“ منتهی می‌شود دست کم دو یا اغلب سه و حتی چهارسال پس از اخذ درجه ”کاندیداتور“ به طول می‌انجامد. ورود به کادر آموزشی دبیری که می‌تواند با دوره لیسانس همزمان باشد به دریافت عنوانی تکمیلی به نام ”اگرگاسیون“ آموزش متوسطه عالی منجر می‌شود. مرحله سوم آموزش عالی می‌تواند به کسب تخصص طی مرحله سوم (دوره‌های فوق‌لیسانس و دکترا) یا آموزش پژوهش علمی که پس از یک سال دوره نظری، به درجه دکترا می‌انجامد، اختصاص یابد و بالاخره مرحله بعدی که به ”اگرگاسیون“ آموزش عالی یا به دکترای تخصصی ختم می‌شود دقیقاً دوره مشخصی نداشته و حداقل تحصیل در آن دو سال است و بسته به نوع دکترای اخذ شده پژوهش تخصصی و ژرف نامیده می‌شود که پژوهشگران متخصص به‌کار تدریس و تحقیق در دانشگاه‌ها خواهند پرداخت.
مهرنوش رجائی

منبع : روزنامه اعتماد