سه شنبه, ۱۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 30 April, 2024
مجله ویستا


موسیقی بومی و رقص‌های محلی ، استان چهارمحال وبختیاری


موسیقی و شعر در ایل بختیاری پیوند جاودانه‌‌ای با زندگی ایلی یافته است. مقام‌های موسیقی ایل بختیاری به نام «بیت» معروف هستند. از مشهورترین آن‌ها به مقام گله‌داری، برزگری، ابوالقاسم خان و مقام شیرعلی مردون كه تعداد آن‌ها حدود 20 تا 25 مقام است می‌توان اشاره كرد.
هر طایفه و تیره نوازندگان محلیِ‌ ویژه‌ای دارد كه به آنها توشمال می‌گویند. توشمال‌ها دارای طایفه و محل زندگی جداگانه‌ای هستند، مخارج سالیانه خود را با شركت در مراسم عروسی، عزاداری و جشن‌های دیگر به دست می‌آورند و به كار زراعت و دامداری نیز می‌پردازند.
همان‌طور كه هر روستا، دلاك مخصوص به خود دارد كه در مواقع برداشت محصول همه به سهم خود كمك‌هایی به او می‌كنند، هر روستا نیز یك توشمال برای خود انتخاب كرده است كه در مواقع لازم برای اجرای مراسم از او دعوت می‌كنند و هنگام برداشت محصول اجرت او را نیز می‌پردازند. دسته‌ای از توشمال‌ها سیار هستند، یعنی تابستان‌ها به ییلاق و زمستان‌ها به قشلاق كوچ می‌كنند. توشمال‌ها دختر غیر را به زنی نمی‌گیرند و زن‌ هم به غیر نمی‌دهند.
توشمال‌ها مردمی عاشق‌پیشه و شاعر مسلك‌اند كه بیشتر وقت زندگی روزانه خود را صرف ساختن ابیات، لطیفه‌ها، ضرب‌المثل‌ها و متل‌ها می‌كنند. آنان در به وجود آوردن آثار و ادبیات عامیانه سرزمین بختیاری سهم بسزایی دارند. توشمال‌ها پسربچه‌هایشان را از كودكی همراه خود به مجالس عروسی و عزاداری می‌برند تا شرم و كمرویی آن‌ها برطرف شده و با شغل آتی خوش آشنا شوند. لذا كودكان توشمال از دوران كودكی مجبور به آموختن ساز و دهل هستند.
بختیاری‌ها توشمال‌‌ها را مردمی پائین‌تر از خود می‌دانند. هر چند خود به این موضوع واقفند كه توشمال‌ها در غم و شادی آن‌ها شریكند و اگر توشمالی برای عروسی آن‌ها پیدا نشود، عروسی سر نخواهد گرفت. توشمال‌ها در نواختن متوالی ساز و دهل استقامت عجیبی دارند،‌ ساعت‌ها بدون خستگی آهنگ‌های مختلف را می‌نوازند و در موقع استراحت چای فراوان می‌خورند و سیگارهای پی‌درپی می‌كشند.
آلات موسیقی بختیاری‌ها، ساده، محدود و عمدتاً شامل : كرنا، ساز و دهل است.
آوازهای محلی روستاهای چهارمحال و بختیاری با لهجه‌‌های مخصوص به خودشان به خصوص در هنگام عروسی و شادی واقعاً جالب توجه است. ادوات موسیقی آن‌ها عبارت‌اند از : دهل، سنج، نی، كرنا، طبل و سنتور كه در میان آنها افراد نی‌زن و سنتور نواز ماهر نیز وجود دارد.


همچنین مشاهده کنید