چرا بعضی‌ها اصلا" چاق نمی‌شوند؟

چاقی مشکلی است که بسیاری با آن مواجه‌اند و بیماری چاقی نگرانی عمده‌ی اغلب کشورهای جهان محسوب می‌شود. مسئولان پزشکی انگلستان اخیرا" اعلام کرده‌اند که این کشور با «بمب ساعتی چاقی» مواجه است. هنرپیشه‌های معروفی در انگلستان پیکاری را در آشپزخانه‌های خانه‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها آغاز کرده‌اند تا با چاقی مبارزه کنند. هنوز هم ابهامات بسیاری در علوم مربوط به چاقی وجود دارد؛ مثلا" تا کنون فکر کرده‌اید که چرا بعضی افراد هر چه غذا می‌خورند باز هم چاق نمی‌شوند!؟ اما برخی دیگر دائما" در رژیم غذایی هستند و با وجود محدودیت شدید در مصرف مواد غذایی باز هم دائما" نگران چاق شدن هستند.
در سال ۱۹۶۷ یک محقق به نام «اتان سیمز» آزمایشی را در زندان ایالتی «ورمونت» ایالات متحده انجام داد. او از زندانیان خواست تا در عوض آزادی زودهنگام برای این تحقیق داوطلب شوند، این افراد باید تا جایی‌که می‌توانستند غذا بخورند تا بعد از مدت تعیین شده ۲۵ درصد از وزن بدن‌شان به وزن فعلی‌شان اضافه شود. برخی از داوطلبان با وجود این‌که بسیار سخت تلاش کردند و حتی روزی ۱۰ هزار کالری غذا می‌خوردند، باز هم نتوانستند به وزن تعیین شده برسند. نتیجه‌ی سیمز از این آزمایش این بود که چاقی برای برخی افراد، غیر ممکن است. این را به یاد داشته باشید تا به قسمت بعدی برسیم.
در یک آزمایش جدید از ده داوطلب لاغر اندام درخواست شد تا در شرایط مشابه اما با پذیرایی بسیار بهتری قرار بگیرند. این افراد به مدت چهار هفته تا حدی که می‌توانستند، پیتزا، چیپس، بستنی و شکلات خوردند، هیچ‌گونه ورزشی انجام نداده و میزان راه رفت‌نشان به مقدار زیادی، محدود شد.
به نظر می‌رسد مصرف کالری‌های اضافه موجب اندوخته‌شدن چربی در بدن شود اما این قضیه در یکی از داوطلبین متفاوت بود. او ۴/۵ کیلوگرم وزن اضافه کرد اما ظاهرش هیچ‌گونه تغییری نکرده بود و چربی‌ها به جای انباشته شدن در ماهیچه‌ها جمع شده بودند و سرعت سوخت و سازی او تا ۳۰ درصد افزایش یافته بود.
«کاترین» ۲۱ سال دارد، دانشجوی پزشکی و یکی از شرکت‌کنندگان در این تحقیق بود: "همیشه هر چه می‌خواهم می‌خورم، همیشه لاغرم، از این نظر فرد بسیار خوش‌شانسی هستم. هیچ‌وقت ورزش نمی‌کنم و رژیم نمی‌گیرم." طی این تحقیق، کاترین و دیگر داوطلبان باید دو برابر مقدار کالری همیشگی‌شان، در طول روز غذا بخورند. این میزان بین ۳۵۰۰ - برای خانم‌ها - و ۵۰۰۰ - برای آقایان - متفاوت بود.
نتیجه‌ی این تحقیق توانست تئوری دکتر «رادی لیبل» از دانشگاه کلمبیا را تقویت کند. وی بر این باور است که همه‌ی ما به صورت بیولوژیکی یک وزن طبیعی تعیین شده داریم و بدن تلاش می‌کند خودش را در همان وزن حفظ کند، فرقی نمی‌کند که فرد چاق باشد یا لاغر. او می‌گوید: "بدن به طور دائم شما را در همان وزنی که وزن طبیعی بدن‌تان محسوب می‌شود، حفظ می‌کند."
دکتر لیبل معتقد است این تمام داستان نیست بلکه مسائل دیگری نیز وجود دارد که روی وزن شخص تأثیر می‌گذارد: "پنجاه درصد آن به ژن‌ها باز می‌گردد و بقیه‌ی آن به محیط بستگی دارد. مثلا" اگر ژن «هانتینگتن» - تباهی مغز و اعصاب - داشته باشید، صد در صد به این بیماری مبتلا خواهید شد. به دلیل همین فاکتور نیز خوردن حجم بالای غذا برای برخی افراد شرکت کننده در تحقیق، آسان‌تر از دیگران بود."
یکی از داوطلبان «توماس» نام داشت، وی دونده و ورزش‌کار است و شرط سخت این آزمایش، محدودیت در میزان فعالیت بدنی بود. وی می‌گوید: "خوردن این مقدار غذا بسیار آسان بود چیزی که برایم سخت بود محدود کردن فعالیت‌ها به روزی پنج‌هزار قدم بود. فقط یک روز خانه را به قصد رستوران ترک کردم و توانستم هشت‌هزار قدم راه بروم."
کاترین فهرست غذایی یک روز عادی‌اش را در این تحقیق بازگو می‌کند، او بیش‌تر مقدار کالری که موظف به خوردنش بود را از خوراکی‌های شیرین و پودینگ‌ها می‌گرفت: "بیدار که می‌شدم کیک شکلاتی با یک لیوان بزرگ شکلات داغ با خامه می‌خوردم، حدود ساعت ۱۰ صبح یک موس شکلات پرچرب و مقداری غذا، برای نهار غذایی سنگینی مثل «پای شپرد» - غذایی حاوی سیب‌زمینی، شیر، خامه، کره و پنیر - می‌خوردم؛ بعد از ظهرها هم نصف یک ظرف بستنی داشتم و وعده‌ی غذایی شب مانند ظهر بود، گاهی اوقات هم دو پودینگ به آن اضافه می‌کردم. هر روز یک بطری شیر کاکائو و بستنی هم داشتم. کاترین دریافت که بدنش این شکمویی و مصرف بالای مواد غذایی را پس می‌زند، او هر هفته حالت تهوع داشت و غذایش را بر می‌گرداند. در حالی که توماس به هیچ عنوان چنین حالاتی نداشت.
همه‌ی ما به صورت بیولوژیکی یک وزن طبیعی تعیین شده داریم، این وزن چاق باشد یا لاغر، بدن دائما" در تلاش است تا شما را در همان وزنی که وزن طبیعی بدن‌تان محسوب می‌شود، حفظ کند.
دو داوطلب دیگر حتی تا این حد هم پیش نرفتند، آن‌ها نتواستند سهمیه‌ی غذایی هر روز را کامل مصرف کنند و به میزان تعیین شده‌ی کالری نرسیدند. بعد از چهار هفته، کاترین ۳/۵ کیلوگرم - تقریبا" هفت درصد از وزن بدنش - و توماس ۵/۵ کیلوگرم - ۹ درصد وزن بدنش - چاق شد. از دونفری که در تلاش بودند به میزان تعیین شده برسند، یکی فقط نیم کیلوگرم - تقریبا" معادل ۱ درصد از وزن بدنش - چاق شد. دومی ۵/۷ کیلوگرم وزن اضافه کرد اما هم‌زمان با آن مشاهده شد که درصد چربی بدنش به آرامی پایین می‌رود.
نتایج، روش‌های مختلفی که بدن در مقابل مواجه‌شدن با کالری اضافه، به کار می‌گیرد را نشان داده است. متخصصی به نام «پروفسور جان واردل» بر این باور است که برای این پدیده یک پاسخ ژنتیکی از طریق ژن FTO موجود است. بزرگ‌سالانی که یک گونه از این ژن را داشته باشند معمولا" بیش از دیگران در وزن متوسط قرار دارند. وی معتقد است که این ژن روی اشتها تأثیر می‌گذارد و موجب می‌شود تا برخی افراد متوجه نشوند چه وقت سیر می‌شوند. افرادی که چنین ژنی را در بدن‌شان ندراند، آسان‌تر از دیگران غذاها را رد می‌کنند. کار بی‌زحمتی است آن‌ها حتی میلی برای خوردن هم ندارند و ناچار نیستند در مقابل میل به غذا مقاومت کنند و خود را کنترل کنند."
دکتر لیبل مشاهده کرد که اشتهای افرادی مانند کسانی که نتوانستند میزان کالری تعیین شده را بخورند، به سختی تغییر می‌کند و افت و خیز دارد. در واقع در دو جنبه کار می‌کند؛ اکثر افرادی که میزان وزن زیادی کم می‌کنند، حتی هنگامی‌که به اندازه‌ی کافی غذا می‌خورند نیز احساس گرسنگی دائم دارند. او می‌گوید: "این پدیده مانند یک ترموستات عمل می‌کند که هر فردی یک نقطه‌ی تعیین شده دارد. هنگامی‌که وزن به زیر آن نقطه کاهش می‌یابد، بدن شروع به کارهایی می‌کند تا دوباره وزن از دست رفته را جبران کند."
به نظر می‌رسد مصرف کالری‌های اضافه موجب اندوخته‌شدن چربی در بدن شود اما این قضیه در یکی از داوطلبین متفاوت بود. او ۴/۵ کیلوگرم وزن اضافه کرد اما ظاهرش هیچ‌گونه تغییری نکرده بود و چربی‌ها به جای انباشته شدن در ماهیچه‌ها جمع شده بودند و سرعت سوخت و سازی او تا ۳۰ درصد افزایش یافته بود.
دکتر «کارل لورکس» متخصص چاقی است و می‌گوید این دلیل دیگری است که چرا به نظر می‌رسد بعضی افراد با وجود این‌که غذا می‌خورند چاق نمی‌شوند. طبق مطالعات انجام شده، تمایل بدن به انبارکردن وزن در ماهیچه‌ها به جای ساخت چربی نیز به صورت ژنتیکی مشخص شده است. تمام افراد شرکت کننده بعد از ترک این برنامه در مدت کوتاهی بدون هیچ‌گونه رژیم غذایی و یا ورزش به وزن سابق خود بازگشتند.

منبع: خبرگزاری بی بی سی

منبع : علوی