۲۷ مرداد ۱۳۸۶ ــ ۱۸ اوت ــ از دیدگاه دین آچسن: راههایی که به ۲۸ مرداد ختم شد

دین آچسن Dean G.Acheson دولتمرد معروف آمریكایی كه در جریان جنگ جهانی دوم از دستیاران دو رئیس جمهوری این كشور بود و از سال ۱۹۴۹ تا ۱۹۵۳، در حساسترین سالهای قرن بیستم وزارت خارجه آمریكا را بر عهده داشت و در سال ۱۹۷۱ درگذشت سه كتاب از خود به یادگار گذارده كه به تازگی، " Chase" از محتویات این سه كتاب و اسناد تازه و یادداشتهایی كه به دست آورده یك مجموعه "كتاب روی نوار ضبط صوت" مركب از ۱۶ نوار ۹۰ دقیقه ای تهیه كرده كه به شماره استاندارد بین المللی ۰-۷۳۶۶-۵۵۵۴-۹ ثبت و توزیع شده است.
در این نوارها حقایق فراوان درباره جنگ دوم، جنگ كره، پیروزی كمونیستها در چین، جنگ "هوشی مین" با فرانسه، قرار گرفتن دلار به جای طلا، منظور از تاسیس بانك جهانی و صندوق بین المللی پول، ناتو، احیاء آلمان و ژاپن و ... وجود دارد و در همه این نوارها از ایران نام برده شده است مخصوصا نوارهای چهارم و پنجم. در این دو نوار آمده است كه پس از اشغال ایران توسط روسیه، انگلستان و آمریكا قرار بود كه بعد از پایان جنگ، با حفظ تمامیت ایران، یك هیات امناء مركب از این سه كشور امور ایران را زیرنظر داشته باشد! نفت ایران در اختیار انگلستان، نفت سعودی در كنترل آمریكا و نفت عراق و نفت احتمالی كویت در اختیار شركتهای انگلیسی و آمریكایی باشد كه پس از جنگ دو عامل باعث شد كه ایران از قرار گرفتن زیر نظر هیات امناء سه گانه برهد. یكی مخالفت شدید "جورج كنان" استاد تاریخ، نویسنده و دیپلمات آمریكایی با آن بود كه افكار او سیاست بعد از جنگ آمریكا را شكل داده و باعث انحلال شوروی، شكست كمونیسم و ابر قدرت شدن آمریكا شده است. "كنان" ضمن تاكید این نكته به ترومن جانشین روزولت كه آرزوی روسها از زمان پتركبیر رسیدن به آبهای گرم خلیج فارس بوده و در صورت تشكیل هیات امنای سه گانه؛ استالین ایران، عراق و تركیه را خواهد بلعید، وی را از وارد بحث شدن در این قرارداد كه با روزولت گذارده شده بود منصرف ساخت و عامل دوم تعلل روسها از تخلیه ایران از نظامیان خود پس از پایان جنگ بود كه كار به اخطار آمریكا و طرح موضوع در شورای امنیت و نیز فریب روسها توسط قوام السلطنه كشید. لازم به یادآوری است كه انگلستان و روسیه، در اوایل قرن بیستم هم با میانجی گری فرانسه، عملا ایران را میان خود به دو منطقه نفوذ قسمت كرده بود.
پس از جنگ، استالین خواهان تسلط بر تنگه های تركیه بود و در بسیاری از كشورها از یونان و تركیه تا ایتالیا همه جا جنگ داخلی به راه انداخته بود. به دلیل فقر عمومی و پیدایش یك طبقه ثروتمند كه از رهگذر جنگ و تورم پولدار شده بودند در همه كشورها از جمله آمریكا، كمونیسم هواداران فراوان پیدا كرده بود. جورج كنان راه حل مسئله را به این صورت ارائه داد و گفت: استالین همانند یك رودخانه است و نمی شود با رودخانه مذاكره كرد كه فرضا طغیان نكند. باید در برابر رودخانه سد ایجاد كرد و آن را تحت كنترل درآورد. استالین به علت افراط در دود كردن سیگار و عصبی مزاج بودن عمر طولانی نخواهد كرد و جانشینان او مردان ضعیفی خواهند بود و برای كاهش توجه مردم به كمونیسم باید این راهها را رفت: ارتقاء سطح زندگی مردم در همه كشورها مخصوصا كشورهای مورد نظر استالین با دادن كمكهای اقتصادی و اعزام مستشار مربوط، كاستن از فاصله فقیر و غنی با انجام اصلاحات اجتماعی، و نیز خواستن از دولتها كه بر روشنفكران سخت نگیرند و آنان را با رفتار خود ناامید و دلسرد نسازند، زیرا كه در هر جامعه، چشم و گوش توده ها به روشنفكرانشان است كه نباید این گروه كوچك را به خروش آورد و بالاخره یافتن یك راه سوم میان كاپیتالیسم و كمونیسم برای این ملتها است – همان راهی كه حزب سوسیال دمكرات آلمان (عالمان غربی آن روز) دنبال می كند. این پیشنهادها به مورد اجرا درآمد. شوروی محاصره شد. تخریب چهره كمونیسم آغاز گردید كه بعدا تجمل پرست شدن جانشینان استالین خود به این تخریب كمك كردند و به پیشنهاد "كنان" از رسانه های آمریكا خواسته شد كه در اجرای این برنامه ها كمك كنند كه یاری آنها واقعا موثر افتاد. همه این برنامه ها با ملی شدن صنعت نفت ایران با خطر جدی روبرو شد. زیرا انگلستان نفت ایران را از دست داد كه سهم آن كشور قرارداده شده بود و آمریكا ناچار شد دست آن كشور را در نفت عراق بازتر بگذارد. مصدق با منش خود كه به اصالت دمكراسی وفادار بود فعالیت حزب كمونیستی توده را كه توسط شاه غیرقانونی و منحله اعلام شده بود عملا آزاد كرده بود و با ادامه حكومت مصدق امكان به هم پیوستن حلقه های اتحادیه های نظامی ضد شوروی با ایجاد اتحادیه ای از انگلستان، عراق، ایران، تركیه و پاكستان وجود نداشت. ولی ترومن با طرح براندازی مصدق چندان موافق نبود، حق هم داشت. در آن زمان نیروی نظامی متعارفی استالین پنج برابر آمریكا بود و دست كم ۲۰۰ بمب اتمی و از همه مهمتر صدها جت جنگنده میگ داشت و در بكاربردن آنها هم خصوصا بر سر ایران تردید به خود راه نمی داد. انگلستان هم می ترسید كه در هر جنگ اتمی شوروی و آمریكا، اولین نقطه ای كه روسها نابود كنند انگلستان باشد، كه عمر حكومت ترومن در بیستم ژانویه ۱۹۵۳ پایان یافت، استالین ۴۳ روز بعد از درگذشت و جنگ كره كه آمریكا در آن گرفتار شده بود پایان یافت و دولت آیزنهاور در ۱۹ اوت ۱۹۵۳ (۲۸ مرداد) با كمك انگلستان به عمر حكومت مصدق پایان داد و به این ترتیب مسائل نفت و تشكیل اتحادیه نظامی (سنتو) و سركوب حزب توده حل شد و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز