پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
کاهش سن افسردگی در ایران از ۲۸به ۱۷سال
خودکشی به عنوان یک رفتار، مرگی است که به دست خود شخص انجام می‌گیرد. به گفته «اشنایدمن» خودکشی عمل آگاهانه آسیب رساندن به خود است که می‌توان آن را یک ناراحتی چندبعدی در انسان نیازمندی دانست که برای مساله تعیین شده او این عمل بهترین راه‌حل تصور می‌شود.
آمارهای سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که سالیانه حدود چهارصد هزار نفر به دلیل خودکشی موفق جان خود را از دست می‌دهند. خودکشی در ردیف دهمین علت مرگ و میر برای تمام سنین در بیشتر کشورهای جهان است.
در حالی که آمار مرگ و میر بیماران خودکشی کرده در بین مردان سه برابر بیشتر از زنان است ولی زنها چهار برابر بیشتر از مردها اقدام به خودکشی می‌کنند.
انباشته شدن نیازهای عاطفی یکی از علل افسردگی و بروز اختلافات روحی رفتاری در شهروندان بویژه در جوانان بوده که می‌تواند در صورت تداوم به خودکشی منجر شود. نیازهای عاطفی، فشارهای تحصیلی مانند کنکور و نقایا جسمی و فیزیکی از مهمترین عوامل موثر در شکل‌گیری افسردگی بویژه در بین جوانان است.
البته جامعه ما در گذشته نیز همواره با چنین مشکلات و گرفتاری‌هایی دست به گریبان بوده اما افسردگی طی سال‌های اخیر در کشور شدت گرفته است، بطوری که هم اکنون ۳۰ یا ۴۰ درصد خودکشی‌ها در جوانان ۱۸ تا ۲۰ سال صورت می‌پذیرد.
در گذشته والدین و خانواده براحتی از عهده نیازهای عاطفی فرزندان خود بر می‌آمدند اما پدر و مادرهای امروزی به قدری درگیر کار و مشکلات بیرونی هستند که حتی فرصت نمی‌کنند ساعتی از وقت خودشان را صرف آنها بکنند.
اشتغال یکی دیگر از معضلاتی است که در جامعه امروز جوانان را درگیر خود ساخته است. این مشکلات باعث می‌شود در درازمدت شهروندان روز به روز بیشتر از زندگی خسته و افسرده شده و در نهایت برای فرار از آن به ناهنجاری‌های مختلف دست بزنند و چنانچه این افسردگی از حد متعارف و نرمال فراتر رود می‌تواند زمینه‌یی برای خودکشی فرد باشد.
دکتر فربد فدایی آسیب‌شناس در این باره می‌گوید: اقدام به خودکشی در همه جای جهان چندین برابر خودکشی منجر به مرگ است و تعداد مواردی که زنان اقدام به خودکشی می‌کنند ۸ برابر مردان است. اما تعداد مردانی که در اثر خودکشی از بین می‌روند ۳ برابر بیشتر از زنان است و این به آن مفهوم است که زنان بیشتر تهدید به خودکشی می‌کنند ولی مردان برای مردن دست به خودکشی می‌زنند.
وی می‌گوید: نتایج نشان داده است که موارد خودکشی منجر به مرگ در افراد مسن بیشتر بوده به نحوی که گفته می‌شود مردان بالای ۴۵ سال که دچار بیماریهای روانی، جسمی بوده و به تنهایی زندگی می‌کنند و از شبکه حمایت اجتماعی برخوردار نیستند بیش از هر کس اقدام به خودکشی می‌کنند.
این آسیب‌شناس تاکید می‌کند: در سال‌های اخیر نکته‌یی که در مورد خودکشی جلب‌نظر می‌کند اینکه تعداد خودکشی بین زنان و دختران که منجر به مرگ شده، بیشتر از گذشته بوده است.
دکتر فدایی با اشاره به پایین آمدن سن خودکشی در تمام دنیا می‌گوید: دلیل این امر دشوار شدن شرایط زندگی، محروم ماندن از حمایت‌های خانوادگی و ورود مردان و زنان به عرصه رقابت‌های تحصیلی و شغلی است. سابق بر این دختران بسرعت ازدواج می‌کردند، اما در حال حاضر بسیاری از آنها تحصیل می‌کنند و شاغل هستند که طبیعتا این فشارها سبب بروز اختلالات روانی و خودکشی به عنوان یک آسیب اجتماعی می‌شود.
وی تصریح می‌کند: این امر نیز در مورد مردان جوان که سابق بر این در جامعه قدیمی، شغل کشاورزی یا دامداری را پیشه می‌کردند، صدق می‌کند. زیرا از آنها انتظار پیشرفت اقتصادی، اجتماعی نمی‌رفت و از نظر ازدواج نیز مشخص بود که با بستگانشان ازدواج می‌کنند. در حالی که جوانان امروز برای هر یک از این موارد با استرس‌های شدید مواجه می‌شوند و این امر امکان بروز بیماریهای روانی و آسیب‌های اجتماعی را می‌افزاید.
وی در خصوص توجه مسئولان به خودکشی‌هایی که در میان جوانان صورت می‌گیرد، می‌گوید: دولت باید با شناخت عوامل گوناگون از بروز پدیده‌های ناهنجار پیشگیری کند. دولت باید تمام تسهیلات زندگی را برای شهروندان از جمله کار، ادامه تحصیل، احساس امنیت نسبت به آینده فراهم کند. همچنین افزایش امکانات بهداشت روانی و تشخیص نابسامانی‌ها از وظایف دولت و مسئولان است.
شهلا ذره روانشناس نیز درباره خودکشی جوانان می‌گوید: جوانان در سن ۱۸ تا ۲۰ سال در اوج هویت یابی هستند و جوانانی که به خودکشی دست می‌زنند هویت یکپارچه‌یی پیدا نکرده‌اند و نتوانسته‌اند سوال‌های اساسی را جواب بدهند و ارزش‌ها را از دست داده‌اند.
وی می‌گوید: به اعتقاد من پیشگیری بهتر از درمان است. باید مراکزی تاسیس شود که به افراد متخصص و پاسخگو مجهز باشد. همچنین در مدارس باید افرادی برای هدایت نوجوانان و جوانان برای مداخله در بحران به کار گرفته شوند. برنامه‌های رادیو، تلویزیون و روزنامه‌ها نیز می‌تواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
وی تاکید می‌کند: افرادی که در آستانه خودکشی قرار دارند باید به متخصص معرفی شوند، زیرا ممکن است اطرافیان کار را مشکل کرده و باعث بسیاری از مشکلات شوند.
ذره، عدم دقت کافی اولیای مدارس را از علل افسردگی نوجوانان و جوانان یاد کرد و گفت: متاسفانه اولیای مدارس نیز چندان تعهدی نسبت به تربیت دانش‌آموزان و رسیدگی به وضعیت آنها ندارند، در نتیجه فرزندان نه در خانه احساس آرامش می‌کنند و نه در مدرسه به عنوان خانه دوم که اوقاتشان را در آن سپری می‌کنند.
وی می‌گوید: سن افسردگی در ایران از ۲۸ به ۱۷ سال کاهش یافته است و اگر برنامه‌ریزی دقیق و مناسبی برای کاهش تنش‌های اجتماعی صورت نگیرد، باید منتظر افزایش روند روز افزون افسردگی و به دنبال آن خودکشی بویژه در میان جوانان بود.
وی همچنین در خصوص بروز افسردگی حاد در بین شهروندان میانسال می‌گوید: این گروه شاید مشکلات جوانان را نداشته باشند اما در عوض مشکلات خانوادگی و اقتصادی چنان آنها را تحت فشار قرار داده که راهی ندارند جز درونگرایی که در آخر باز هم به افسردگی ختم می‌شود.
کتایون دارابی
منبع : روزنامه اعتماد
