۱۸ نوامبر سال ۱۹۰۷ ــ روزی که مجلس روسیه متن قرارداد تقسیم ایران را دریافت کرد!

۱۸ نوامبر سال ۱۹۰۷ ایسفولسکی وزیر امور خارجه وقت روسیه متن قرارداد انگلستان و روسیه منعقد در ۳۱ اوت همین سال مبنی بر تقسیم ایران میان خود را به پارلمان تازه تاسیس روسیه (دوما) جهت اطلاع تسلیم کرد. این قرارداد که بدون توجه به استقلال ایران که ۱۲ قرن قدرت اول و یا یکی از دو قدرت برتر جهان و از لحاظ ادبیات و معارف تا قرن هفدهم در سطوح بالا قرار داشت تنظیم و به اجرا گذارده شده بود در سن پترزبوگ به امضا رسیده بود.
طبق این قرارداد، ایران به دو منطقه نفود انگلستان و روسیه و یک منطقه حایل (بیطرف) تقسیم شده بود که در منطقه نفوذ روسیه که از قصر شیرین تا مرز ایران و افغانستان در شمال شرقی خراسان بود، روسها قراقخانه و در منطقه سهم انگلستان که شامل سراسر جنوب، و شرق ایران از بیرجند به پایین بودانگلیسی ها یک نیروی نظامی متعلق به خود به نام پلیس جنوب (اس.پی.آر) مستقر ساختند و بنای هر گونه مداخله را گذاردند. با انعقاد و اجرای این قرارداد که با میانجی گری فرانسه به انجام رسید اختلافات مستعمراتی روسیه و انگلستان بر طرف شد و این دو دولت و فرانسه بر ضد آلمان و اتریش و ایتالیا متحد شدند.
کارگردان بعدی سلطه انگلستان بر ایران «لرد کرزن» معاون و بعدا وزیر امور خارجه انگلستان بود که قبل از قبول مقام دولتی؛ درباره ایران، افغانستان و آسیای میانه مطالعات و تحقیقات فراوان کرده بود و کارشناس این منطقه بود. هم او بود که طرح تحت الحمایه کردن ایران (قرارداد ۱۹۱۹ معروف به وثوق الدوله) را تهیه کرده بود و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز