دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا


حمل‌ و نقل‌ پرشتاب‌؛مناطق‌ ویژه‌ اقتصادی‌ و سرمایه‌گذاری‌ های‌پربازده‌


حمل‌ و نقل‌ پرشتاب‌؛مناطق‌ ویژه‌ اقتصادی‌ و سرمایه‌گذاری‌ های‌پربازده‌
سیاست‌ مقامات‌ سازمان‌ بنادر این‌ بود كه‌ بندر امیرآباد به‌ صورت‌ یك‌ «سورپرایز» عمل‌ كند و توانایی‌ خود را به‌ رخ‌ بكشد. عملیات‌ ساخت‌ امیرآباد از سال‌ ۱۳۷۵ آغاز شد.این‌ بندر به‌ دلیل‌ برخورداری‌ از موقعیت‌ جغرافیایی‌، وسعت‌ كافی‌ و استعدادهای‌ منحصر به‌ فرد در سال‌ ۱۳۷۶ از سوی‌ شورای‌ عالی‌ مناطق‌ آزاد به‌ عنوان‌ منطقه‌ ویژه‌ به‌ تصویب‌ رسید و مسوولیت‌ آن‌ به‌ سازمان‌ بنادر و كشتیرانی‌ واگذار شد. قرارگرفتن‌ این‌ بندر به‌ صورت‌ حلقه‌ طلایی‌ دالان‌ (كریدور) بین‌المللی‌ ترانزیت‌ شمال‌جنوب‌ ، دسترسی‌ به‌ بازارهای‌ بزرگ‌ كشورهای‌ آسیای‌ میانه‌ و ظرفیت‌های‌ تجاری‌ و اقتصادی‌ فراوان‌ همچون‌ استخراج‌ و سوآپ‌ منابع‌ انرژی‌، جایگاه‌ ممتازی‌ را برای‌ نقش‌آفرینی‌ آن‌ در عرصه‌ اقتصاد بین‌المللی‌ و ملی‌ پدید آورده‌ است‌. با توجه‌ به‌ اهمیت‌ فوق‌العاده‌ این‌ مجتمع‌،دولت‌ سرمایه‌گذاری‌ كلانی‌ را برای‌ بهره‌برداری‌ و تكمیل‌ آن‌ به‌ انجام‌ رسانده‌ و هم‌اكنون‌ به‌ عنوان‌ بزرگترین‌ و مهمترین‌ پروژه‌ اقتصادی‌ شمال‌ كشور نام‌ گرفته‌ است‌. امیرآباد تنها بندر در شمال‌ كشور است‌ كه‌ به‌ شبكه‌ ریلی‌ متصل‌ بوده‌ و از پس‌ كرانه‌های‌ بالقوه‌ و بالفعل‌ توانمندی‌ برخوردار است‌.علاوه‌ بر آن‌ امكانات‌ و مزایای‌ دیگری‌ كه‌ می‌توان‌ برای‌ آن‌ برشمرد، شامل‌: احداث‌ ۳۴ پست‌ اسكله‌ كه‌ در فاز یك‌ ظرفیت‌ آن‌ به‌ ۱۵ میلیون‌تن‌ كالا می‌رسد، برخورداری‌ از اسكله‌رورو، كامیون‌ و قطار برای‌ ترانزیت‌ و حمل‌ یكسره‌ كالا با استفاده‌ از اصول‌ حمل‌ونقل‌ چندوجهی‌ مدرن‌،اختصاص‌ اراضی‌ وسیع‌ پشتیبانی‌ از ۱۰۰۰ هكتار به‌ ۲۰۰۰هكتار برای‌ ایجاد صنایع‌ مختلف‌، ذخیره‌سازی‌ و پالایش‌ نفت‌ و پتروشیمی‌، نزدیكی‌ با صنایع‌
كشتی‌ سازی‌ صدرا و سكوهای‌ اكتشاف‌ نفت‌، نزدیكی‌ با بندر استراتژیك‌ نفتی‌ نكا و امكان‌ استفاده‌ از خط‌ لوله‌ نفت‌ نكا به‌ تهران‌، تقویت‌ حمل‌ یكسره‌ كالا به‌ بنادر جنوبی‌ (شهید رجایی‌)،مجاورت‌ با نیروگاه‌ شهید سلیمی‌ نكا و تامین‌ مستمر و مطمئن‌ انرژی‌ موردنیاز صنایع‌ و برخورداری‌ از جاذبه‌های‌ منحصر به‌ فرد طبیعی‌ مانند شبه‌جزیره‌ میانكاله‌ است‌. علاوه‌ بر امكانات‌ و مزایایی‌ كه‌ برشمردیم‌ اهداف‌ ایجاد بندر امیرآباد نیز بسیار مهم‌ است‌. به‌ عنوان‌ كسب‌ جایگاه‌ ویژه‌ در كریدور شمال‌ جنوب‌، كسب‌ درآمد ارزی‌ از طریق‌ ترانزیت‌ كالا، جذب‌ سرمایه‌های‌ بخش‌ خصوصی‌، ایجاد اشتغال‌ و ایجاد گذرگاه‌ مطمئن‌ در شمال‌ كشور. در خصوص‌ كسب‌ جایگاه‌ ویژه‌ در كریدور شمال‌جنوب‌ بایدگفت‌ این‌ كریدور چنانكه‌ گفته‌ شده‌، اگر از تجهیزات‌ آمده‌ بطور بهینه‌ استفاده‌ كند، می‌تواند تا حدود ۱۵ میلیون‌تن‌ كالا را در خود پذیرا باشد. این‌ قابلیت‌ موجب‌ خواهد شد تا به‌ سهولت‌ كل‌ سرمایه‌گذاری‌ وارده‌ در بندر امیرآباد با ۴ میلیون‌ ترانزیت‌ برگشت‌ داده‌ شود و به‌ كسب‌ درآمد ارزی‌ تا ۳ میلیاردتومان‌ در سال‌ بیانجامد. لذا لازم‌ است‌ تا همگرایی‌ كشورهای‌ عضو در مسائل‌ استراتژیك‌ صورت‌ گیرد.
از منوچهر تاتینا مدیر كل‌ منطقه‌ ویژه‌ اقتصادی‌ بندر امیرآباد، پرسیدم‌: چه‌ موانعی‌ را برای‌ ایجاد همگرایی‌ با كشورهای‌ حاشیه‌ خزر قابل‌رفع‌ می‌دانید? ما باید توانمندی‌ های‌ خود را بررسی‌ كرده‌ (در بخش‌های‌ صنعت‌ ترانزیت‌ و منابع‌انسانی‌) متقابلا این‌ را در كشورهای‌ همسایه‌ هم‌ ببینیم‌. ببینیم‌ آنها و ما چه‌ بخشی‌ از نیازهای‌ همدیگر را می‌توانیم‌ تامین‌ كنیم‌. لذا باید یك‌ شناسنامه‌ مناسبی‌ از آنها و خودمان‌ داشته‌ باشیم‌ كه‌ هم‌اكنون‌ دولت‌ این‌ كار را در دست‌ بررسی‌ دارد و اگر این‌ موضوع‌ انجام‌ نشود، از قافله‌ سازندگی‌ عقب‌ خواهیم‌ ماند. بازاریابی‌ در دنیا لازمه‌اش‌ داشتن‌ اطلاعات‌ دسته‌بندی‌ شده‌ است‌ وباید در اختیار مقامات‌ قرار بگیرد. در بخش‌ فولاد، تولیدات‌ ما عقب‌ بوده‌ در حالی‌ كه‌ فولاد یكی‌ از جان‌ مایه‌های‌ اساسی‌ توسعه‌ هر كشور است‌. در حال‌حاضر دنیا به‌ حدی‌ به‌ دانش‌ و تكنولوژی‌ و دستاوردهای‌ بشری‌ وابسته‌ شده‌ كه‌ اگر یك‌ بخش‌ را زمین‌ بگذارد، همه‌ بخش‌ها لنگ‌ می‌ماند. پس‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ هدف‌ باید تعامل‌ مناسبی‌ بین‌ ما و نیازمندی‌های‌ ما و كشورهایی‌ كه‌ می‌توانند این‌ نیازمندی‌ها را تولید و تامین‌ كنند، به‌وجود بیاید. توجه‌ داشته‌ باشید صنایع‌ كشتی‌سازی‌، بنز، ولوو و صنایع‌ هواپیماسازی‌ هیچ‌كدام‌ همه‌چیز را تولید نمی‌كنند. پس‌ باید یك‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ بین‌ آنها به‌وجود بیاید تا بتوانند نیازهای‌ همدیگر را تامین‌ و به‌ منافع‌ یكدیگر پاسخ‌ بدهند در غیر این‌ صورت‌ مطمئن‌ باشید در دنیای‌ كنونی‌ تمام‌ صنایع‌ فلج‌ خواهد شد.نتیجه‌ همگرایی‌ اقتصادی‌، همگرایی‌ امنیتی‌ خواهد بود، اگر این‌ فضا ایجاد نشود، بخشی‌ از پتانسیل‌هایی‌ كه‌ بین‌ دو كشور است‌ آن‌ را محدود می‌كنند. منوچهر تاتینا میزان‌ سرمایه‌گذاری‌ در بندر امیر آباد را ۱۰۰ میلیاردتومان‌ بر می‌شمرد و می‌گوید: « در سال‌ جاری‌ نیز ۱۳ میلیاردتومان‌ برای‌ تجهیزات‌ و توسعه‌ و ۱۷ میلیاردتومان‌ برای‌ ساخت‌ هزینه‌ شده‌ است‌. البته‌ باید توجه‌ داشت‌ كه‌ برگشت‌ سرمایه‌ در بندر امیرآباد به‌ صورت‌ روزانه‌ است‌.» او آمار مقایسه‌یی‌ عملكرد چهار ماهه‌ بندر امیرآباد را مدنظر قرار می‌دهد و اظهار می‌دارد: «میزان‌ تخلیه‌ و بارگیری‌ در سال‌ ۸۳ برابر با ۹۰۲۲۵۴ تن‌ بوده‌ كه‌ این‌ میزان‌ در سال‌ ۸۴ به‌ ۸۹۱۳۰۶ تن‌ رسیده‌ است‌. همچنین‌ مجموع‌ عملیات‌ انباری‌ به‌ تفكیك‌ كامیون‌ و واگن‌ در سال‌ قبل‌ ۳۵۱۲۵۵ تن‌ بوده‌ كه‌ این‌ میزان‌ در چهارماهه‌ اول‌ سال‌ ۸۴ به‌ ۳۶۲۲۳۱ تن‌ رسیده‌ و امید است‌ افزایش‌ چشمگیری‌ داشته‌ باشد.»تاتینا در ادامه‌ به‌ بیان‌ پروژه‌های‌ صورت‌گرفته‌ و مبلغ‌ آن‌ در بندر امیرآباد و خاطرنشان‌ می‌كند: «احداث‌ شبكه‌ راه‌آهن‌ رستم‌كلا به‌ بندر امیرآباد به‌ طول‌ ۲۰ كیلومتر و با هزینه‌ ۱۳ هزار میلیون‌ ریال‌، احداث‌ موج‌شكن‌ حوضچه‌ شماره‌ یك‌ به‌ طول‌ ۱۶۸۲ متر (بازوی‌ اصلی‌ و فرعی‌) به‌ مبلغ‌ ۵ میلیارد و پانصد میلیون‌ ریال‌، تامین‌ برق‌ مورد نیاز بندر با هزینه‌ ۳۰۸ میلیون‌ و ۲۰۸ هزار ریال‌، خرید تجهیزات‌ مخابراتی‌ به‌ مبلغ‌ ۳۰۰ میلیون‌ ریال‌ و خرید اراضی‌ حریم‌ راه‌آهن‌ به‌ مبلغ‌ ۱۲۱ میلیون‌ و ۲۰۰ هزار ریال‌ صورت‌ گرفته‌ است‌.»او اضافه‌ می‌كند: «انتقال‌ رسوبات‌ لایروبی‌ در دو مرحله‌ با هزینه‌ چهار میلیارد و پنجاه‌ میلیون‌ ریال‌، لایروبی‌ حوضچه‌ شماره‌ ۱ و ۲ با هزینه‌ ۲۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون‌ ریال‌، احداث‌ ۵ پست‌ اسكله‌ شرقی‌ و یك‌ پست‌ اسكله‌ جنوبی‌ و ۲ پست‌ اسكله‌ غربی‌ به‌ مبلغ‌ ۱۰۸ میلیارد و ۷۸۰ میلیون‌ ریال‌ و احداث‌ پسكرانه‌ ساحل‌ غربی‌ و جنوبی‌ و دو باب‌ انبار دوقلوی‌ پسكرانه‌ غربی‌ به‌ مبلغ‌ ۶۳ میلیارد ریال‌ به‌ اتمام‌ رسیده‌ است‌.»مدیر منطقه‌ ویژه‌ اقتصادی‌ بندر امیرآباد به‌ سایر فعالیت‌های‌ انجام‌ شده‌ اشاره‌ كرده‌ و بیان‌ می‌دارد: «احداث‌ اسكله‌ رورو ریلی‌ آبراه‌ حوضچه‌ شماره‌ یك‌ به‌ مبلغ‌ ۵۵ میلیارد و ۷۹۰ میلیون‌ ریال‌، احداث‌ بزرگراه‌ ساحلی‌ به‌ مبلغ‌ ۷۲ میلیارد ریال‌ و خرید تجهیزات‌ بندری‌ و دریایی‌ (سال‌ ۸۳) به‌ مبلغ‌ ۱۵۰ میلیارد ریال‌ انجام‌ شده‌ است‌.»در حال‌ حاضر بندر امیرآباد با ۱۵۰۰ نفر اشتغال‌ ایجاد شده‌ و ظرفیت‌ ۱۰ هزار نفر اشتغالزایی‌ در فاز نهایی‌ دارای‌ ۸ پست‌ اسكله‌، ۱۴۱۷ متر طول‌ اسكله‌ ساخته‌ شده‌ و پذیرایی‌ از كشتی‌ ۶۰۰۰ تنی‌ دارای‌ ۱۰۰۰ هكتار اراضی‌ تملكی‌ است‌ كه‌ با مبلغ‌ ۱۰۰ میلیارد ریال‌ حاصل‌ شده‌ و در طرح‌ توسعه‌ نیز ۲۰۰۰ هكتار دیگر مورد بررسی‌ قرار دارد.
كریدور شمال‌جنوب‌ شهریورماه‌ كلید می‌خورد
مدیركل‌ مناطق‌ ویژه‌ اقتصادی‌ سازمان‌ بنادر و كشتیرانی‌ با بیان‌ این‌ نكته‌ كه‌ دو بندر انزلی‌ و نوشهر به‌ دلیل‌ محصور شدن‌ در داخل‌ شهر و عدم‌ امكان‌ توسعه‌ اراضی‌ از مشكل‌ تملك‌ اراضی‌ برخوردارند به‌ زمینه‌های‌ ایجاد بندر امیرآباد اشاره‌ می‌كند و می‌گوید: «سازمان‌ بنادر از مدت‌ها قبل‌ به‌ دنبال‌ منطقه‌یی‌ بود تا مشكل‌ توسعه‌ اراضی‌ را نداشته‌ باشد، زیرا اكثر قسمت‌های‌ دریای‌ خزر گرفته‌ شده‌ و فضایی‌ برای‌ فعالیت‌ باقی‌ نگذارده‌ است‌ لذا این‌ منطقه‌ مد نظر قرار گرفت‌.»
مسعود روح‌افزا اضافه‌ می‌كند: «فلسفه‌ اصلی‌ تاسیس‌ این‌ بندر، ورود بار تجاری‌ از طریق‌ این‌ بندر نبود بلكه‌ كاركرد ویژه‌یی‌ برای‌ آن‌ تعریف‌ شده‌ و زمینه‌ بسیار خوبی‌ برای‌ جذب‌ سرمایه‌گذاری‌ فراهم‌ آمده‌ است‌. هم‌اكنون‌ مذاكرات‌ كلان‌ در حال‌ نهایی‌ شدن‌ است‌ و شركتی‌ پس‌ از حل‌ مسائل‌ زیست‌ محیطی‌ به‌ دایر كردن‌ پالایشگاه‌ خواهد پرداخت‌.»
او حضور این‌ بندر در كریدور شمال‌جنوب‌ را بسیار مهم‌ دانسته‌ و تصریح‌ می‌كند: «روس‌ها سفارش‌ ساخت‌ چهار فروند كشتی‌ رورو را به‌ اوكراین‌ داده‌اند كه‌ تا شهریورماه‌ وارد آب‌ شده‌ و با این‌ كار عملا شروع‌ حركت‌ در كریدور شمال‌جنوب‌ آغاز می‌شود.نوشهر، مركز تجسس‌ و نجات‌ دریایی‌ بنادر شمالی‌ می‌شوداما وقتی‌ به‌ سال‌ ۱۳۰۹ هجری‌ شمسی‌ برمی‌گردیم‌، خواهیم‌ دید دو شركت‌ «هاربوروركس‌» هلندی‌ و «آگرمن‌» بلژیكی‌ ساخت‌ یكی‌ از قدیمی‌ترین‌ بنادر شمالی‌ ایران‌ را آغاز كرده‌اند و با راه‌اندازی‌ آن‌ در سال‌ ۱۳۱۸، اولین‌ محموله‌ قطعات‌ و ماشین‌آلات‌ كارخانه‌ ذوب‌آهن‌ كرج‌ از طریق‌ روسیه‌ با یك‌ كشتی‌ تجاری‌ حمل‌ و در این‌ بندر تخلیه‌ می‌شود.باید اذعان‌ داشت‌ كه‌ بندر نوشهر به‌ دلیل‌ محصور شدن‌ در منطقه‌ شهری‌ امكان‌ توسعه‌ بسیار محدودی‌ داشته‌ با این‌ وجود دورنمای‌ توسعه‌ آن‌ مد نظر كارشناسان‌ قرار دارد. به‌عنوان‌ نمونه‌ توسعه‌ اراضی‌ از سمت‌ غرب‌، جنوب‌ و شمال‌ شرقی‌ كه‌ وسعت‌ بندر را از ۲۰ هكتار به‌ ۴۵ هكتار می‌رساند، اتصال‌ بندر به‌ كمربندی‌ نوشهر از طریق‌ راه‌ اختصاصی‌ با اتصال‌ یك‌ پل‌ بزرگ‌ هوایی‌ برای‌ رهایی‌ از ترافیك‌ شهری‌، افزایش‌ تعداد اسكله‌ها از چهار پست‌ كنونی‌ به‌ ۹ پست‌ تجاری‌ و نفتی‌ و احداث‌ ساختمان‌ و ایستگاه‌ هلی‌كوپتری‌ تجسس‌ و نجات‌ دریایی‌ به‌ دلیل‌ برگزیده‌ شدن‌ بندر نوشهر به‌ عنوان‌ مركز تجسس‌ و نجات‌ دریایی‌ بنادر شمالی‌ ازجمله‌ محورهای‌ دورنمای‌ توسعه‌ بندر نوشهر است‌.در حال‌ حاضر این‌ بندر با دارا بودن‌ ۴ پست‌ اسكله‌ تجاری‌ و یك‌ پست‌ اسكله‌ نفتی‌، ظرفیت‌ كشتی‌ ۶۰۰۰ تنی‌ و ظرفیت‌ سالیانه‌ ۵۳ میلیون‌ تن‌ مبادلات‌ تجاری‌ و نفتی‌ از ویژگی‌های‌ منحصر به‌ فرد دیگری‌ همچون‌ نزدیكی‌ به‌ پایتخت‌ و مراكز مهم‌ صنعتی‌ و تولیدی‌، قرار گرفتن‌ در مركز ؤقل‌ مناطق‌ كشاورزی‌ استان‌های‌ شمالی‌ كشور بویژه‌ میوه‌جات‌، سبزیجات‌ و مركبات‌، نبود انتظار نوبت‌ برای‌ پهلوگیری‌ كشتی‌های‌ تجاری‌ كه‌ به‌ منظور بارگیری‌ كالاهای‌ صادراتی‌ وارد بندر شده‌ و اعطای‌ ۷۵ درصد تخفیف‌ درخصوص‌ حقوق‌ عوارض‌ و هزینه‌های‌ بندری‌ به‌ شناورهای‌ فوق‌، وجود فرودگاه‌ داخلی‌ در فاصله‌ ۲ كیلومتری‌ بندر، وجود پایانه‌ مسافری‌ برای‌ تردد مسافرین‌ از بندر نوشهر به‌ خارج‌ از كشور و آرام‌ترین‌ حوضچه‌ در بنادر شمالی‌ كشور برخوردار است‌ و می‌تواند توان‌ عملیاتی‌ خود را به‌ ۶ میلیون‌ تن‌ در سال‌ برساند.
ندر فریدونكنار و ۱۵ میلیارد تومان‌ اعتبار سوخته‌
مدیر كل‌ اداره‌ بنادر و كشتیرانی‌ استان‌های‌ مازندران‌ و گیلان‌ با اشاره‌ به‌ فعال‌ بودن‌ ۳ پست‌ اسكله‌ تجاری‌ در بندر نوشهر، اظهار می‌دارد: «استقرار این‌ بندر در مركز جنوبی‌ دریای‌ خزر، نزدیك‌ترین‌ فاصله‌ را با بنادر كشورهای‌ حاشیه‌ خزر نسبت‌ به‌ دو بندر دیگر دریای‌ خزر دارد.»سید نبی‌ صیدپور اضافه‌ می‌كند: «حجم‌ بالایی‌ از عملیات‌ را در شمال‌ كشور، واردات‌ تشكیل‌ می‌دهد به‌ عنوان‌ نمونه‌ آهن‌ (شمش‌ و پروفیل‌)، چوب‌ و كاغذ از اقلامی‌ هستندكه‌ به‌ شهرهای‌ تبریز، مشهد، تهران‌، ساوه‌، اراك‌، اهواز، اصفهان‌ و شیراز فرستاده‌ می‌شوند.»
او می‌افزاید: «از سال‌ ۸۱ و با فعال‌ شدن‌ بندر امیرآباد، میزان‌ تخلیه‌ و بارگیری‌ سیر نزولی‌ داشته‌ با این‌ وجود در سال‌ ۸۳، ۱ میلیون‌ و ۲۰۰ هزار تن‌ كالا و در چهار ماهه‌ اول‌ سال‌ جاری‌ ۴۵۰ هزار تن‌ كالا وارد بندر نوشهر شده‌ است‌.»او در خصوص‌ فعالیت‌ بندر فریدونكنار بیان‌ می‌دارد: «این‌ بندر از سال‌ جاری‌ وارد چرخه‌ عملیات‌ خواهد شد و تعداد بنادر مادر این‌ استان‌ به‌ سه‌ بندر خواهد رسید. عملیات‌ اجرایی‌ بندر فریدونكنار از سال‌ ۷۰ آغاز شده‌ و با دارا بودن‌ سه‌ پست‌ اسكله‌ به‌ طول‌ ۳۸۰ متر از آبخور ۵۵ متری‌ برخوردار بوده‌ و توانایی‌ تخلیه‌ و بارگیری‌ به‌ میزان‌ یك‌ میلیون‌ تن‌ را دارد، ما در این‌ بندر اولویت‌ را به‌ بخش‌ تجاری‌ و غلات‌ داده‌ایم‌.»صید پور بندر فریدونكنار را یك‌ بندر تجاری‌ می‌داند كه‌ به‌ دلیل‌ پاره‌یی‌ از مشكلات‌ تاكنون‌ نتوانسته‌ فعالیت‌ خود را آغاز كند. او می‌گوید: «برای‌ فعال‌ كردن‌ این‌ بندر باید اراضی‌ آن‌ را محصور كنیم‌ اما به‌ دلیل‌ درگیر شدن‌ با مالكین‌ زمین‌های‌ مجاور بندر، كار به‌ مراجع‌ قضایی‌ كشیده‌ شده‌ و اكنون‌ نزدیك‌ به‌ یك‌ سال‌ است‌ كه‌ پروژه‌ منتظر اعلان‌ نتیجه‌ برای‌ شروع‌ فعالیت‌ است‌.»صید پور در پاسخ‌ به‌ این‌ سوال‌ كه‌، این‌ تطاول‌ زمانی‌ در شروع‌ به‌ كار بندر، موجب‌ افزایش‌ هزینه‌ها و بالا رفتن‌ ضرر و زیان‌ می‌شود، پس‌ چرا در پیگیری‌ آن‌ تعلل‌ می‌شود؟
می‌گوید: «تاكنون‌ بیش‌ از ۱۵ میلیارد تومان‌ برای‌ این‌ بندر خرج‌ كرده‌ایم‌ و این‌ تعلل‌ در شروع‌ پروژه‌ به‌ دلیل‌ مشكل‌ در بحث‌ تملك‌ اراضی‌ موجب‌ شده‌ تا هر ساله‌ حدود یك‌ میلیارد تومان‌ ضرر برای‌ دولت‌ به‌ وجود آید، مضافا اینكه‌ با آغاز فعالیت‌ در بندر ۵۰۰ نفر اشتغال‌ به‌ صورت‌ مستقیم‌ ایجاد خواهد شد.»صیدپور با اشاره‌ به‌ خارج‌ شدن‌ بندر امیرآباد از حوزه‌ نظارت‌ اداره‌ خویش‌، خاطرنشان‌ می‌كند: «این‌ بندر به‌ صورت‌ آزاد كار می‌كند اما دو بندر دیگر (نكا و نوشهر) در حیطه‌ كاری‌ ما است‌.بندر نكا در هفت‌ كیلومتری‌ بندر امیرآباد و چسبیده‌ به‌ نیروگاه‌ نفتی‌ نكا قرار دارد و فقط‌ فعالیت‌ نفتی‌ انجام‌ می‌دهد.»او عمده‌ترین‌ واردات‌ بندر نوشهر را فراورده‌های‌ نفتی‌ اعم‌ از بنزین‌ و گازوییل‌ برمی‌شمرد كه‌ از كشورهای‌ قزاقستان‌ و آذربایجان‌ وارد می‌شود.مدیركل‌ بندر نوشهر به‌ واردات‌ چوب‌ و كاغذ اشاره‌ می‌كند و می‌گوید: «طی‌ چهار ماه‌ اول‌ سال‌ جاری‌ بیش‌ از ۲۷۰ هزار تن‌ كالا وارد كردیم‌ كه‌ به‌ ترتیب‌ آهن‌ آلات‌، چوب‌ و كاغذ بیشترین‌ میزان‌ را داشته‌اند. این‌ كالاها مجاز هستند تا ۴ ماه‌ نگهداری‌ شوند. البته‌ نگهداری‌ كاملا تا مدت‌ ده‌ روز از هزینه‌ انبارداری‌ معاف‌ است‌ ولی‌ با افزایش‌ این‌ مدت‌ زمان‌ تا چهار ماه‌ به‌ صورت‌ هر ده‌ روزه‌، هزینه‌های‌ نگهداری‌ طبق‌ یك‌ جدول‌ تصاعدی‌ محاسبه‌ می‌شود و در این‌ میان‌ نوع‌ كالا نیز تاؤیرگذار است‌.»صیدپور میزان‌ زمین‌ استحصار شده‌ در این‌ بندر را ۱۲ هكتار برمی‌شمرد كه‌ تا پایان‌ برنامه‌ چهارم‌ توسعه‌ ۱۶ هكتار دیگر نیز احیا خواهد شد.او اضافه‌ می‌كند: «اراضی‌ قسمت‌ شرق‌ را هم‌ در برنامه‌ طرح‌ توسعه‌ بندر قرار داده‌ایم‌ ( به‌ مساحت‌ ۲ هكتار) هم‌ اكنون‌ متراژ كل‌ محوطه‌ ۲۲ هكتار است‌ كه‌ با محاسبه‌ اراضی‌ قسمت‌ شرق‌ به‌ ۲۴ هكتار خواهد رسید.»او ادامه‌ می‌دهد: «عمیق‌ترین‌ قسمت‌های‌ دریای‌ خزر در سمت‌ ما قرار دارد با این‌ وجود فقط‌ كشتی‌های‌ تا ۶ هزار تن‌ امكان‌ پهلوگیری‌ دارند. بنابراین‌ برعكس‌ حاشیه‌ خلیج‌ فارس‌ اینجا محدودیتی‌ است‌ و حدود صد كشتی‌ كه‌ در این‌ دریاچه‌ در حال‌ تردد هستند، با تشریفات‌ خاصی‌ از رودخانه‌ ولگا و لگا دن‌ (بعد از اینكه‌ از اروپا خریداری‌ شوند) وارد دریای‌ خزر می‌شوند. به‌ عنوان‌ نمونه‌ ۶ كشتی‌ متعلق‌ به‌ كشتیرانی‌ دریای‌ خزر از اروپا خریداری‌ شده‌ و همه‌ از مسیر ولگا وارد خزر شده‌اند.»او بندر نوشهر را از لحاظ‌ رسوب‌ زدایی‌ دارای‌ بهترین‌ وضعیت‌ می‌داند و اظهار می‌دارد: «بطور متوسط‌ روزانه‌ دو فروند كشتی‌ در بندر نوشهر پهلوگیری‌ كرده‌ و در شرایط‌ حاضر امكانات‌ بندری‌ در شمال‌ كشور به‌ نیاز واردات‌ كشور پاسخ‌ می‌دهد.
البته‌ پیش‌بینی‌ ما این‌ است‌ كه‌ روند واردات‌ كالا با سیاست‌ توسعه‌ مناسبات‌ اقتصادی‌ كه‌ با كشورهای‌ «CIS» و آسیای‌ میانه‌ داریم‌ رو به‌ توسعه‌ و گسترش‌ باشد. بنابراین‌ خود را آماده‌ می‌كنیم‌ تا طی‌ ده‌ سال‌ آینده‌ امكانات‌ را فراهم‌ كنیم‌.»
صیدپور با اشاره‌ به‌ اینكه‌ روزانه‌ بین‌ ۲۵۰ تا ۳۰۰ كامیون‌ وارد بندر نوشهر می‌شوند، بیان‌ می‌دارد: «حجم‌ زیادی‌ از بار ما روی‌ جاده‌ قرار دارد. از قائمشهر تا اینجا (نوشهر) خط‌ آهن‌ وجود نداشته‌ و احتمالا خط‌ آهن‌ استان‌ خراسان‌ هم‌ این‌ امكانات‌ را ندارد. لذا تخلیه‌ و بارگیری‌ مجدد، هم‌ زمان‌ می‌برد و هم‌ هزینه‌.»او اظهار می‌دارد: «صادرات‌ سنگ‌ آهن‌ از امسال‌ شروع‌ شده‌ و با وجود صادرات‌ در سایر بخش‌ها، شروع‌ خوبی‌ داشته‌ و تاكنون‌ توانسته‌ایم‌ ۱۰ هزار تن‌ سنگ‌ آهن‌ صادر كنیم‌. البته‌ این‌ میزان‌ تا پایان‌ سال‌ ۸۴ به‌ ۱۵۰ هزار تن‌ خواهد رسید.»
جهش‌ مثبت‌ بنادر شمالی‌ در پایان‌ برنامه‌ سوم‌
اداره‌ كل‌ بنادر و كشتیرانی‌ استان‌های‌ مازندران‌ و گلستان‌ در دو بندر نوشهر و نكا با ۳ پست‌ اسكله‌ تجاری‌ و ۶ پست‌ اسكله‌ نفتی‌ در چهار ماهه‌ اول‌ سال‌ جاری‌ با پهلودهی‌ ۳۶۴ فروند كشتی‌ توانسته‌ است‌ بالغ‌ بر ۱ میلیون‌ و ۸۲۰ هزار تن‌ عملیات‌ تخلیه‌ و بارگیری‌ نفتی‌ و تجاری‌ در بخش‌های‌ مختلف‌ صادرات‌، واردات‌ و ترانزیت‌ داشته‌ باشد.
از این‌ رقم‌ بالغ‌ بر ۲۸۰ هزار تن‌ مربوط‌ به‌ عملیات‌ واردات‌ تجاری‌ بوده‌ كه‌ نسبت‌ به‌ چهارماهه‌ سال‌ گذشته‌ بیش‌ از ۳۳ درصد رشد داشته‌ و در بعد صادرات‌ با حجم‌ بالغ‌ بر ۳۷ هزار تن‌ صادرات‌ از بندر نوشهر نسبت‌ به‌ دوره‌ مشابه‌ سال‌ گذشته‌ بیش‌ از ۶۵ درصد رشد داشته‌ و امیدوار است‌ با روند مطلوبی‌ كه‌ در این‌ بخش‌ در حمایت‌ از صادركنندگان‌ ایجاد شده‌ تا پایان‌ سال‌ جاری‌ ركورد چشمگیری‌ به‌ جا بگذارد. اقلام‌ عمده‌ وارداتی‌ شامل‌ آهن‌آلات‌، كاغذ و مقوا، چوب‌ و تخته‌، گندم‌ دامی‌ و در بخش‌ صادرات‌ نیز مواد اولیه‌ معدنی‌، كالاهای‌ سوپرماركتی‌، محصولات‌ دامی‌، میوه‌ و تربار و خشكبار است‌. لازم‌ به‌ ذكر است‌ كه‌ در جهت‌ حمایت‌ از مصرف‌ كننده‌، تعرفه‌ خدمات‌ تخلیه‌ و بارگیری‌ آهن‌آلات‌ در سال‌ جاری‌ نسبت‌ به‌ سال‌ گذشته‌ ۲۰ درصد تخفیف‌ داشته‌ و با استقبال‌ این‌ امر از سوی‌ واردكنندگان‌ كالا، حجم‌ آهن‌ آلات‌ وارده‌ به‌ بندر نوشهر در چهار ماهه‌ اول‌ سال‌جاری‌ نسبت‌ به‌ دوره‌ مشابه‌ سال‌ گذشته‌ دو برابر شده‌ است‌.در بخش‌ فعالیت‌ نفتی‌ هم‌ در چهار ماهه‌ اول‌ سال‌ ۸۴، ۱ میلیون‌ و ۲۰۰ هزار تن‌ عملیات‌ تخلیه‌ انجام‌ شده‌ كه‌ بالغ‌ بر یك‌ میلیون‌ تن‌ آن‌ در قالب‌ ترانزیت‌ بوده‌ است‌.قابل‌ ذكر است‌ تعداد پروژه‌های‌ اجرایی‌ و مطالعاتی‌ این‌ اداره‌ كل‌ در سال‌ جاری‌ ۱۶ پروژه‌ با اعتباری‌ بالغ‌ بر ۷۶ میلیارد ریال‌ است‌ كه‌ مهمترین‌ آنها به‌ عنوان‌ نمونه‌ شامل‌:
راه‌اندازی‌ بندر فریدونكنار با ظرفیت‌ حدود یك‌ میلیون‌ تن‌ بار در سال‌ و ۶۰ هكتار اراضی‌ پشتیبانی‌.
احداث‌ و راه‌اندازی‌ سیستم‌ مخابراتی‌ دریایی‌ «NAVTEX» در بندر فریدونكنار كه‌ تا اواخر مرداد ماه‌ به‌ مناقصه‌ رفته‌ و از نیمه‌ اول‌ شهریور پروژه‌ آغاز خواهد شد و مدت‌ زمان‌ اجرای‌ آن‌ ۴ ماه‌ است‌. اعتبار مورد نیاز نیز ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون‌ تومان‌ بوده‌ و همه‌ از منابع‌ داخلی‌ تامین‌ شده‌ است‌.استحصال‌ اراضی‌ جدید و نیز آماده‌سازی‌ اولیه‌ اراضی‌ تملك‌ شده‌ در بندر بوشهر.
احداث‌ برج‌ كنترل‌ دریایی‌ در بندر بوشهر
با اجرای‌ برنامه‌های‌ توسعه‌ بندر نوشهر طی‌ دو برنامه‌ ۵ ساله‌ بعدی‌، تا پایان‌ سال‌ ۱۳۹۴، این‌ بندر قادر خواهد بود با ۱۰ پست‌ اسكله‌ تجاری‌، یك‌ پست‌ اسكله‌ نفتی‌ و یك‌ پست‌ اسكله‌ رو رو و با بیش‌ از ۱۲۰ هكتار اراضی‌ پشتیبانی‌، بیش‌ از ۵ میلیون‌ تن‌ فعالیت‌ عملیاتی‌ داشته‌ باشد.
در سه‌ برنامه‌ گذشته‌ عمرانی‌ (از سال‌ ۶۹) در استان‌ مازندران‌ بیش‌ از ۱۲۰۰ میلیارد ریال‌ در بخش‌ بنادر سرمایه‌گذاری‌ شده‌ است‌. در بخش‌ تجهیزات‌ دریایی‌، در ابتدای‌ برنامه‌ اول‌ تنها ۳ فروند شناور، یدك‌كش‌، راهنمابر و لایروب‌ وجود داشته‌ كه‌ این‌ تعداد به‌ ۸ فروند رسیده‌ و شامل‌ سه‌ فروند لایروب‌، ۳ فروند یدك‌كش‌ و ۲ فروند راهنما بر است‌ و با توجه‌ به‌ ورود شناور ناجی‌ به‌ بندر نوشهر و برنامه‌ ساخت‌ ۵ فروند شناور دیگر، بزودی‌ تعداد شناورهای‌ خدماتی‌ فعال‌ در بنادر مازندران‌ به‌ ۱۴ فروند خواهد رسید.در زمینه‌ فعال‌ كردن‌ بخش‌ خصوصی‌ در بنادر نیز در راستای‌ سیاست‌ سازمان‌ بنادر و كشتیرانی‌، صددرصد فعالیت‌ تخلیه‌ و بارگیری‌ به‌ بخش‌ خصوصی‌ واگذار شده‌ و بدین‌ ترتیب‌ در حال‌ حاضر در بندر نوشهر ۴۵۰ نفر از طریق‌ شركت‌های‌ خصوصی‌ در حال‌ اشتغال‌ هستند كه‌ در مجموع‌ بطور مستقیم‌ و غیرمستقیم‌ حدود ۷۵۰ نفر در این‌ بندر كار می‌كنند.از دیگر برنامه‌های‌ این‌ اداره‌ كل‌، ساماندهی‌ ساخت‌ و ساز در سواحل‌ است‌ كه‌ به‌ موجب‌ بند ۲۲ ماده‌ ۳ آیین‌نامه‌ سازمان‌ بنادر و كشتیرانی‌ هرگونه‌ ساخت‌ و ساز دریایی‌ نیاز به‌ گرفتن‌ مجوز از این‌ سازمان‌ داشته‌ در غیر این‌ صورت‌، سازه‌ غیرمجاز تلقی‌ و با آن‌ بشدت‌ برخورد خواهد شد.البته‌ با توجه‌ به‌ لزوم‌ سرمایه‌گذاری‌ مناسب‌ در این‌ بخش‌ از استان‌ و به‌ منظور ایجاد جاذبه‌های‌ بیشتر اقتصادی‌ و توریستی‌ با هدف‌ اشتغالزایی‌ بیشتر، باید سیاست‌ مسوولان‌ استان‌ جنبه‌ تشویقی‌ داشته‌ و بیشتر درجهت‌ هدایت‌ سرمایه‌گذار در اجرای‌ طرح‌هایی‌ باشد كه‌ با توجیهات‌ فنی‌ و اقتصادی‌ باعث‌ آسیب‌ رساندن‌ به‌ سواحل‌ از نظر جریانات‌ رسوب‌زایی‌ با تخریب‌ تاسیسات‌ ساحلی‌ مجاور نباشد.نكته‌ دیگر كه‌ با توجه‌ به‌ توریستی‌ بودن‌ استان‌ اهمیت‌ دارد كنترل‌ تردد شناورهای‌ مختلف‌ تجاری‌، صیادی‌ و توریستی‌ در دریا است‌ كه‌ خوشبختانه‌ با پیگیری‌ مسوولان‌ استانی‌ موجب‌ شده‌ تا تمام‌ شناورهای‌ استان‌ توسط‌ اداره‌ كل‌ به‌ ثبت‌ رسیده‌ و به‌ همراه‌ خدمه‌ شناورها دارای‌ گواهینامه‌ معتبر باشند. در غیر این‌ صورت‌ با همكاری‌ مرزبانی‌ دریایی‌ نیروی‌ انتظامی‌ از تردد آنها جلوگیری‌ به‌ عمل‌ آمده‌ و با متخلفین‌ برخورد قانونی‌ لازم‌ به‌ عمل‌ خواهد آمد. اما آنچه‌ اهمیت‌ بسزایی‌ دارد و در این‌ فصل‌ تابستان‌ نیاز به‌ ذكر آن‌ می‌رود اینكه‌ تمام‌ شناورهای‌ تفریحی‌ و توریستی‌ كه‌ مبادرت‌ به‌ سوار كردن‌ مسافرین‌ در قایق‌ها می‌كنند مكلف‌ به‌ داشتن‌ تجهیزات‌ ایمنی‌ و نجات‌ از جمله‌ جلیقه‌ نجات‌ بوده‌ و در صورت‌ مشاهده‌ تخلف‌ از سوی‌ مسافرین‌ عزیز، مراتب‌ باید به‌ مامورین‌ اداره‌ كل‌ یا مسوولان‌ طرح‌ سالم‌سازی‌ در دریا اطلاع‌ داده‌ شود تا با متخلفین‌ برخورد لازم‌ صورت‌ گیرد.
دانش‌پور شفیعی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید