کوچک اما پرثمر

تئاتر گرجستان دارای دوران کلاسیک همانند دیگر کشورهای جهان نیست. اما ادبیات غنی و ریشه دار آن توانسته است ارتباطی ‏بین خود و تئاتر این کشور بنا کند.
از مهمترین نمایش های قدیمی که ارتباط تنگاتنگی با ادبیات کهن این کشور دارد، می توان به تئاتر بریکوبا ‏Berikoba‏ اشاره کرد. ‏بریکا ‏Berika ‎‏ در زبان گرجی به معنای دلقک است و ‏Berikoba ‎‏ یعنی دلقک بازی. در اجرای این نمایش همانند "کمدیا دل ‏آرته" از ماسک های متفاوت استفاده می شده است.
بعد از آن می توان به تئاتر کینوبا ‏Keenoba‏ اشاره نمود که در اثر حمله ی ‏مغول به این کشور، پدید آمد. این نمایش با رقص و آواز بسیار همراه بوده و در انتها شخصیت اصلی آن به نام "کاآن" تصمیم به ‏خودکشی می گیرد و خود را به دریا و یا رودخانه می اندازد. این نمایش توسط هنرپیشه گان دوره گرد اجرا می شده و در هر ‏روستا و شهری به صحنه می رفته است و هدف اصلی آن اعتراض به متجاوزانی بوده که در طی تاریخ گرجستان از ابتدا تا کنون ‏صحنه ی تاخت و تاز آنها بوده است.
اولین تئاتر رسمی گرجستان در قرن ۱۴ میلادی بوجود آمد که از جمله ی مؤسسان آن می توان به "داوید چولوکاشویلی" و ‏‏"جورجی آوالیشویلی" اشاره کرد که در همان زمان به نوشتن نمایشنامه نیز می پرداخته اند. درست در همین دوره است که پادشاه ‏گرجستان به نام "ارکله دوم" مکانی برای اجرای نمایش در قصر خود بنا می کند و اینچنین موجب رونق بیش از پیش این هنر ‏می شود.
در سال ۱۸۵۰م. با کوشش های فراوان "جورجی اریستاوی" اولین گروه حرفه ای تئاتر گرجستان بوجود می آید و در سال ۱۸۵۱ ‏مؤسسه ی اپرا و باله ی تفلیس تأسیس می شود.
در سال ۱۸۷۳م. گروه دولتی کُر تفلیس به وجود می آید که در سال های بعدی مکان آنها تبدیل به کنسرواتوار دولتی می شود.
در سال ۱۸۷۹م. دو نویسنده و روشنفکر مشهور گرجی به نام های "الیا چاوچاوادزه" و "آکاکی تسِرتلِی" در تفلیس تئاتری با کادر ‏ثابت بوجود می آورند که موفقیت آنها باعث می شود گروهی با همین خصوصیات در شهر دوم بزرگ گرجستان یعنی "کوتائیس" ‏بوجود آید. در همین زمان است که نمایش های موزیکال کلاسیک و نمایشنامه نویسی این کشور رو به رشد می نهاید.
از آهنگسازان تئاتری مهم این دوره می توان به "ذکریا پالیاشویلی"، "ویکتور دولیدزه"، "آندریا کارا شویلی"، "ملیتون ‏بالانچیوادزه" و "جورج بالانچین" امریکایی اشاره کرد.
از مهمترین نویسندگان گرجی نیز می توان از: "سنتی تساگارلی"، "داوید کیدیا شویلی"، "آلکساندر سومبا تاشویلی" نام برد.
از کارگردانان مهم این کشور نیز می توان به؛ "کوته مارجانیشویلی"، "ساندرا احمتلی"، "آلکساندر تستوناوا"، "شوتا آقاباده" اشاره ‏کرد، همچنین چند تن از بازیگران مهم گرجستان عبارتند از: "واسوا آبشیدزه"، "والرین گونیا"، "سیسیلیا تسوتساناوا"، "اوشانگی ‏شیدزه"، "وریکو آنکاباریدزه" و...
اما باید یادآوری کرد که در کنار آثار مهم نویسندگان گرجی از نویسندگان بزرگ دنیا نیز نمایشنامه هایی به صحنه می رفتند، ‏همچون آثاری از شکسپیر، مولیر، لوپه دوگا، شیلر، گارسیا لورکا، گلدونی، چخوف، گوگول و...
در نیمه ی دوم قرن ۱۹ میلادی، نسل جدیدی با افکار نو تئاتر گرجستان را تحت تأثیر قرار داد، این گروه را نویسندگانی چون: ‏‏"پولیگاپره کاکابادزه"، "کیتا بوآچیتزه" و... رهبری می کردند و کارگردانانی چون "آرچیل چارتیشویلی" و "دیمیتری آلکسیدزه" ‏نیز با آنان همکاری می نموده اند.
هم اکنون کشور گرجستان دارای پنج میلیون جمعیت بوده و ۳۴ تئاتر فعال در سراسر کشور دارد. در میان این تئاترها می توان به ‏سه تئاتر مهم دولتی اپرا و باله، یک تئاتر موزیکال، یک تئاتر کمدی، یک تئاتر پانتومیم و بیش از ۲۰ تئاتر درام اشاره کرد. به جز ‏اینها در شهر تفلیس، مدرسه هایی برای کارگردانی، بازیگری، تاریخ تئاتر، کارگردانی تلویزیون، کارگردانی سینماو بازیگری تئاتر ‏موزیکال نیز وجود دارد، همچنین در کنسرواتوار دولتی تفلیس رشته های تخصصی به مانند؛ آهنگسازی، خوانندگی، رهبری ‏ارکستر و تئوری موسیقی درس داده می شود و در آکادمی نقاشی هم در کنار رشته های دیگر، صحنه آرایی و یا طراحی دکور ‏تئاتر نیز به دانشجویان تدریس می گردد. ‏

نویسنده: وارلام نیکولادزه ‏Varlam Nikoladze‏
مترجم: عطا ابراهیمی راد

منبع : تئاتر ما