پنجشنبه, ۲۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 16 May, 2024
مجله ویستا
آیت الله محلاتی:مشروطه از مطلقه برتر است
حول و حوش مشروطه بسیاری از آنها كه به اندیشه مشروطه سرسپرده بودند بر این اعتقاد بودند كه مشروطیت برای ایران زودهنگام است، از آن رو كه مردم معنا و مفهوم دقیق آن را نمی دانند. از جمله این افراد ناصرالملك و احمد كسروی بودند. در حالی كه نویسنده تاریخ بیداری ایرانیان بر این اعتقاد است كه رهبران مشروطه همچون طباطبایی و بهبهانی آن را می فهمیدند و «از نخست در اندیشه مشروطه و دارالشوری می بوده اند.» عصر مشروطه برای آنكه حكومت از آسمان به زمین بیاید و «قبله عالم» از جایگاه خود برگردد نیازمند یك تئوری نو از حاكمیت بود. جالب آنكه كسانی اندیشه حاكمیت را به زمین كشاندند كه خود دل در آسمان داشتند. آیت الله آقا شیخ محمد اسماعیل محلاتی روحانی صاحب فكر عصر مشروطیت پیشتر از علامه نائینی اثری با نام «اللئالی المربوطه فی وجوب المشروطه» به نگارش درآورد و در آن از مشروطیت دفاع كرد. او اثر خود را در دو فصل به چاپ رساند. «فصل اول: در بیان فرق اجمالی مابین سلطنت مشروطه محدوده و سلطنت مطلقه مستبده و وجه ترجیح اول و تقدیمش بر دوم در مقام دوران و تعارض. فصل دوم: در بیان شبهاتی كه در آن مكتوب ها ذكر شده و توضیح جواب از آنها.»
نوع تفكر و استدلال شیخ محلاتی به گونه ای است كه آموزه های پادشاهی مشروطه جان لاك و تفكیك قوای منتسكیو را به یاد می آورد. «اشتراط در سلطنت، عبارت است از تحدید نمودن اشغال (مشاغل) پادشاهی و تقیید كردن اطلاق ادارات آن را، حدود و قیودی كه به حسب نظر عقلا و سیاسیون مملكت، به حال نو مفید باشد و موجب قوام مملكت و باعث ازدیاد قوت و شوكت دولت و ملت گردد.»
آیت الله محلاتی در این اثر نظام پادشاهی را سه گونه معرفی می كند. ابتدا پادشاهی مشروطه كه دلیل نگارش این كتاب در آن دوره است: «خلاصه سخن این شد كه مشروطیت سلطنت غیر از محدود شدن تصرفات دولت به حدود كلیه نافعه چیز دیگری نیست و ثمره آن دو چیز است: یكی تحدید جور و تقیید ظلم هایی كه از سلطنت و حواشی آن بر مردم ورود كند، دیگری جلو گرفتن از نفوذ تدریجی كفار و استیلای آنها بر جهات راجعه به مسلمین.»
دوم: نوع سلطنتی كه: «در شرع مقدس برای ولی اوقاف عامه و امثال آن مقرر شده كه بایست شخص ولی، به تمام مصالح وقف، نظراً و عملاً رسیدگی نموده و بدون حیف و میل به موقوف علیهم برساند. چنانچه مبنای ریاست انبیا و خلاف اوصیای آنها در امم خود بر این است. سلطنت ائمه اثنی عشر در این امت مرحومه كه از جانب خدا مقرر شده از این قبیل است» و به تعبیر محلاتی اگرچه «امارتی است الهیه و ولایتی است شرعیه» اما از موضوع بحث خارج است. چرا كه امروز دسترسی به آن مقدور نیست و بشر از داشتن آن محروم مانده است.
نوع سوم سلطنت به گونه ای است كه «همه مختص پادشاه است» است و وجود «رعیت» در كشور مقدمه ای است برای حاكمیت وی: «به هر نحو كه شهوات سلطنت و ادادات حواشی و اجزا اقتضا كند و نه آنكه فواید كلیه مملكت حق مطلق است، بلكه اموال شخصیه رعیت و نفوس و اعراض آنها نیز تعلق به او دارد.» محلاتی پس از آنكه نوع حاكمیت مشروطه را تشریح می كند و آن را «تحدید تصرف سلطنت» می داند و از سلطنت مطلقه استبدادیه نیز به «خودسری شهوات سلطنت و ادارات دولتی» یاد می كند، می نویسد: «پس برای هیچ ذی شعوری جای شبهه و تردید» نمی ماند كه مشروطه از مطلقه برتر است «مگر آنكه اغراض شخصیه و خیالات نفسانیه داشته باشد والا شخص با انصاف ولو كافر هرگز راضی نمی شود كه دست و پای ظالم باز باشد.»
منبع : روزنامه شرق
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران مجلس شورای اسلامی دولت مجلس تعطیلی شنبه ها تعطیلی شنبه قوه قضائیه دولت سیزدهم شورای نگهبان رهبر انقلاب رئیس جمهور حسن روحانی
مشهد سیل قوه قضاییه تهران هواشناسی شهرداری تهران قتل پلیس فضای مجازی بارش باران سازمان هواشناسی دستگیری
مالیات خودرو قیمت خودرو قیمت دلار بازار خودرو قیمت طلا بانک مرکزی دلار مسکن سایپا بورس ایران خودرو
نمایشگاه کتاب سریال تلویزیون کتاب نمایشگاه کتاب تهران فردوسی همایون شجریان سحر دولتشاهی شاهنامه سینمای ایران دفاع مقدس سینما
دانشگاه تهران شورای عالی انقلاب فرهنگی فضا تحقیقات و فناوری
فلسطین رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل آمریکا جنگ غزه روسیه حماس ترکیه اوکراین نوار غزه طوفان الاقصی
فوتبال استقلال پرسپولیس لیگ برتر رئال مادرید جواد نکونام لیگ برتر ایران باشگاه استقلال لیگ برتر انگلیس فولاد خوزستان مهدی طارمی فولاد
هوش مصنوعی ایرانسل گوگل عیسی زارع پور تلفن همراه تبلیغات سرعت اینترنت ناسا موبایل دوربین اپل
چای دیابت خواب سرطان سرماخوردگی زوال عقل کاهش وزن دندان عقل کودک بارداری موز