فاجعه شهر پمپئی و آغاز جنگ های مذهبی در فرانسه

● فاجعه شهر پمپئی
۱۹۲۸ سال پیش در روز ۲۴ اوت سال ۷۹ میلادی شهر ثروتمند پمپئی که در پای کوه آتشفشان وزوو در رم باستان احداث شده بود بر اثر فوران آتش فشان وزوو زیر میلیون ها تن خاکستر داغ آتشفشانی مدفون و ناپدید شد و کلیه ساکنان آن کشته شدند.
در همان روز بندر هروکولانئوم که در نزدیکی پمپئی بود به نوبه خود زیر مواد مذاب آتشفشانی و رسوبات از دیده ها پنهان گردید.
در کمتر از چند ساعت شهر پمپئی زیر ۶ متر خاکستر داغ و هرکولانئوم زیر ۱۶ متر مواد مذاب و رسوبات مدفون شدند.
فوران آتش فشان وزوو یک فاجعه محسوب می شد زیرا آخرین فوران این آتش فشان به ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد بازمی گشت و بنابراین هیچکس خاطره ای از آن نداشت.
علاوه بر این ، رمی ها نمی دانستند که این کوه حاصلخیز مشرف بر خلیج ناپل در واقع یک کوه اتش فشان است.
در سال ۶۲ میلادی در زمان سلطنت نرون زمین لرزه مهیبی در این منطقه رخ داد و شهر پمپئی برای نخستین بار ویران گردید اما با توجه به علم آن دوره کسی تصور نمی کرد این یک هشدار اولیه باشد.
ثروتمندان پمپئی به سرعت ویلاهای باشکوه خود را دوباره احداث کردند.
هنوز به زحمت احداث دوباره شهر پمپئی خاتمه یافته بود که این بار کوه آتش فشان وزوو واقعا از خواب چند هزار ساله بیدار شد.
فقط در یک ساعت وزوو آسمان را به ارتفاع چند کیلومتر از خاکسترهای داغ آتش فشانی پوشاند و میلیون ها تن خاکستر آتش فشانی بر شهر پمپئی فرو ریختند.
چند ساعت بعد ، یک سیل عظیم از مواد مذاب و خاکسترهای آتش فشانی دامنه وزوو را در نوردید و بندر هرکولانئوم و ساکنان ان را در یک لحظه به خاکستر تبدیل کرد.
مردم شهر پمپئی حتی فرصت فرار پیدا نکردند و تمام افرادی که در شهر حضور داشتند و هر یک به کاری مشغول بودند در همان حال جان سپردند.
اکنون که بخش عمده شهر پمپئی در کاوش های باستان شناسی از زیر میلیون ها تن خاکستر بیرون آورده شده علاوه بر آثار باشکوه این شهر باستانی اجساد ۲۰۰۰ نفر از اهالی نیز کشف شده اند که هر یک در حالتی در زیر خاکسترهای آتش فشان وزوو جان سپرده اند.
به این ترتیب ، در روز ۲۴ اوت سال ۷۹ میلادی شهر ثروتمند پمپئی درپای آتشفشان وزوو در ناحیه کامپانیا با یک فاجعه روبرو شد و با فوران آتش فشان وزوو زیر میلیون ها تن خاکستر داغ آتش فشانی مدفون و ناپدید شد و کلیه ساکنان آن که حدود ۱۵ هزار نفر تخمین زده شده اند ، کشته شدند.
از لحاظ بشری این یک فاجعه بزرگ محسوب می شود اما با گذشت نزدیک به ۲۰۰۰ سال از آن زمان و با کاوش های باستان شناسی بخش اعظم این شهر از زیر میلیون ها تن خاکستر بیرون آورده شد.
اکنون می توان شاهد جلال و شکوه این شهر باستانی بود که به دلیل مدفون شدن در زیر خاکسترها از گزند روزگار محفوظ مانده است.
● آغاز جنگ های مذهبی در فرانسه
۴۳۵ سال پیش در شب ۲۴ اوت سال ۱۵۷۲ میلادی سران پروتستان ها که برای مراسم ازدواج رئیس خود هانری دوناوار با مارگرت دووالوا خواهر شارل نهم در پاریس جمع شده بودند ، به دستور کاترین دومدیسی ، مادر شارل نهم ، پادشاه فرانسه مورد حمله کاتولیک ها قرار گرفته و قتل عام شدند.
در شب ۲۴ اوت که با جشن سن بارتلمی مصادف است ، ناقوس کلیسای سن ژرمن لوکسروا ، در مقابل کاخ لوور اقامتگاه پادشاه فرانسه به صدا درآمد. صدای ناقوس علامت آغاز قتل عام پروتستان ها بود.
حدود ۳۰۰۰۰ پروتستان در پاریس و در سایر شهرهای فرانسه توسط کاتولیک ها که توسط کاترین دومدیسی و خانواده گیز تحریک شده بودند ، قتل عام شدند.
هانری دوناوار که بعدها با نام هانری چهارم پادشاه فرانسه شد و سرسلسله بوربون ها بود ، با اقبال خوش و کمک مارگرت دووالوا همسرش توانست از چنگ تعقیب کنندگان فرار کرده و جان سالم به در برد.
قبل از قتل عام سن بارتلمی ، تعداد پروتستان ها حدود سی درصد جمعیت فرانسه بود و حتی این تناسب در طبقه نجبا از سی درصد نیز فراتر می رفت.
کاترین دومدیسی ، ملکه فرانسه و مادر شارل نهم کینه ویژه ای به پروتستان ها داشت.
او پس از مرگ همسرش هانری دوم مدتی نایب السلطنه فرانسه بود و حتی پس از به تخت نشستن شارل نهم ، به دلیل این که شارل از تعادل روحی و سلامت جسمی برخوردار نبود ، کماکان قدرت خود را حفظ کرد.
کاترین دومدیسی دارای متحد نیرومندی به نام دوک دوگیز بزرگ خاندان گیز بود که او نیز از دشمنان خونی پروتستان ها محسوب می شد.
تا قبل از قتل عام سن بارتلمی درگیری ها میان کاتولیک ها و پروتستان ها ، علی رغم وحشیگری ها پراکنده بودند اما پس از این واقعه فاجعه بار، جنگ مذهبی میان پیروان دو مذهب سراسر فرانسه را در برگرفت.
به این ترتیب در شب ۲۴ اوت سال ۱۵۷۲ میلادی که مصادف با جشن مذهبی سن بارتلمی بود ، بسیاری از سران و بزرگان مذهب پروتستان در اثر توطئه کاترین دومدیسی و خاندان گیز قتل عام شدند. این قتل عام در تاریخ به قتل عام سن بارتلمی مشهور شده است.
این واقعه شوم منجر به یک جنگ خونین مذهبی شد که تا سال ۱۵۹۸ به طول انجامید.
پس از آن تعداد زیادی از پروتستان های فرانسه که اغلب صنعتگر بودند به انگلستان و دیگر کشورهای پروتستان مذهب مهاجرت کردند و این مساله تا سالهای مدید اقتصاد فرانسه را دچار رکود نمود.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم