سه شنبه, ۲۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 14 May, 2024
مجله ویستا


حصار - قزوین


روستای حصار از توابع خرقان غربی در 32 كیلومتری جاده قزوین به همدان در یك ناحیه دشتی واقع شده و آب و هوای معتدل خشك با زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل دارد. برج‌های معروف خرقان در این روستا قرار دارند و یكی از مهم‌ترین آثار تاریخی قرن پنجم هـ.ق به شمار می‌روند.
برج‌های خرقان در محوطه وسیعی به فاصله كمی از یكدیگر قرار گرفته‌اند و از بسیاری جهات با هم شباهت دارند، اما برج شرقی، قدیمی‌تر از برج غربی است. در سال 1347 هـ.ش ازاره بنای برج شرقی تعمیر و مرمت گردید. با توجه به ویژگی‌های تاریخی بنای برج, می‌‌توان گفت كه در میان گنبدهای دو پوسته‌ای كه پوسته‌ دوم آنها مخروطی شكل نیست، این بنا نخستین گنبد دو پوسته قرن پنجم هجری قمری به شمار می‌رود و از این نظر حائز اهمیت است. وجود نمای آجری بنا، منظره برج را به صورت یكی از زیباترین و چشم‌گیرترین آثار معماری قرن پنجم هـ.ق ایران در آورده است. در ضلع سردر ورودی برج،‌ تزئینات خاصی كه عبارت از كتیبه‌ای دو خطی است، وجود دارد. مضمون دو خط كتیبه‌ مزبور عبارت است از : به تاریخ سنه ستین و اربعمائه (460) عمل محمد بن مكرالزنجانی القبه.
بنای برج غربی از نظر طرح و نقشه به بنای قدیمی‌تر شباهت بسیار دارد. مضمون كتیبه سردر عبارت است از : عمل ابوالمعالی بن مكرالزنجانی به تاریخ سنه و ثمانین و اربعمائه. در برج‌های خرقان مقبره‌هایی نیز وجود دارد كه به دو نفر به نام‌های ابوسعید بیجار پسر سعد و ابومنصور ایلتای تی تكین، كه در سده‌های بعدی به صورت آرامگاه درآمدند.
این دو برج را می‌توان با برج شبلی دماوند و آرامگاه امیراسماعیل سامانی در بخارا مقاسیه كرد و شاید بتوان هنر آجركاری آن را الهام گرفته از معماری دوره سامانی و آل‌بویه دانست. در بنای مزبور، حدود سی نقش مختلف به كار برده شده است. این امر، حكایت از وجود یك سنت كهن مربوط به طرح نگاره‌های مختلف دارد كه ابتدا در دوره ساسانی بر روی گچ انجام شده و سپس در كارهای آجری به كار رفته است.
در هر حال روستای حصار با توجه به طبیعت و آثار تاریخی برج‌های مذكور جذابیت دیداری دارد و واجد ارزش‌های تاریخی، معماری و جهانگردی است.