بررسی زمان بندی و سطح فعالیت الکتریکی عضلات اطراف مفصل زانو در الگوهای حرکتی فعال و واکنشی در مردان سالم

در نگرش جدید به عوامل کنترل حرکتی و نقش عوامل عصبی عضلانی، دیگر توانایی تولید نیرو در عضله به عنوان تنها عامل مهم نبوده، بلکه میزان سرعت، آمادگی سیستم عصبی عضلانی و نوع الگو و همکاری (Synergy) عضلات در به کارگیری آنها به عنوان عوامل مهمتر در کنترل حرکت، ایجاد ثبات لحظه به لحظه و جلوگیری از صدمه به مفاصل بسیار حائز اهمیت می باشند. هدف از این مطالعه سنجش و تعیین زمان بندی و سطح فعالیت الکتریکی عضلات اطراف مفصل زانو (پهن داخلی و خارجی، رکتوس فموریس، همسترینگ داخلی و خارجی و گاسترکنمیوس) با کاربرد الکترومیوگرافی سطحی برای شناسایی و بررسی نحوه فعالیت و به کارگیری این عضلات در یک سری الگوهای حرکتی فعال و واکنشی بوده است.این تحقیق به روش شبه تجربی روی ۴۰ نفر از افراد سالم و جوان در دامنه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال با میانگین سنی ۲۵.۳۶ انجام شد. این افراد به روش نمونه گیری ساده انتخاب شدند و بطور متوالی و با ترتیب تصادفی در معرض الگوهای حرکتی قرار گرفتند و در حین این کار ثبت الکترومیوگرافی از عضلات صورت گرفت. ثبت الکترومیوگرافی در جهت سنجش زمان و شروع فعالیت و سطح فعالیت الکتریکی عضلانی (اندازه گیری شاخص IAV) در تمام الگوهای حرکتی روی افراد مورد مطالعه انجام شد. الگوهای حرکتی در ۳ گروه قرار داشتند، الگوی حرکات فعال شامل FSU و LSU، الگوهای حرکتی انفجاری شامل پرش عمودی و پرش به جلو و الگوهای حرکتی واکنشی (بهم ریختگی زاویه ای سطح اتکا) شامل بهم ریختگی قدامی با زانوی صاف و خم و بهم ریختگی خلفی با زانوی صاف و خم بود که از ۶ عضله مورد مطالعه به صورت سطحی سیگنال الکترومیوگرافی ثبت گردید. بر اساس نتایج به دست آمده اغلب عضلات در حرکات واکنشی به طور معنی داری سریعتر از حرکات فعال وارد عمل شدند. عضله VM در حرکت بهم ریختگی قدامی ۱۸۲.۶ میلی ثانیه سریعتر از حرکت FSU وارد عمل شد.(P<۰.۰۰۰۱) و عضله مدیال همسترینگ ۲۷۹.۵ میلی ثانیه سریعتر عمل نمود. عضله گاستروکنمیوس در حرکت پرش به جلو ۲۳.۱۵۴ میکروولت فعالیت داشت در حالی که در حرکت FSU در فاز بالا رفتن ، فعالیت آن ۵.۴۶ میکروولت بود. عضلات VM و VL در بهم ریختگی قدامی بطور معنی داری سریعتر از عضلات خلفی وارد عمل می شوند. برای مثال عضله فعالیت ۲۳.۳VM میلی ثانیه سریعتر MH بود. در حالی که در حرکات با بهم ریختگی خلفی نتیجه عکس شده و عضلات خلفی سریعتر عمل کردند. عضله همسترینگ داخلی در تمام حرکات واکنشی با سطح فعالیت بیشتری نسبت به همسترینگ خارجی و نسب به خودش در حرکات فعال وارد عمل می شود. در حرکت بهم ریختگی خلفی سطح اتکا، عضله ۷.۲ MH میکروولت بیشتر از عضله LH فعالیت داشت. نتایج نشان داد که حرکات یادگیری شده از کارایی بالاتری در تصمیم گیری CNS جهت انتخاب الگوی حرکتی برخوردار می باشد و فعالیت های غیر ضروری عضلانی، کمتر صورت می گیرد. عضله گاستروکنمیوس نقش برجسته ای را در حرکات انفجاری و همچنین بهم ریختگی خلفی سطح اتکا دارد که حتی ازمیزان فعالیت عضلات VM و VL نیز در این حرکات بیشتر می باشد. نقش عضله همسترینگ داخلی در حرکات واکنشی کاملا واضح بوه و بطور بارزی بیش از عضله همسترینگ خارجی است. این عضله می تواند به عنوان یک فعال ساز سیستم کنترل وضعیت و ثبات دهنده لگن و تنه در بهم ریختگی بدن، حتی از ناحیه مچ پا، عمل کند.

حسن جعفری
غلام رضا شاه حسینی
اسماعیل ابراهیمی
محمدجعفر شاطرزاده

منبع : پایگاه اطلاعات علمی