سرب و آلودگی هوا

یکی از بدنام ترین اجزای آلودگی هوا سرب است. سرب عنصری ناهمخوان با بافت بدن است و برخلا ف عناصر حیاتی زندگی موجود زنده مانند روی و سلینیوم بافت های بدن آن را به عنوان سم شناسایی می کنند و آن را پذیرا نمی باشند و بنابراین آن چه که در بافت و خون انسان شهرنشین یافت می شود ارمغان نامیمونی است که صنعت به وی تحمیل کرده است.
دود خروجی از اگزوز خودروها و دود ناشی از احتراق زغال سنگ ها حاوی مقدار قابل ملا حظه ای سرب است که در صورت افزایش میزان آن در خون به ویژه در کودکان حتی به مقادیری اندک موجب کاهش هوش و توان یادگیری، کندی فعالیت مغزی، عقب افتادگی ذهنی، سردرد، خستگی، افسردگی، بی خوابی می شود که این همه از عوارض مسمومیت مزمن سرب است.
سرب برخی اوقات موجب بیماری های هورمونی چون نقرس می شود و حمله های نقرس را شدت می بخشد. حدود ۹۰ درصد از سرب به وسیله تنفس به بدن راه می یابد و برخلا ف آلا ینده های دیگر سرب می تواند در بدن انسان انباشته شود ولی بخشی از آن از طریق آب و غذا وارد خون می شود.
تخمین زده می شود که ۱۲۰ میلیون نفر دارای سطح سرب به میزان ۱۰-۵ میکروگرم و همین جمعیت دچار آلودگی سرب با غلظت بالاتر از ۱۰ میلی گرم در دسی لیتر باشند.
هنوز در بیش از ۵ درصد کودکان شهرهای صنعتی سطح خونی سرب بالاتر از آن چه هست که در شهروندان عادی وجود دارد که آن هم نباید باشد (سرب مورد نیاز بدن نیست و مقدار آن در بدن باید در حد صفر باشد).
یک بررسی در کودکان آلوده به سرب نشان داده است که حداکثر فاصله زمانی برای تاثیر سو» سرب روی ضریب هوشی کودک از ابتدای تولد تا حدود ۴ سالگی است. آثار زیان بار سرب معطوف یک فرد یا کودک نیست بلکه باید آن را معطوف یک جامعه تلقی کرد. اگر کودکان یک شهر در معرض هوای آلوده سرب باشند ضریب هوشی آنان از کودکانی که در شهر پاک دیگری زندگی می کنند کمتر خواهد بود.
خودروهای فعال تهران که بالغ بر سه میلیون دستگاه خودرو و یک و نیم میلیون موتور سیکلت می شود که در هر شبانه روز پنج تن سرب به هوای مسموم شهر می افزایند و آسمان خاکستری شهر را خاکستری تر می کنند.
گازسوز کردن خودروها کمک موثری برای جلوگیری از آلودگی سرب در هوا می کند و گاز طبیعی فشرده به دلیل خوش سوز بودن و عدم نیاز به سرب مزیت زیادی نسبت به بنزین دارد و گاز طبیعی به گونه ای یکنواخت با هوا درمیآمیزد. پاک تر می سوزد و دودگرفتگی عارض نمی کند. عمر موتور را زیاد می کند و نیاز به سرویس کمتری دارد و هزینه نگهداری خودرو پایین تر است.
برای مقابله با مسمومیت مزمن تغذیه مناسب نقش به سزایی دارد. مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین E و سلینیوم و افزایش مصرف ویتامین C به دلیل خاصیت آن ها در دفع فلزات سمی و مصرف فرآورده های لبنیات به دلیل کلسیم بالایی که دارند در کاهش جذب این فلز در بدن سودمند واقع می شوند. از سوی دیگر افزایش دریافت روی نیز منجر به دفع سرب که کوچک ترین ذره آن مازاد محسوب خواهد گشت می شود.
متخصصان تغذیه نوشیدن ۲ لیوان شیر با یک لیوان آب پرتقال و مصرف ماهی و سبزیجات تازه بخارپز مانند هویج، کلم بروکلی و گوجه فرنگی در کنار ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری جوانه گندم در کاهش آثار سو» ناشی از سرب مفید می دانند.
متاسفانه سبزیجاتی که از فاضلا ب صنعتی مشروب می شود خود آلوده و مسموم به سرب می باشند.
همواره باید به خاطر داشت که افزایش مصرف روزانه مواد غذایی سرشار از کلسیم، روی و آهن بهترین مکمل غذایی برای کاهش شدت عوارض فلزات سنگین از جمله سرب و جیوه و کادمیوم می باشد.

نویسنده : دکتر عبدالحمید حسین نیا -فاطمه اردستانی

منبع : روزنامه مردم سالاری