بذر دموکراسی در جمهوری های استقلال یافته

محمداف اتاق ناهارخوری منزلش را به عنوان ستاد انتخاباتی با كریستال های خانوادگی و عكس هایی تزیین كرده كه در اروپا گرفته و نشان می دهد او به عنوان یك دیپلمات به اروپا سفر كرده همچنین پوستری از جان كری و ادواردز به نشانه آن كه لیبرال و دموكرات است نیز روی یكی از دیوارها نصب شده. چند كتاب انگلیسی هم به نشان آنكه به زبان خارجی هم مسلط است نمادهای ستاد انتخاباتی او را تشكیل می دهند. با این نمادها او قصد القای سه ویژگی را دارد: رشد یافته در وطن، مغرور و سربلند و آشنا به بیش از یك فرهنگ.محمداف با چالشی بزرگ روبه رو است: او باید فرهنگ مبارزه انتخاباتی را در كشوری تجربه كند كه برای اولین بار انتخابات نسبتاً آزاد در آن برگزار می شود. محمداف با فوق لیسانس روابط بین الملل از یك دانشگاه آمریكایی كه به تازگی اخذ كرده با دستان پر و با انرژی لازم برای این كار به میدان آمده است. افراد مشابه او هم شركت كرده اند. او كه دهه ۳۰ زندگی خود را می گذراند یكی از چندین نامزد جوانی است كه به عنوان كاندید مستقل در انتخابات پیش رو شركت كرده اند. محمداف می داند كه جمهوری آذربایجان علاوه بر اختلافی كه با ارمنستان بر سر نارگونو - قره باغ دارد با چالش های عمده دیگری هم روبه رو است. آذربایجان باید از عهده اداره درآمدهای حاصل از نفت و سرمایه گذاری لازم برای زیرساخت ها در حوزه دریای خزر برآید و از سویی از پیامدهای ناشی از درآمدهای نفتی در اقتصاد اجتناب كند. در چنین شرایطی درآمد اصلی دولت و گردش مالی آن به نفت وابسته است و از مردم مالیات به درستی اخذ نمی شود و به همین دلیل مردم هم نمایندگانی در اداره این كشور ندارند. تكیه بر نفت و عدم اخذ مالیات به روش مناسب و صحیح برای بسیاری از كشورهای نفت خیز تنش ها و مشكلات اقتصادی و سیاسی مشابهی به وجود آورده است. مثل كشور همسایه ایران. محمداف موفقیت های ناشی از افزایش قیمت نفت را به انتخابات پیش رو مرتبط می بیند. اگر نمایندگانی كه برای مجلس آذربایجان انتخاب می شوند از میان مردم و با انتخاب مردم به مجلس راه پیدا كنند و حقیقتاً قصد نمایندگی از جانب مردم را داشته باشند می توانند مسیر توزیع صحیح درآمدهای ناشی از نفت در زیرساخت های نظامی و خدمات اجتماعی را تضمین كنند.
دموكراسی در حال فراگیری در منطقه اوراسیا است و نماد آن انقلاب هایی است كه در جمهوری های استقلال یافته نظیر انقلاب گل سرخ در گرجستان و انقلاب نارنجی در اوكراین رخ داده است. حتی در دورافتاده ترین جمهوری استقلال یافته از زمان اتحاد جماهیر یعنی قرقیزستان هم كه هنوز تحت حاكمیت اقتدارگرایان و دیكتاتورها است صداهایی به گوش می رسد كه مردم آن خواهان دموكراسی، شفافیت عملكرد و پایان فساد حكومتی اند. آذربایجان نیز در مسیر تحقق دموكراسی قرار گرفته اما رهبرانی همچون محمداف امیدوارند كه تكامل دموكراتیك به جای انقلاب اتفاق بیفتد.
به منظور كمك به شكوفایی طبیعی دموكراسی، محمداف و افرادی نظیر او تلاش می كنند استانداردهای حرفه ای برای مبارزات انتخاباتی خود بنا بگذارند. او كه در نشست مركز آموزش های آمریكایی آذربایجان شركت داشت از دانشجویان خواست كه به ستاد مبارزات انتخاباتی وی بپیوندند اما همانجا اتمام حجت كرد كه بابت پیوستن دانشجویان به ستادش قرار نیست به كسی پول پرداخت كند. او در توضیح گفت: دانشجویان اگر بخواهند می توانند داوطلب شوند. اكثر دانشجویان هم از پیشنهاد او شگفت زده شده بودند چون تا به حال سابقه نداشته كه كاری انجام بدهند و بابت آن پولی طلب نكنند. با این وصف عده ای ابراز علاقه كردند كه به فارغ التحصیلان دانشگاه های آمریكا كمك كنند و به همین دلیل شماره تلفن همراه خود را به محمداف دادند و برای همكاری اعلام آمادگی كردند. محمداف می گوید از تماس های بیشماری كه تا پاسی از شب با او برقرار می شود و در اكثر موارد از سوی اقوام اوست خسته شده است. اكثر آنان پیشنهاد كمك مالی به وی می كنند اما خواسته هایشان بسیار مبهم است. حتی هیچ كدام از این تماس ها به صورت روشن و شفاف مبلغی كه می توانند كمك كنند و انتظاری را كه دارند مشخص نمی كند. در هر انتخاباتی، صرف هزینه مالی از دغدغه های مهم نامزدهاست به خصوص در كشوری مثل آذربایجان كه بسیاری از نامزدهای آن را افرادی كهنه كار و ثروتمند تشكیل می دهند كه به مردم وعده آب لوله كشی و ساخت جاده و غیره داده اند اما این وعده ها فقط مخصوص روزهای قبل از رای گیری است. محمداف در سخنرانی هایش همیشه می گوید این نوع وعده و وعیدها در مردم این احساس را به وجود می آورد كه سیاستمداران فاسدند.
در شرایطی كه دسترسی به رای دهندگان محدود است انتخاب شدن كاری بسیار دشوار است. در باكو نامزدها فقط اجازه نصب پوستر روی تابلوهای مخصوص بسیار كوچك در خیابان ها را دارند. در محله ای كه محمداف نامزد شده فقط ۱۴ تابلوی مخصوص وجود دارد در حالی كه ۱۶ نفر كاندید شده اند. امسال در آذربایجان برای اشغال ۱۲۵ كرسی در مجلس ۲۰۰۰ نفر نامزد شده اند.
دسترسی به رای دهندگان و رساندن پیام به گوش آنان از طریق تلویزیون هم بسیار دشوار است. با وجودی كه در آذربایجان آپارتمان های بلند به سبك دوره اتحاد جماهیر وجود دارند كه روی آنها آنتن های ماهواره ای نصب است اما جمعیت ۸ میلیونی آذربایجان حتی به تلویزیون های محلی هم دسترسی ندارند. بنابراین رسیدن پیام نامزدها به اكثریت مردم آسان نیست. برای فائق آمدن بر این مشكل محمداف فهرستی از شماره های تلفن گردآورده است تا با آنها تماس بگیرد و به آنها خبر بدهد كه زمان پخش فیلم ویدیویی ۴ دقیقه ای او از تلویزیون چه موقعی است.در چنین محیطی نشان دادن وجه تمایز یا ویژگی خاص در یك نماینده به رای دهندگان كار آسانی نیست و محمداف این دشواری را با كلمه «كابوس» توصیف می كند. مبارزه انتخاباتی در آذربایجان كاری طاقت فرسا است. محمداف در تمام طول تابستان در گرمای طاقت فرسا با ۳۸ هزار نفر منزل به منزل ارتباط برقرار كرد تا علاوه بر آشنایی با خواسته های موكلان خود به معرفی ویژگی های خود و برنامه هایش بپردازد، به خصوص كه تاكنون اطلاعات آماری و جمعیت شناختی در حوزه ای كه او در آن رقابت را آغاز كرده وجود نداشته است. با وجود همه این دشواری ها محمداف هنوز خوش بین و امیدوار است و خیابان به خیابان به كمك میكروفن و بلندگو پیام خود را به گوش شهروندان می رساند. از بس فریاد كشیده صدایش گرفته اما احساس مسئولیت می كند تا برنامه های خود را در مورد مسائل مختلف از آموزش گرفته تا مسائل بازنشستگی و مستمری برای قشر متوسطی بیان كند كه تاكنون وكیل یا نماینده ای در حوزه قانونگذاری نداشته اند. ۱۵ آبان انتخابات پارلمانی برگزار می شود و طرفداران محمداف باید به عنوان ناظر، چشم و گوش این انتخابات باشند. الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان با حمایت از ایده به كارگیری اثر انگشت در انتخابات باعث مسرت نامزدهای انتخاباتی شد. وی دو هفته قبل از انتخابات در یك سخنرانی تلویزیونی كه در سطح ملی پخش شد حمایت خود را از به كارگیری اثر انگشت در انتخابات اعلام كرد و در سخنرانی اش گفت كه امید می رود ۷۰ درصد از جمعیت كشور كه واجد شرایط شركت در رای گیری هستند در این انتخابات پای صندوق های رای بروند.۱۵ آبان یكی از نقاط عطف سیاسی و فرهنگی در آذربایجان است و آینده كشور آذربایجان به آن بستگی دارد. این كشور امیدوار است از دوستی اش با ایالات متحده و افزایش قیمت نفت سود ببرد و به عنوان یك كشور مسلمان به سمت دموكراسی حركت كند. این انتخابات تكلیف نامزدهایی مثل محمداف و ایده آل های آنان را نیز مشخص خواهد كرد. این نامزدها امیدوارند نه تنها پیروز میدان انتخابات باشند بلكه در وطن خود پایه های یك دموكراسی و فرهنگ آن را بنا بگذارند.
منبع: كریستین ساینس مانیتور
* لورن برادسكی دانشجوی دكترای دانشكده فلچر از دانشگاه مدفورد در ماساچوست آمریكا است و متخصص در دیپلماسی عمومی آمریكا در آسیای مركزی است.
ترجمه: علیرضا عبادتی

منبع : روزنامه شرق