محمد شاه

● بیوگرافی و زندگینامه
▪ تاریخ درگذشت
۶ شوال ۱۲۶۴ قمری
▪ تاریخ تولد
۱۲۲۲ هجری قمری
در میان شاهزادگان قاجار عباس میرزا از لحاظ ارزش نظامی فردی ممتاز بود و به احتمال قوی اگر فتعلیشاه به تقاضای مکرر او در ارسال پول و اسلحه توجه می کرد ، ممکن بود در جنگ با دشمنان ایران پیروزیهایی کسب کند . در هر حال ، تلاشها و مساعی این مرد بر فتحعلیشاه پوشیده نماند و چون از مرگ این شاهزاده مبارز آگاهی یافت ، به پاس خدمات وی فرزندش محمد میرزا را به ولیعهدی برگزید . همینکه خبر فوت فتحعلیشاه به تبریز رسید ، در ششم رجت ۱۲۵۰ ، ولیعهد به تخت پادشاهی جلوس کرد و با کمک میرزا ابوالقاسم فراهانی – قائم مقام ثانی – و مساعدت سفرای انگلیس و روس ، شاه از آذربایجان عازم تهران شد .
قبل از رسیدن شاه به تهران بعضی از اعمام او نظیر فرمانفرما ، ظل السلطان و شجاع السلطنه داعیه سلطنت داشتند ولی همینکه دیدند شاه جوان با سپاهی که فرماندهی آن با لندزی انگلیسی است ، به تهران آمده است دیر یا زود یکی بعد از دیگری سر تسلیم فرود آوردند . شاه پس از فرود به تهران ، قائم مقام را به صدارت برگزید و این مرد که از بی کفایتی شاه خبر داشت ، با حسن تدبیر ، مدعیان سلطنت را از میان برداشت ، و برای آنکه به وضع مالی مملکت ، سر و صورت دهد ، جلوی اسراف و تبذیر های درباری را گرفت و با این اقدامات عده ای را به دشمنی با خود برانگیخت ، مخالفان با کمک حاج میرزا آقاسی ، معلم شاه ، از غرور و استبداد صدر اعظم سخنها گفتند و شاه ضعیف النفس و بی تدبیر را بر آن داشتند که دوست واقعی و خدمتگذار مسلم خود را در صفر ۱۲۵۱ در باغ گلستان به دست دژخیمان خفه کند .
قائم مقام ثانی ، فرزند میرزا بزرگ قائم مقام اول بود و یکی از دختران فتحعلیشاه را که خواهر تنی عباس میرزا بود ، به زنی گرفته بود . وی علاوه بر کفایت و کاردانی در هنر خوشنویسی و دبیری و انشا و امور مالی سرآمد رجال عهد قاجار بود . پس از قتل قائم مقام ، محمد شاه صدارت خود را به حاج میرزا آقاسی ، که آخوندی ساده لوح و بی اطلاع بود ، سپرد . بالاخره محمد شاه قاجار پس از ۱۴ سال سلطنت در ۶ شوال ۱۲۶۴ قمری در ۴۲ سالگی در اثر ابتلا به بیماری نقرس درگذشت و سلطنت را به پسر ۱۶ ساله خود ناصرالدین میرزا سپرد . این شاه بی کفایت و ضعیف النفس در دوران سلطنت ۱۴ ساله خود نه تنها قدمی در راه سعادت و آسایش مردم بر نداشت بلکه با قتل قائم مقام و روی کار آوردن حاج میرزا آقاسی به آشفتگی اوضاع ایران افزود .

منبع : یاد یار