که آن ”اژدها“ زشت پتیاره بود ـ ویژگی‌ها و اشارت مهم بن‌مایه ”اژدها و اژدهاکشی“ در سنت حماسی ایران

در موضوع ”جانورشناسی اساطیری“ اژدها مشهورترین و پرحضورترین موجود اهریمنی زیانکار در اساطیر و حماسه‌های سراسر جهان است که در روایات ایرانی چونان جانوری کوه‌پیکر، دم آهنج، آتش کام، دودافکن، دوزخ دهن و زهرافشان با موهائی آویزان و کشان، چون کمند، زبانی سیاه و بزرگ، چشمانی پرخون، دندان‌هائی دراز و شاخ‌مانند، بانگی بلند، تنی پرپشیزه و دمی گره در گره توصیف شده است.
مکاتب گوناگون اسطوره‌شناسی از این پتیارهٔ سهمناک تعبیرات نمادین متنوعی، مانند: شب، یخبندان، آسمان ابرآلود، شاه کهن، پدر ستمگر، نفس و ... به‌دست داده‌اند که به نظر صائب دکتر سرکاراتی چون اسطوره را محدود می‌کند، درست نیست.
دربارهٔ ”اژدها“ در روایت حماسی و پهلوانی ایران، همه پژوهش‌هائی که تا امروز منتشر شده، منحصر به شاهنامه و نهایتاً گرشاسب‌نامه و فرامرزنامه بوده و چگونگی نمود این بن‌مایه حماسی ـ اساطیری جهانی در منظومه‌های پهلوانی دیگر که مجموع آنها در کنار شاهنامه مکمل مفهوم نوع ادبی حماسه در تحقیقات ایرانی است، مورد بررسی کامل و دقیق قرار نگرفته است.

دکتر رحمان مشتاق‌مهر
سجاد آیدنلو

منبع : گوهر گویا