آزبستوز

یكی دیگر از بیماری‌های ریوی ناشی از كار آزبستوز است. این بیماری به علت استنشاق گرد و غبار پنبه نسوز به‌وجود می‌آید. آزبست یا پنبه كوهی درون سنگ‌های سخت در اعماق زمین وجود دارد و دارای رشته و فیبر‌های بلندی است. این رشته‌ها در برابر حرارت، مقاومت زیاد و قابلیت هدایت الكتریكی بسیار كمی‌دارند، از این رو در صنایع بسیاری به كار می‌روند. مشكلات ریوی، سرطان‌ ریه، سرطان‌ حنجره و احتمالاً برخی سرطان‌های مربوط به دستگاه گوارش از عوارض مواجهه افراد با این ماده است. این بیماری درمان خاصی ندارد و تنها درمان آن از نوع حمایتی مانند اكسیژن درمانی و درمان برخی عوارض آن است. درمان اصلی پیشگیری از بیماری است.
● چه كسانی در معرض خطر هستند؟
از كارگرانی كه به خاطر شغل‌شان با آزبست مواجهه هستند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: كارگران معادن، كارگران مسوول حمل سنگ از معدن به آسیاب‌های مخصوص، كارگران كارخانه‌های ریسندگی و بافندگی كه از آزبست نخ و پارچه تهیه می‌كنند، كارگران كارخانه‌های لنت‌سازی، كارگران كارخانه‌های تولید پشم شیشه و پنبه‌نسوز، كارگران كارخانه‌های تولید لوله‌های سیمانی كه در آنها آزبست به كار رفته است، كارگران ساختمانی، لوله‌كش‌ها و سازندگان دیگ‌های بخار.
● علایم بیماری
علایم این بیماری بی سروصدا و غافلگیرانه ظاهر می‌شود. اولین علامت‌های این بیماری تنگی نفس است كه با پیشرفت آن سرفه‌های خشك نیز اضافه می‌شود. در خلط این بیماران رشته‌های آزبست قابل مشاهده می‌شود. در مواردی كه بیمار دچار سل ریوی باشد، خلط بیمار همراه با خون خواهد بود.
● پیشگیری
مناسب‌ترین روش پیشگیری از آزبستوز، كنترل گرد و غبار آن است و می‌توان مواد كم ضررتر را جایگزین كرد مثلاً به جای آزبست از پشم شیشه استفاده كرد. پشم شیشه خاصیت ایجاد فیبروز ریه و سرطان‌ ریه را دارا نیست. در مرحله خرد كردن سنگ‌های معدنی بهتر است از ماشین‌آلاتی كه دارای سیستم بسته‌ای هستند، استفاده شود تا گردوغبار آزبست در محیط پراكنده نشود. بهتر است در مكان‌هایی كه ذرات آزبست در هوا پراكنده می‌شوند، هوا را با استفاده از دستگاه‌های رطوبت ساز، مرطوب كرد. با این كار رشته‌های آزبست به یكدیگر چسبیده و در اثر سنگینی سریع‌تر ته‌نشین و از ناحیه تنفسی افراد دور می‌شوند. استفاده از تهویه موضعی و یا عمومی‌ نیز روش مناسبی برای حذف گردوغبار آزبست از محیط‌های كار است. نظافت كارگاه باید به دقت انجام شود. به افراد آموزش‌های لازم داده شود تا آنها از خطرات آزبست و راه‌های كنترل گردوغبار مطلع شوند. استفاده از ماسك تنفسی نیز می‌تواند به جلوگیری از نفوذ الیاف آزبست به ریه افراد جلوگیری كند. همچنین برای جلوگیری از انتقال گردوغبار آزبست به بیرون از محل كار، نباید به افراد اجازه داده شود بدون لباس كار، كار كنند و همچنین لباس كار خود را نباید به منزل ببرند و لازم است در محیط كار شسته شوند.
معاینات قبل از استخدام و نیز معاینات دوره ای كمك زیادی به كنترل بیماری خواهد كرد. ضروری است برای كارگران شاغل در محیط‌های كاری كه با گرد و غبار آزبست مواجهه هستند معاینه بالینی، گرافی قفسه سینه و اسپیرومتری انجام شود. برای كسانی كه كمتر از ۱۲ سال با آزبست مواجهه هستند، هر سه سال یك گرافی قفسه سینه كافی است و بین ۱۲ تا ۲۰ سال، هر دو سال یك گرافی قفسه سینه و بیشتر از ۲۰ سال، سالیانه باید یك گرافی قفسه سینه تهیه شود و افراد كاملاً تحت نظر و كنترل باشند.‌

منبع : روزنامه سلامت