چگونه از واردکننده به صادر کننده گندم تبدیل شدیم خودکفایی،نقطه عطف رشد بخش کشاورزی

جمهوری اسلامی ایران از لحاظ تولیدات محصولات دامی، زراعی و باغی در ده رتبه نخست جهان قرار دارد و این مهم پس از سالهای پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با تلاش برنامه ریزان، پژوهشگران و کشاورزان محقق شد.
در این میان خودکفایی در تولید گندم در سال ۱۳۸۳ نقطه عطفی در روند توسعه بخش کشاورزی بود زیرا در این سال پژوهشگران کشورمان با بهره گیری از دانش بومی موفق شدند با تولید ۱۴ میلیون تن گندم ایران را در تولید این محصول راهبردی به خودکفایی برسانند.
براساس آمارهای موجود میزان تولید گندم در سال های نخست پس از پیروزی حدود ۴میلیون تن بود؛ این رقم در سال ۱۳۷۹ به هشت میلیون تن رسید که برای تامین نیاز داخل ۶میلیون و ۵۰۰ هزار تن آن وارد می شد.
تا پیش از خودکفایی در سال ۸۳، نیم قرن جزو بزرگترین واردکنندگان گندم بود؛ در همین باره محمدرضا اسکندری وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به افزایش قیمت جهانی گندم گفت: خودکفایی در تولید گندم سبب شد سالانه از خروج ۳میلیارد دلار ارز برای واردات این محصول به کشور جلوگیری شود.
در سه سال گذشته با استفاده از دانش کشاورزی خودکفایی استمرار یافت به طوری که میزان تولید این محصول راهبردی امسال به پانزده میلیون و ۴۰۰ هزار تن رسید همین مسئله سبب شد جمهوری اسلامی ایران جزو یازده کشور صادرکننده گندم در جهان قرارگیرد.
محمدرضا پارسانیا مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با اشاره به اینکه امسال نخستین محموله گندم ایران به کشور عمان صادر شده است گفت: تاکنون حدود ۶۰۰ هزار تن گندم کشورمان صادر شده است و نیم میلیون تن دیگر نیز بزودی به کشورهای سفارش دهنده ارسال می شود.
خرید نقدی گندم و افزایش میزان خرید آن از کشاورز از دیگر شاخصه های موفقیت در بخش کشاورزی است. براساس آمارهای وزارت جهادکشاورزی میزان خرید در سال ۷۹ از چهار میلیون و ۶۶ هزار تن به یازده میلیون و ۵۷۰ هزار تن در سال ۸۶ افزایش یافته است.
اما نکته مهم دیگر در خودکفایی تولید گندم افزایش میزان تولید بدون افزایش قابل توجه سطح زیر کشت است؛ برای دستیابی به این مهم با بهره گیری از دانش بومی میانگین تولید گندم در هر هکتار از ۱.۵ تن در سال ۷۹ به بیش از ۴ تن در سال ۸۶ رسیده است.
بررسی آمارهای تولید محصولات زراعی گندم، جو، ذرت، علوفه، سبزی و صیفی در سال ۱۳۵۶ نشان می دهد که مجموع تولید این محصولات حدود ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تن بود در حالی که امروز میزان تولید گندم به تنهایی نزدیک به این رقم است و میزان کل تولید محصولات ذکر شده امسال ۷۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن برآورد شده است.
● روند خودکفایی در دومین محصول راهبردی کشاورزی
خودکفایی در تولید محصول جو تاثیر مستقیم در افزایش تولید گوشت قرمز دارد و از آنجا که تعداد واحدهای دامداری در سال های نخست پیروزی انقلاب اسلامی بسیار محدود بود تولید مصرف جو نیز پایین بود.
براساس آمارهای وزارت جهادکشاورزی میزان تولید جو در سال ۵۶ فقط یک میلیون تن بود؛ این رقم در سال ۷۹ به یک میلیون و ۶۸۰ هزار تن رسید و در پی اجرای برنامه چهارم توسعه در مدت بیش از دو سال گذشته میزان تولید به سه میلیون و ۸۰۰ هزار تن یعنی رقم پیش بینی شده برای خودکفایی رسید.
وزیر جهادکشاورزی درباره خودکفایی در تولید جو گفت: میزان تولید جو امسال از مرز چهار میلیون و ۲۰۰ هزارتن عبور می کند بنابراین خودکفایی در تولید جو به پایداری می رسد.
● خودکفایی در تولید برنج و ذرت
در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، برنج فقط در سبد غذایی طبقه خاصی از جامعه بود اما پس از پیروزی مصرف این ماده غذایی ارزشمند رواج یافت به همین علت برای تامین نیاز داخل میزان تولید برنج از ۵۷۰ هزار تن در سال ۵۶ به بیش از سه میلیون و ۴۵۰ هزار تن در سال ۸۶ رسید.
این میزان تولید هنوز پاسخگوی نیاز مصرف داخل نیست و برای تامین این نیاز حدود ۸۰۰ هزار تن برنج از خارج وارد شد که البته نیمی از این میزان به منظور ذخیره سازی وارد شد.
وزیر جهاد کشاورزی معتقد است با بکارگیری دانش کشاورزی و افزایش ۲۰ درصد عملکرد تولید در واحد سطح در اراضی موجود تا دوسال آینده در تولید برنج نیز خودکفا خواهیم شد.
ذرت مهمترین محصول برای پایداری در خودکفایی مرغ و تخم مرغ است به همین علت طرحهای افزایش تولید این محصول از سال ۱۳۷۰ اجرا شد و تولید آن از حدود یک میلیون تن در سال ۸۰ به دو میلیون و ۹۰۰ هزار تن در سال ۸۶ رسید این میزان تولید دستیابی به خودکفایی ذرت را تضمین می کند.
وزارت جهادکشاورزی درباره خودکفایی در تولید ذرت پیش بینی می کند تا دوسال آینده میزان تولید ذرت از چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تن نیز عبور می کند که در این صورت افزایش ناگهانی قیمت این محصول راهبردی هیچ گونه تأثیری بر افزایش قیمت گوشت قرمز و مرغ و تخم مرغ نخواهد داشت.
● ایران در جایگاه دهم تولید مرغ و تخم مرغ
آمارهای موجود نشان می دهد میزان تولید گوشت مرغ، تخم مرغ و شیر در سال ۱۳۵۶ به ترتیب ۳۷۵ هزار تن ۱۱۰ هزار تن، ۱۰ هزار تن و ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تن بوده است.
با اجرای طرحهای توسعه و سرمایه گذاری در بخش تولیدات دامی میزان تولید این محصولات در سال ۱۳۷۹ به ترتیب ۸۰۰ هزارتن، ۵۸۰ هزار تن و پنج میلیون و ۶۲۳ هزار تن افزایش یافت.
روند رو به رشد تولید گوشت مرغ، تخم مرغ و شیر سبب شد امسال جمهوری اسلامی ایران از لحاظ تولید این محصولات در رتبه دهم جهان قرار گیرد.
آمارها نشان می دهد امسال میزان تولید گوشت مرغ به بیش از یک میلیون و ۴۱۵ هزار تن، تولید شیر به هفت میلیون و ۷۱۳ هزار تن و تخم مرغ نیز به ۷۳۰ هزار تن رسید.
● تولید و صید آبزیان سیزده برابر رشد دارد
صید و تولید آبزیان در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران دست کم سیزده برابر افزایش دارد میزان صید و تولید ماهی تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی کمتر از ۵۰درصد بود اما این رقم امسال به مرز ۶۳۰ هزار تن رسید.
● صادرات محصولات کشاورزی
در پنجاه سال گذشته میزان واردات محصولات کشاورزی بیشتر از صادرات بوده است. اما در سال ۸۲ با افزایش و تنوع تولیدات میزان صادرات به یک میلیارد و ۶۱۴ میلیون دلار رسید و از میزان واردات که یک میلیارد و ۵۳۲ میلیون دلار بود پیشی گرفت.
این روند در سه سال گذشته رشد چشمگیری پیدا کرد به طوری که در سال ۸۵ برای نخستین بار از مرز ۲ میلیارد دلار عبور کرد و به دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار رسید.
پیش بینی شده بود رقم صادرات محصولات کشاورزی تا پایان امسال به دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برسد که برآوردها نشان می دهد از این رقم عبور خواهیم کرد.
همچنین امسال برای نخستین بار در تاریخ کشور میزان صادرات پسته به ۲۰۰ هزار تن رسید. مسئولان جهاد کشاورزی امیدوارند با کشف و جذب بازارهای جدید در جهان میزان صادرات محصولات کشاورزی ایران روند رو به رشدی را بگذراند.

منبع : روزنامه کیهان