شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا
تشکل حق، انحصار طلب نیست
اندیشمند وارسته و ژرف بین و سیاستمدار کم نظیری در دوران معاصر ایران آیتالله دکتر محمدحسینی بهشتی از نادر روحانیون عالی مقام بود که به ضرورت تشکل و تحزب در عصر حاضر اعتقاد فراوان داشت و معتقد بود که در این زمان بدون آن، اداره جامعه و کسب موفقیتهای جدی امکان ناپذیر است. وی در مصاحبهای در پاسخ به سوالی پیرامون ضرورت وجود تشکل و حزب در جامعه اسلامی تصریح میکند.
وقتی انقلاب پیروز میشود نوبت به تداوم انقلاب، مدیریت و برنامهریزی در زمینههای مختلف روحی و معنوی، فرهنگی و آموزشی، اقتصادی و اجتماعی و ... میرسد. در بخش اقتصاد نیاز به برنامهریزی کشاورزی، صنعتی، بازرگانی داخلی و خارجی و ... میباشد و همه اینها به نیروهای شناخته شده و کارآمد نیاز دارد که نیروهایی که با ما همفکر باشند. اگر همه نیروها بر مبنای ایدئولوژی اسلامی و اصیل و زنده نباشند در نتیجه هر برنامهای برای خودش یک آهنگ پیدا میکند و نمیشود از مجموعه این برنامهها حرکت و تلاشی هماهنگ در جهت تداوم انقلاب به وجود آورد. مسئله این است که اداره جامعه امروز تشکیلات مملکتی است و این تشکیلات اگر خط فکری اسلامی و اصیل، خط سیاسی کاملا مستقل و نقطه نظرهای کاملا حساب شده و صحیح و روشن اقتصادی و اجتماعی نداشته باشد نمیتواند کار یک تشکیلات را خوب انجام دهد و نمیتواند عمل هماهنگ به وجود آورد.
متفکر شهید در معنایی که از یک حزب و گروه سیاسی ارائه میدهد به دو دیدگاه اشاره دارد:
۱) معنای اسلامی و صحیح که به این ترتیب است:
«یک گروه دارای نقطه نظرهای اسلامی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هماهنگ و یکپارچگی در عمل و همچنین همسازی در طرح و برنامه و اجرا در جهت دستیابی به یک هدف الهی و اصیل که بسیار مفید است و از ضرورتها میباشد.»
شهید بهشتی حزب و تشکل سیاسی را به این معنا مفید به حال انقلاب و کشور و از ضروریات میداند.
۲) معنای رایج و غربی آن است که در آن تصریح میکند که منظور از حزب، گروهی است که طالب قدرت هستند و با به راه انداختن ساز و کارهای قدرتمندی سعی در رسیدن به قدرت دارند و نقطه نظر مشترک آنها نیز دستیابی به قدرت است.»
تفکر شهید این مفهوم از یک حزب و متشکل را بسیار خطرناک و مضر میداند و آن را مزاحم و مانع بزرگی در راه رسیدن جامعه به تعالی به شمار میآورد.
بهشتی در باب ضرورت وجود حزب و تشکل سیاسی، ایجاد این پدیده را مفید به حال انقلاب میداند و در تبیین فلسفه تشکیل حزب جمهوری اسلامی میگوید: «ما میخواستیم انسانهایی را که در خط راست اسلام، خط مستقیم اسلام میاندیشند و عمل میکنند و به استقلال کامل این مملکت چه از نظر سیاسی و چه اقتصادی علاقه دارند و معتقد هستند که این جامعه میتواند روی پای خودش بایستد و به سمت جلو حرکت کند را به صورت یک تشکیلات نیرومند و فعال گردهم آوریم تا بتوانند به صورت هماهنگ برنامهریزی و عمل کنند.
از نگاه مرحوم دکتر بهشتی تشکل به طور کلی در اندیشه اسلامی به دو قسمت عمده تقسیم میشود:
حزب الله و حزب شیطان. وی در این باره میفرماید:
تشکل دو گونه است. برادرها و خواهرها روی این نکته خیلی توجه کنید. تشکل دو گونه است: یکی ضد خدا و ضد اسلام و یکی خدایی و اسلامی است. ما اینجا باید چشم و گوشمان را باز کنیم تشکل ضد خدایی و ضد اسلامی آن تشکلی است که عدهای دور هم جمع بشوند و بگویند آقا آدم خوب کجا پیدا میشود؟ البته درداخل ما! بیرون چطور؟ خبری نیست! آقا اندیشه خوب کجا پیدا میشود؟ اگر بخواهی سراغش را بگیری بیا همین جا! دور و بر ماها آن طرفتر چطور؟ نه بیرون ما دیگر خبری نیست! آقا برنامهریزی خوب کجا پیدا میشود؟ آقا اخلاص در نیت کجا پیدا میشود و البته در جمع ما در بیرون جمع شما چطور؟ آنها همه اهریمنی و شیطانی فکر میکنند. این طرز تفکر خود شیطانی و اهریمنی است. میخواهد مال یک فرد باشد و با یک تشکیلات تشکل انحصارطلب و انحصار اندیش از جانب هر فرد و هر گروه و هر جمع باشد شیطانی از آب در میآید»
بدین ترتیب است که مرحوم بهشتی فوقالعاده روی این مسئله یعنی اسلامی بودن و اصیل بودن آن اصرار میورزد و در تعریف تشکل الهی میگوید:
تشکل الهی آن است که نیروهای مومن به خدا، نیروی مومن به ارزشهای عالیه الهی و انسانی بگوید: «متشکل میشویم تا در حد توانمان از این ارزشها دفاع کنیم و صاحبان این ارزشها در نظر ما محترم و معتبرند و هر کجا که باشد خواه داخل تشکیلات ما باشند خواه خارج از تشکیلات ما این تشکیلات الهی میشود.
بدین ترتیب است که دو تشکل الهی و شیطانی توسط شهید مظلوم این گونه تعریف و تبیین میشود. وی برداشتن بینش و خط مشی اسلامی تاکید فراوان دارد و تصریح میکند که تفکر خالص اسلامی باید مبنای تشکلها و احزاب فعال در کشور باشد و از گرایشات به اندیشههای غرب و سوسیالیستی جدا بپرهیزند. دکتر بهشتی تشکلها و گروههای سیاسی را به چند اصل اساسی و مهم توجه داده که مهمترین آنها عبارتند از:
۱) صداقت:
شهید بهشتی لزوم صداقت در اعلام مواضع احزاب وتشکلها را جزء موارد بسیار ضروری میداند و بارها تاکید کرده است « احزاب و تشکلها باید مواضع خود را شفاف بیان نموده و در بیان اصول حاکم بر حزب و یا تشکل صداقت به خرج دهند. جامعه بدون صداقت نمیتواند در سیر سعادت پیش برود.»
۲) روابط بین گروهها و جناحهای مختلف:
گروههایی که به اسلام و اصول اساسی آن اعتقاد دارند لازم است که به یکدیگر احترام گذارده و مواضع تخریبی نسبت به همدیگر نداشته باشند. دکتر بهشتی که از پایه گذاران اصلی حزب جمهوری اسلامی بود در تبیین رابطه این حزب با سایر احزاب اصولگرا و ارزشی از کلمه رابطه برادرانه استفاده میکند و تصریح میکند: اگر کسی عضو حزب باشد یک ارزش است اما فقط یک ارزش است و این ارزش جانشین همه ارزشها نمیشود. تشکلهای اینچنین اگر یکی باشد که چه خوب اگر بیشتر هم نباشد با هم برادرانه و هیچ وقت هم معارض نمیشوند.»
۳) تشکیل جبهه اسلامی گروهها در خط ولایت فقیه:
شهید مظلوم دکتر بهشتی محور اصلی وحدت همه احزاب و گروهها و نقطه اشتراک همه تشکلها را ولایت فقیه و مقام رهبری جامعه معرفی میکند و تصریح میکند تشکیلات نه در طول رهبری و نه در عرض آن بلکه باید تحقق بخشنده نظام امت و امامت باشد زیرا عقیده دارد نظام اسلامی ما نظام امت و امامت است و نباید معارض و متضاد با امامت و رهبری ولایت فقیه باشد.
۴) قانون اساسی مبنای حرکت و وحدت
گروهها و تشکلهای سیاسی باید قانون اساسی را مبنای حرکت خود قرار دهند و به آن عمل نمایند و در جامعهای که به قانون اساسی عمل نشود خطر بازگشت استبداد و دیکتاتوریهای جدید در شکلهای فریبنده وجود دارد و استقلال، آزادی و مردمی بودن نظام را به خطر میاندازد. شهید بهشتی براساس این چهار اصل وجود تشکلها و احزاب را ضروری دانسته و گوناگونی آن را هیچ گاه مورد تفرقه نمیدانند.
۵) منع انحصارطلبی
سید شهیدان انقلاب اسلامی بین تشکل حق و تشکل باطل تفکیک قائل بودند و فقدان انحصارطلبی را همان طور که در سطور پیشین نیز به آن اشاره شد یکی از ویژگیهای مهم تشکل حق میدانستند. بر همین مبنا است که ایشان دستهبندی بزرگ و مهم حزب الله و حزب الشیطان را در میان گروههای سیاسی کشور صورت میدهند.
● نتیجهگیری:
دغدغه اصلی شهید بهشتی از ضرورت وجود تحزب و تشکل اسلامی کادرپروری و تولید نیروی متفکر و کارآمد برای نظام جمهوری اسلامی بود. لذاست که باید توجه کرد که احزاب و گروههایی که کسب قدرت را هدف خود قرار داده و پرورش نیرو، پاسداری از ارزشها و رعایت حریم و حدود اخلاقی و انسانی صرفنظر میکنند، دیری نمیپاید که به دره شکست و تباهی سقوط خواهند کرد.
سیدمرتضی مفیدنژاد
منبع : روزنامه رسالت
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران مجلس شورای اسلامی حجاب مجلس دولت سیزدهم دولت رئیسی رئیس جمهور سیدابراهیم رئیسی گشت ارشاد پاکستان جمهوری اسلامی ایران
تهران قتل شهرداری تهران پلیس هواشناسی سیل کنکور فضای مجازی وزارت بهداشت سازمان سنجش زنان پایتخت
خودرو قیمت دلار قیمت خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی قیمت طلا سایپا مسکن ارز تورم ایران خودرو
سینمای ایران سریال کیومرث پوراحمد تلویزیون سریال پایتخت قرآن کریم موسیقی سینما تئاتر ترانه علیدوستی کتاب مهران مدیری
کنکور ۱۴۰۳ اینترنت عبدالرسول پورعباس
اسرائیل رژیم صهیونیستی فلسطین غزه آمریکا جنگ غزه روسیه چین حماس اوکراین ترکیه ایالات متحده آمریکا
پرسپولیس فوتبال استقلال جام حذفی آلومینیوم اراک فوتسال بازی تیم ملی فوتسال ایران تراکتور باشگاه پرسپولیس بارسلونا لیورپول
هوش مصنوعی گوگل تبلیغات نخبگان مدیران خودرو فناوری اپل ناسا سامسونگ آیفون بنیاد ملی نخبگان
کاهش وزن روانشناسی بارداری مالاریا آلزایمر زوال عقل