۸ بهمن ـ ۲۸ ژانویه ـ زادروز «خوزه مارتی» قهرمان ملی کوباییان

«خوزه مارتی» قهرمان ملی كوباییان ۲۸ ژانویه ۱۸۵۳ به دنیا آمد و در مه سال ۱۸۹۵ در ۴۲ سالگی كشته شد. وی یك روزنامه نگار، مولف، شاعر و نقاش بود كه رهبری استقلال طلبان كوبا برضد استعمار اسپانیا را به دست گرفت. خوزه با این كه پدر و مادرش از مهاجران اسپانیایی بودند اعلام كرد كه استعمار زدایی برای او مهمتر است.
در ۱۶ سالگی نخستین مقاله را برای روزنامه «ال دیابلو» نوشت و از كوباییان خواست كه زنجیر استعمار را پاره كنند. طولی نكشید كه وی درام حماسی «ابدالا» را به صورت شعر درآورد. با این فعالیت ها قلمی، وی به زودی به عنوان یك مبارز «ضدبردگی، ضد استعمار، ضد اختناق و ضد فساد مقامات محلی» شناخته شد.
در پی یك سخنرانی برای دانش آموزان دبیرستان، به اتهام خیانت به اسپانیا بازداشت شد. در زندان بر پای او غل و زنجیر بستند كه دچار عفونت پا شد و قاضی اسپانیایی مامور بازرسی زندان كه چنین دید، شش سال حبس او را به تبعید در اسپانیا تبدیل كرد.
تبعید به او كمك بسیار كرد و موفق شد كه در اسپانیا به دانشگاه برود و «حقوق سیاسی» تحصیل كند و با روشنفكران اروپایی باب مكاتبه بگشاید. خوزه به دعوت روشنفكران فرانسه به پاریس رفت و از آنجا به طور محرمانه به كوبا بازگشت و چون حكومت اسپانیایی كوبا متوجه ورود او شد به ایالات متحده گریخت و مقیم نیویورك شد. در ایالات متحده انجمن كوبایی تبارهای آن كشور را تشكیل داد و كوبایی تبارهای ایالات متحده را تشویق به آزاد ساختن كوبا از استعمار كرد.
خوزه كه همچنان به كار نوشتن ادامه می داد و مقالات، اشعار، كاریكاتورها و كتابهایش انتشار می یافت در سال ۱۸۹۵ مانیفست استقلال كوبا را منتشر ساخت. در این مانیفست به كوباییان یادآور شد كه باید خودشان قیام كنند و به استعمار پایان دهند و روی كمك خارجی نباید حساب كنند و از یك دولت خارجی و ازجمله ایالات متحده كه آمادگی دادن چنین كمكی را دارد بخواهند كه كمك كند.
با این عمل، از دست یك خارجی رها نشده به دام دیگری می افتند. به این ترتیب، وی با مداخله دولت واشنگتن تلویحا مخالفت كرد. خوزه در همین سال با انقلابیون مسلح خود كه آنان را در آمریكا آموزش داده بود به كوبا رفت كه در جنگ «دوس ریوس» در ۱۹ مه ۱۸۹۵ كشته شد، اما مرگ او مبارزه را پایان نداد كه چند سال بعد جنگ ایالات متحده و اسپانیا روی داد و اسپانیا كه شكست خورده بود از كوبا، پورتوریكو، فیلیپین و گوام خارج گردید. آمریكاییان چندی بعد كوبا و پنج دهه پس از آن فیلیپین را استقلال دادند
و .... پرخواننده ترین و معروفترین تالیف خوزه مارتی «دوران طلایی حیات» عنوان دارد كه در خلال آن جوانان تشویق به «آزاده بودن» و مبارزه كرده است.
در پی انقلاب فیدل كاسترو، نام خوزه مارتین بر مراكز و تاسیسات متعدد و از جمله فرودگاه بین المللی هاوانا گذارده شده است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز