تواریخ

نویسنده : هرودوت -
مترجم : وحیدمازندرانی - غلامعلی
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۹/۱۳
رده دیویی : ۹۳۰.
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۵۸۸
نوع اثر : ترجمه
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۲۰۰
شابک : ۹۶۴-۶۹۶۲-۴۴-۰

'تاریخ هرودوت 'یکی از کهن‌ترین آثار تاریخی است که منبعی برای آگاهی از تاریخ هخامنشیان به شمار می‌آید .بخش عمده کتاب را شرح زندگانی و داستان جهانگیری چهار تن از نخستین پادشاهان هخامنشی (کورش, کمبوجیه, داریوش اول و خشایارشا) تشکیل می‌دهد .این اثر با داستان 'کرزوس 'پادشاه لیدی و فرمانروای شهر سارد و فتح قلمرو او توسط کورش آغاز می‌شود .افسانه جوانی کورش و ظهور موسس خاندان هخامنشی نیز مطلب مفصل بعدی است .نگارنده ضمن بیان تاریخ آسیا, از اوضاع مصر به تفصیل سخن می‌گوید, به گونه‌ای که تمام جلد دوم (کتاب دوم) ـ از لشکرکشی کمبوجیه به مصر تا فتح این سرزمین توسط کمبوجیه ـ به اوضاع مصر اختصاص می‌یابد .سپس هرودوت وقایع داخلی هخامنشیان و جلوس داریوش بر اریکه سلطنت را شرح می‌دهد و به مقدمات جنگ‌های مدیک که در زمان این پادشاه پایه‌گذاری شد اشاره می‌کند ;ضمن آن که به جنگ‌های داریوش با اقوام سیت نیز اشاره می‌نماید .وی آن گاه از جنگ 'سیرن 'و اقوام و ملل مختلفی که در این جریان با آنها برخورد کرده سخن می‌گوید .هرودوت پس از بیان سرگذشت داریوش, شرح شورش مردم یونی و قیام شهر سارد, سپس جنگ‌های ماراتن, سالامین, پلاته و میکال, لشکرکشی داریوش و خشایارشا به یونان را به تفصیل بیان می‌کند .تاریخ هرودوت با شرح جنگ‌های پلاته و میکال به پایان می‌رسد .هرودوت گذشته از شرح وقایع تاریخی و اوضاع جغرافیایی دنیای آن روز, از آداب و رسوم اقوام مختلف آن زمان به تفصیل سخن رانده است .هرودوت در سال 484قبل از میلاد (در زمان پادشاهی خشایارشا) در شهر 'هالیکارناسوس 'به دنیا آمد .او به آتن, مصر, سوریه, کلخید, مقدونیه, آسیای صغیر و بابل مسافرت کرد ;سپس به رم رفت و در آن جا تاریخ خود را به پایان رساند .تاریخ هرودوت در 9جلد (کتاب) فراهم آمده و هر یک به نام یکی از رب‌النوع‌های یونان نامگذاری شده که عبارت‌اند از1 :ـ کلیو (الهه تاریخ), 2ـ ائترپه (الهه موسیقی), 3ـ ثالیا (الهه کمدی), 4ـ ملپومنه (الهه تراژدی), 5ـ ترپیسخوره (الهه رقص), 6ـ اراتو (الهه غزلیات), 7ـ پولومنیا (الهه شعر مقدس), 8ـ اورانیا (الهه نجوم), 9ـ کالیویه (الهه شعر حماسی) .به نظر می‌رسد هرودوت برای نوشتن تاریخ خود به اسناد و مدارکی دسترسی داشته, اما اساس کار او را بیشتر روایات شفاهی که از دیگران شنیده تشکیل می‌دهد .مطالب او درباره ایالات ایران که به یونان نزدیک بوده نسبتا دقیق است .با این همه, گفته‌های او در مورد هندوستان که دورترین ساتراپ‌نشین هخامنشی بوده بسیار ناقص و مبهم است .تنوع و وفور مطالب و ساده‌نویسی, از ویژگی‌های بارز تاریخ هرودوت است, اما سنوات وقایع در تاریخ هرودوت چندان دقیق و صحیح نیست .ضمن آن که در بسیاری از موارد داستان‌نویسی و قصه‌پردازی‌ها جای حقایق تاریخی را گرفته است .همچنین ارقامی که ذکر کرده از واقعیت به دورند .تاریخ هرودوت ابتدا در قرن پانزدهم میلادی در اروپا از یونانی به لاتینی ترجمه شد که 'سر جان ملکم 'در تاریخ ایران خود به آن اشاره کرده است .پس از کشف خط میخی توسط هنری راولینسون, برادرش جرج راولینسون, با استفاده از کشفیات او, اولین ترجمه کامل انگلیسی تاریخ هرودوت را در چهار جلد انتشار داد که چندین بار تجدید چاپ شد .این ترجمه به بیشتر زبان‌های شرقی و غربی نیز برگردانده و انتشار یافت .اولین ترجمه مختصر تاریخ هرودوت به زبان فارسی زیر نظر 'محمدحسن خان اعتمادالسلطنه 'با چاپ سنگی به طبع رسید .ترجمه دیگر آن به فارسی توسط 'وحید مازندرانی 'با مقدمه عباس اقبال در سال 1324منتشر شد .سپس در سال‌های 1338تا 1341ترجمه دیگری از متن فرانسوی تاریخ هرودوت به قلم دکتر 'هادی هدایتی 'در پنج جلد, تا کتاب ششم (از کتاب‌های 9گانه) توسط دانشگاه تهران منتشر شد .سرانجام ترجمه کامل اثر حاضر براساس یکی از ترجمه‌های معتبر انگلیسی تاریخ هرودوت صورت گرفت و نخستین بار در سال 1368 انتشار یافت که اینک چاپ دوم آن عرضه شده است .