نفت بلای جان ما

خر ما از کُره‌گی دم نداشت – ضرب‌المثل ایرانی
امروز مردم عادی کوچه و بازار هم می‌دانند که مرگ و زندگی ما به نفت بستگی دارد. پایین آمدن بهای آن چه ضربه‌ی هولناکی به ما می‌زند.
آقای مهندس سحابی پژوهشگر ارجمند در پژوهش‌های خود از عبارت «بینش نفتی» استفاده می‌کنند، که در حقیقت اشاره‌ای است به مصرف‌گرایی یا جامعه‌ی مصرفی است که به علت اقتصاد نفتی، ما را مبتلا نموده. آقای مهندس سحابی معتقدند که بریز و بپاشی که ما مردم حتا در بدترین شرایط اقتصادی داریم اصلا در زندگی مردم اروپا وجود ندارد.
رواج مصرف‌گرایی، توطئه‌ی امپریالیسم است. آقای میثمی روزنامه‌نگار و کارشناس مسایل نفت، معتقدند که بعد از ۲۸ مرداد، امپریالیسم به راهنمایی خانم «شیرین هانتر» که از اعضاء سازمان جاسوسی انگلیس و ایرانی بود چنین تصمیمی گرفته شد.
اساس جامعه‌ی مصرفی «اقتصاد تک محصولی» است که حیات و ممات جامعه به یک محصول مثلا نفت بسته است. در این اقتصاد بیمار قیمت محصول را معمولا کشورهای امپریالیستی تعیین می‌کنند و چون جامعه را به مصرف معتاد نموده‌اند تمام دلارهای نفتی مجددا صرف خرید کالاهای کشورهای پیشرفته سرمایه‌داری می‌شود و به آن‌ها برمی‌گردد.
در جامعه‌ی نفتی مثل ما که اساس بودجه بر پایه‌ی فروش نفت قرار دارد مرگ و زندگی ما در دست امپریالیسم است و از همه مهم‌تر همانطور که معالجه‌ی یک معتاد مشکل است، معالجه‌ی مردمی هم که به بریز و بپاش و مفت‌خوری عادت کرده مشکل است.
در جامعه‌ی مصرفی مرزی بین ضرورت و تجمل وجود ندارد. برای مثال به مساله‌ی ترافیک در تهران توجه بفرمایید که به‌صورت گره کوری درآمده و سلامت و زندگی ما را به خطر انداخته. رئیس راهنمایی شهر تهران معتقد است که تهران ظرفیت پانصد هزار اتومبیل دارد، اما میلیون‌ها اتومبیل در خیابان‌های تهران حرکت می‌کنند که به‌زودی ترافیک قفل خواهد شد.
کشورهای نفت‌خیز عربی خصوصا عربستان وضع بدتری از ما دارند بدین ترتیب که به‌صورت آشغال‌دونی کالاهای کشورهای صنعتی درآمده‌اند. دوستی که سال‌ها قبل از انقلاب برای حج به عربستان رفته بود تعریف می‌کرد که عرب‌ها وقتی اتومبیل آن‌ها خراب می‌شود دیگر تعمیر نمی‌کنند، بلکه اتومبیل جدیدی می‌خرند.
یک نمونه‌ی جامعه‌ی مصرفی، استفاده از موبایل در جامعه ما است که من آن‌را موبایل‌زدگی می‌نامم. از بچه‌ی دبستانی تا سالمندان همه موبایل دارند. از همه بدتر استفاده از موبایل هنگام رانندگی است که به گزارش اداره‌ی راهنمایی و رانندگی علت بسیاری از تصادفات است.
جامعه‌ی ما از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را با پول نفت وارد می‌کند و در اختیار مردم معتاد به مصرف می‌گذارد. وای به روزی که به معتاد مواد نرسد!
فرهنگ مصرف همان فرهنگ امپریالیستی است که زمینه‌ی تسلط او را فراهم می‌کند. فراموش نکنیم که زنده یاد مصدق در صدد ایجاد اقتصاد بدون نفت بود که با کودتای ۲۸ مرداد سرنگونش کردند.
فرهنگ مصرف بعد از ۲۸ مرداد موجب رواج فرهنگ دلالی، بورکراسی عریض و طویل و فاسد و پیدا شدن بورژوازی تجاری گردید که ما را به خاک سیاه نشانده. بورژوازی تجاری با کار و تولید و فرهنگ مخالف است و قبله‌ی او بورژوازی صنعتی و خدای او پول است.
این تعطیلات طولانی و اختلاف وحشتناک طبقاتی و اختلاس‌های وحشتناک و رواج تقلب و آسیب‌های اجتماعی به علت سلطه‌ی فرهنگ اوست. بورژوازی تجاری میوه‌ی انقلاب را دزدید و نسل قبل از انقلاب را بدهکار و شرمنده‌ی نسل بعد از انقلاب نمود.
درحالی‌که سرمایه‌داری جهانی به علت تضادهای ساختاری خود به‌سوی ورشکستگی می‌رود، پادوی او بورژوازی تجاری چون بی‌سواد است خطر را درک نمی‌کند و نمی‌داند بحران اقتصادی آن‌چنان بی‌رحم است که ارباب و نوکر نمی‌شناسد و کار به‌جایی خواهد رسید که نه از تاک نشان خواهد ماند و نه از تاکستان!

منوچهر بصیر

منبع : فرهنگ و توسعه