این مهمان ناخوانده

گاهی وقتی مهمانی پا به خانه‌مان می‌گذارد و از وجود پشه‌ها در خانه اظهار ناراحتی می‌كند، دائم سعی می‌كند آنها را با دست بگیرد، یا بدنش را می‌خاراند، خیلی راحت می‌گوییم:<ما كه بهشان عادت كرده‌ایم >!
واقعیت این است كه عادت به پشه‌ها در محیط خانه، اغلب خیلی دیر اتفاق می‌افتد و گاه اتفاق نمی‌افتد. وزوز پشه‌های خانگی، صرف‌نظر از هر آزار دیگری، به تنهایی می‌تواند یك انسان بالغ و سالم را كلافه كند و كارآیی‌اش را در امور روزمره، كاملا از بین ببرد. همه ما كلافه‌شدن در اثر حمله‌های تیز و تند پشه‌ها به نقاط حساسی از بدنمان - مثلا بینی - را تجربه كرده‌ایم.
اما تازه این اول ماجراست. در مرحله دیگری از حمله، پشه‌ها ممكن است ما و كودكان حساسمان را نیش بزنند. اصطلاح <نیش پشه> یا <لگد پشه>، كه معمولا برای مشكل خفیف و بی‌اهمیت رایج شده، خیلی هم با مسما نیست.
نیش پشه‌های خانگی، در افراد عادی با واكنش محدود و موضعی همراه می‌شود. قرمزی‌هایی كه حدود ۱ تا ۲سانتی‌متر قطر دارد و با خارش و تورم مختصر همراه است. چنین واكنشی نشانه دفاع معمول بدن در مقابله با عناصر بیگانه‌ای است كه از راه بزاق پشه به بدن اصابت كرده است!
این علائم در عرض یكی دو روز بدون نیاز به هیچ درمان خاصی كم شده و از بین می‌رود. اما اگر كسی حساس‌تر بود، یا دچار ضایعات متعددی شده بود، می‌تواند از كمپرس آب سرد برای كم‌كردن التهاب محل استفاده كند یا اگر خیلی از مصرف دارو و پماد خوشش می‌آمد، از پماد بتامتازون كمی روی آن بمالد.
● پشه‌های مسلح
با این حال پشه‌ها - خانواده بزرگ پشه‌ها كه اعضای مختلفی را در خود دارد - فقط كارشان <عملیات ایذایی> نیست. بعضی از آنها راه‌ها و روش‌های پیشرفته برای حمله به مواضع ‌ما - دشمنان <خونی> ‌شان - دارند. یكی از مهم‌ترین این راه‌ها، انتقال برخی بیماری‌هاست. برخی پشه‌ها با مكیدن خون فرد بیمار، عامل بیماری آن فرد را با خود بر می‌دارند و موقع مكیدن انسان دیگری آن عامل بیماری را به او هم می‌دهند و بلند می‌شوند!
معروف‌ترین داستان ، در مورد پشه‌ آنوفل گفته شده است. پشه‌ای كه روی سطح مرداب‌ها و در مناطق گرم و مرطوب زندگی می‌كند و عامل بیماری‌ مالاریا (یا تب نوبه) را با خود این طرف و آن طرف می‌برد. البته به میكروب این بیماری اجازه‌ می‌دهد كه برخی مراحل رشد را در معده‌اش انجام دهد.
پشه دیگری به نام پشه خاكی می‌تواند عامل بیماری دیگری به نام <تب زرد> باشد كه شیوع آن در كشور ما كمتر است . این پشه‌ها شكل و شمایل خاصی دارند و در مناطق خاصی زندگی می‌كنند. به همین دلیل می‌توان آنها را از پشه‌های <كم‌آزار> خانگی تشخیص داد. مثلا پشه آنوفل را می‌توان از دمی كه بالاتر از سطح قرار می‌گیرد، شناخت.
برخی افراد از پشه‌ها زیادی می‌ترسند و فكر می‌كنند آنها هر بیماری‌ای را می‌توانند با خودشان انتقال بدهند. مثلا فكر می‌كنند چون ویروس‌هایی مثل ویروس ایدز یا هپاتیت در خون بیماران وجود دارد، پس ممكن است پشه‌‌ها با مكیدن خون فرد آلوده به ویروس و مكیدن خون فرد دیگر، دومی را هم آلوده كنند. در صورتی كه مطالعات انجام شده نشان می‌دهد كه آنزیم‌های موجود در بزاق پشه‌ هم باعث روان‌شدن خون قربانی برای راحت‌تر مكیدن آن می‌شود و هم می‌تواند این ویروس‌ها را غیرفعال كند. به همین دلیل نیش پشه‌ها را عامل انتقال این بیماری‌ها نمی‌دانند.
● مبارزه با پشه ها
برای مبارزه با این حشرات كوچك ولی قدر قدرت چه می‌توان كرد؟ حتما پیش از این به سوالی تا این اندازه مهم و حیاتی فكر كرده‌اید و راه حل‌های مختلفی را هم امتحان كرده‌اید.
مهم‌ترین و شاید ساده‌ترین راه این است كه نگذاریم پشه‌ها به محیط زندگی‌مان راه پیدا كنند. نگه‌داشتن زباله‌ها در ظروف در بسته اولین قدم است، ولی هزار نتیجه مثبت به همراه دارد. زباله در ظرف‌های سرباز، هم پشه و سایر حشرات را به خود جذب می‌كند و هم انواع عفونت‌ها و آلودگی‌ها را پخش می‌كند. بهتر است زباله‌ها را به طریقه مناسب در سریع‌ترین زمان ممكن از محیط زندگی‌مان دور كنیم تا پشه‌ها به دنبال آن دور شوند.
نصب‌كردن توری‌های مناسب به در و پنجره‌ها هم كه نیاز به توضیح ندارند و مسئله‌ای كاملا ضروری به‌نظر می‌آید. اگر می‌خواهید از محیط‌های باز خانه - مثل پشت‌بام یا بالكن - برای خوابیدن و تماشای آسمان پرستاره استفاده كنید، پشه‌بند، انتخابی خوب و كم‌هزینه‌ است. با این حال سعی كنید با لباس‌های پوشیده‌تری در این مكان‌ها بخوابید تا هرچه بیشتر از معرض نیش پشه‌ها دور بمانید.
استفاده از قرص‌ها و اسپری‌های شیمیایی دوركننده حشرات هم راه رایجی است كه اغلب هم موثر است. ولی سعی كنید تا وقتی مجبور نشده‌اید به آنها پناه نبرید. چون ممكن است كه در افراد حساس باعث علائم حساسیت ریوی مثل تنگی نفس و سرفه یا سردرد و احساس گیجی شوند.
در بعضی مقالات هم استفاده مكرر آنها عامل ایجاد برخی سرطان‌ها گزارش شده كه البته هنوز اثبات نشده است ولی باز هم علما گفته‌اند احتیاط شرط عقل است!

منبع : روزنامه سلامت