روز مهرگان (در این روز ۸ اکتبر)

امروز هشتم اكتبر روز «مهر» از ماه مهر و «روز مهرگان» است كه ایرانیان از هزاره دوم پیش از میلاد آن را گرامی داشته اند و بعدها دومین روز مهم سال پس از «نوروز» به شمار آورده و مفصل ترین مراسم از جشن های شش روزه مهرگان را در این روز برگزار كرده اند. از سده جاری به دلیل نامعلوم، روز مهرگان از شانزدهم مهر به چهاردهم این ماه منتقل شده است!. مهر (میترا) در پارسی مفهوم «فروغ، روشنایی، دوستی، پیوستگی، پیوند و محبت» داشته و ضد دروغ، دروغ گویی، پیمان شكنی و نامهربانی كردن بوده است. در زبان پارسی، واژه «دروغ» ازسه هزار سال پیش تغییر نیافته كه تلفظ اولیه آن «دروگ» بود. پیش از هخامنشیان، جشن مهرگان را بغ یادی ( (بگ یادی) «یاد خدا – سپاسگزاری از خدا» می گفتند. بغداد (خدا آن را داده ) نام درختستانی در نزدیكی تیسفون پایتخت اشكانیان و ساسانیان بود كه بعداً به صورت شهر درآمد و پایتخت عباسیان شد. مورخان در همه كشورها، با توجه به این جشن ها، تداوم بكار بردن واژه مهربان و رعایت خصلت مهربان بودن و مهربانی كردن در میان ایرانیان كه طبیعت ثانوی آنان شده و به اصطلاح در خونشان قرار گرفته است، ایرانیان را مهربان ترین، باگذشت ترین و میهمان نواز ترین مردم جهان نوشته اند.
عمر خیام نیشابوری كه تقویم خورشیدی را تنظیم كرده درباره مهر ماه و جشن مهرگان گفته است: «این ماه را از آن مهرماه گویند كه مهربانی بود مردمان را بر یكدیگر، از هر چه رسیده باشد، از غله و میوه نصیب باشد، بدهند و بخورند با هم.».
فلسفه آیین های مهرگان سپاسگزاری به درگاه خداوند به خاطر بركاتی كه عنایت كرده و تحكیم دوستی و محبت میان انسانها است.
ایرانیان از دیر زمان كوشیده اند كه كارهای مهم را از مهر ماه آغاز كنند، از جمله ازدواج و تشكیل زندگانی خانوادگی. به نوشته مورخان یونانی، به دستور داریوش بزرگ بود كه دبستان های ایران از مهر ماه آغاز به كار كرده اند و انتشار همین نوشته ها سبب شد كه در سراسر جهان آغاز سال تحصیلی از سپتامبر (۱۰ شهریور تا ۱۰ مهر ) قرار داده شود. این مورخان نوشته اند كه در دبستانها كه ویژه پسران ایران بود به كودكان می آموختند كه اقتدار و عظمت وطن و حفظ تمدن آنان بستگی به آن دارد كه متحد باشند و ارتشی شكست ناپذیر داشته و همواره آماده دفاع از وطن باشند. داریوش بزرگ حكومت خود را از مهر ماه آغازكرد ه بود. مهستان (سنای ایران در برابر سنای روم) كه ازسال ۱۳۷ پیش از میلاد آغاز به كار كرد فعالیت سالانه اش را روز پس از جشن مهرگان ( ۱۷ مهر ماه ) از سر می گرفت. درعصر دودمان پهلوی نیز گشایش سال پارلمانی ایران از مهر ماه مقرر شد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز