پرستار بچه اینترنتی

نرم افزارهای پیام رسان آنی معروف به مسنجر و اتاق های گپ و گفت وگو معروف به چت روم دیگر به یکی از عادی ترین و متداول ترین نرم افزارهای روز تبدیل شده اند و تقریباً نیمی از کاربران اینترنت به نوعی از آن برای برقراری ارتباط استفاده می کنند. این میزان در میان نوجوانان بین ۱۲ تا ۱۷ سال از این هم بیشتر است.
براساس آمار کام اسکور مدیامتریکس، یک موسسه تحقیقاتی که به تحقیق و نظرسنجی در حوزه اینترنت می پردازد، ۴۱ درصد کاربران و ۵۵ درصد از کاربرانی که بین ۱۲ تا ۱۷ سال دارند از خدمات پیام رسانان آنی استفاده می کنند.«لری ماگیر» از روزنامه نیویورک تایمز مقاله ای در مورد دغدغه های والدین و نحوه صحیح کنترل رفتارهای کودکان و نوجوانان هنگام بهره گرفتن از خدمات اینترنت به خصوص نرم افزارهای پیام رسان آنی به رشته تحریر درآورده است. خانواده های دقیق و وظیفه شناس معمولاً دقت بیشتری در مورد معاشرت فرزندانشان به کار می گیرند اما متاسفانه روش نظارت و کنترل رفتار نوجوانان در اینترنت چندان موثر واقع نمی شود.
همین که کودک یا نوجوان وارد اتاق های گپ و گفت وگو می شود یا آن که برنامه های پیام رسان آنی مثل یاهو مسنجر را باز می کند می تواند با هر کسی ارتباط برقرار کند حتی اگر والدین در اطراف فرزندانشان پرسه بزنند تا از نام کسانی که با فرزندانشان معاشرت می کنند سر در بیاورند ممکن است با نام هایی مواجه شوند که هیچ گونه ارتباطی با هویت واقعی آنها نداشته باشد. ممکن است دوست، همکلاسی یا یک فرد غریبه باشد چون نامی که انتخاب می شود مستعار است و هیچ گونه ربطی به مشخصات واقعی طرف ندارد. «لری ماگیر» در این مقاله تلاش می کند به والدین بیاموزد که از ابزارهای مناسب برای کنترل و محدودیت فرزندانشان در فضای نامطمئن اینترنت استفاده کنند. بعضی از والدین ترجیح می دهند به کلی مانع دسترسی فرزندانشان به نرم افزارهای پیام رسان آنی شوند اما عده ای فقط می خواهند فرزندانشان با عده ای محدود و شناخته شده تماس داشته باشند.
بعضی از والدین دوست دارند حتی از محتوای کلماتی که فرزندشان رد و بدل می کنند سر در بیاورند. بهترین استراتژی حفاظت از عزیزان بستگی کامل به نوع نرم افزاری دارد که فرزندانشان استفاده می کنند.
معمولاً دو نوع خدمات پیام رسانی آنی (مسنجر) وجود دارد: بعضی از آنها رایگان بوده و در اختیار همگان قرار دارد نوع دیگر آن پولی است و زمانی که شما از تامین کنندگان خدمات اینترنت (ISP) کارت اینترنت می خرید می توانید خدمات پیام رسان آنی پولی هم درخواست کنید (این خدمات هنوز در ایران دایر نشده است) طبیعی است که خدمات پولی دارای امنیت و آرامش و کیفیت بالاتری است و گزینه های بیشتری در اختیار کاربران قرار می دهد.
در ایالات متحده مشترکان آمریکا آن لاین (AOL) و مایکروسافت هنگام دریافت خدمات اینترنت می توانند از مزایای دیگری هم برخوردار شوند. از جمله ابزارهایی در اختیار آنها قرار می گیرد که به وسیله آن بتوانند فرزندان خود را در برابر وب سایت های نامناسب محافظت کنند و نحوه استفاده صحیح از پیام رسان های آنی را دریافت کنند. مشترکان آمریکا آن لاین می توانند از این ارائه کنندگان خدمات اینترنت بخواهند دسترسی به بعضی از وب سایت ها، آدرس های الکترونیکی، اتاق های گپ و پیام رسان های آنی را محدود کنند.
برای آنکه والدین بتوانند از این خدمات استفاده کنند به آنان یک گذرواژه و رمز داده می شود. در بخش گذرواژه والدین این کلمات را تایپ می کنند parental controls. در بخش کودکان زیر دوازده سال استفاده از پیام رسان های آنی به طور کامل مسدود است در نوجوانان بین ۱۳ تا ۱۵ سال استفاده از آن بسیار محدود بوده و امکان جابه جایی عکس، فایل، صدا و تصاویر ویدیویی غیرممکن است. از ۱۵ سال به بالا نوجوانان بالغ به حساب آمده در عین حال محدودیت هایی در دست یابی به بعضی از سایت ها و اتاق های گپ و گفت وگو وجود دارد. در این طبقه بندی نوجوانان بالغ حق دسترسی به همه خدمات ویژه نرم افزارهای پیام رسانی آنی را دارند در عین حال در همه این برنامه ها میزان اعمال محدودیت کاملاً در اختیار والدین بوده و هر خانواده با توجه به آشنایی با خصلت های افرادش درجه محدودیت را تعیین می کند.
طبیعی است هر چه نظارت و کنترل غیرمستقیم تر و درجه اطمینان پدر و مادر به فرزندانشان بیشتر باشد احتمال بروز مسائل ناخواسته کمتر خواهد بود با این وصف هیچ عقل سلیمی نمی پذیرد که فرزندان به طور کامل به حال خود رها شوند. این کنترل و محدودیت ها باید تا حدی انجام شود که لطمه به اعتماد و ارتباط نزدیک والدین و فرزندان نزند. این نرم افزارها می توانند طوری تنظیم شوند که نوجوانان فقط در ساعت های معین و محدود از این نرم افزارها استفاده کنند. به هر حال این گونه محدودیت ها به نوعی مانند ترمز در خودرو عمل می کنند چون معمولاً در کودکان و نوجوانان به خاطر انرژی فراوانی که دارند و به دلیل جاذبه ای که این نوع ارتباطات به وجود می آورند نیاز به نوعی ترمز احساس می شود.
گاهی اگر استفاده از این نرم افزارها کنترل نشوند افت تحصیلی نوجوانان را در پی خواهد داشت همان طور که والدین فرزندان خود را در تماشای تلویزیون محدود می کنند باید برنامه ویژه ای برای استفاده مناسب از اینترنت و پیام رسان های آنی در نظر بگیرند.قبل از اینکه کودکان و نوجوانان به تمام ریزه کاری های تنظیمات این نرم افزار آشنا شوند فرصت کافی در اختیار والدین وجود دارد که در بخش تامین امنیت و حفظ حریم خصوصی (privacy and security tab) محدودیت هایی را اعمال کنند به عنوان مثال می توان انتخاب کرد که فقط به افرادی اجازه ارتباط بدهد که در «فهرست دوستان» (buddy list) قرار دارند.
حتی می توان آدرس بعضی از کسانی را که والدین تشخیص می دهند معاشرت آنان با فرزندانشان مناسب نیست به فهرستی بیفزایند که افراد غیرمجاز محسوب می شوند. این نرم افزار در ابتدای استفاده کنترل های بسیار محدودی را اعمال می کند و به تدریج و گام به گام کامل تر و دقیق تر عمل می کند و در هر مرحله نیاز به مراقبت و نظارت والدین دارد تا به تدریج مرز میان افراد مجاز و غیرمجاز مشخص شده و آستانه و حد محدودیت ها به تدریج تعیین شود به بیان دیگر در ابتدای استفاده از این نرم افزارها فرزندان دسترسی نسبتاً نامحدودی به دنیای اینترنت دارند تا آنکه به تدریج فهرست دوستان روشن شده و افراد غیرمجاز به فهرست مخصوص اضافه شوند.آمریکا آن لاین حتی یک ویژگی اضافی دارد و به وسیله آن می توان تعیین کرد هیچ نرم افزار ناشناخته و غیرمرتبط با نرم افزارهای آمریکا آن لاین فعال نشود.
مایکروسافت نیز مانند آمریکا آن لاین کودکان و نوجوانان را به سه دسته تقسیم کرده است. ۱۳ تا ۱۷ سال (نوجوان)، ۹ تا ۱۲ سال (پیش از نوجوانی) و کمتر از ۹ سال (کودک) برای نوجوانان دسترسی به نرم افزار پیام آنی (MSN Messenger) و اکثر وب سایت ها امکان پذیر است اما محدودیت های بیشتر مخصوص پیش از نوجوانی یعنی بین سن ۹ تا ۱۲ سال است با این وصف مایکروسافت تنظیمات نرم افزار را طوری قرار داده که والدین می توانند براساس نیاز خود این تنظیمات را تعیین کنند. در این حالت سه وضعیت وجود دارد:
۱) عدم دسترسی کامل که بیشتر مخصوص کودکان است.
۲) دسترسی محدود که ویژه پیش از نوجوانی است و فقط ارتباط با افرادی را ممکن می کند که در فهرست افراد مجاز قرار دارند. این فهرست بدون تایید والدین امکان ادامه کار را به کاربر نمی دهد.
به بیان دیگر والدین باید فهرست افراد مجاز را تایید کنند.
۳) دسترسی بدون محدودیت این حالت مخصوص زمانی است که والدین اطمینان کامل به امنیت فرزندانشان دارند یا آنکه هیچ لزومی به کنترل فرزندانشان نمی بینند. اگر والدین بخواهند می توانند جلوی گرفتن فایل از اینترنت (دانلود کردن) را بگیرند.مایکروسافت به طور مستمر به آدرس الکترونیکی والدین گزارشی از فعالیت های فرزندانشان را می فرستد اما در این گزارش ها متن گفت وگوهای متون رد و بدل شده فرزندان لحاظ نمی شود فقط وب سایت هایی که به آن مراجعه شده و هویت افرادی که با آنان از طریق پیام رسان آنی یا نامه الکترونیکی ارتباط برقرار شده گزارش می شود.اگر می خواهید به متون رد و بدل شده هم دسترسی داشته باشید باید یک بار در برنامه ام اس ان مسنجر وارد شده و به قسمت Tools و از آنجا به بخش Options رفته و در Messages tab تعیین کنید که به طور خودکار تمام ارتباطات حفظ شوند. برای این کار کافی است روی عبارت (Automatically Keepa history of my conversations) را کلیک کنید اما به زودی فرزندانتان خواهند آموخت که روی آن کلیک کنند تا از حالت فعال خارج شود. محدودیت در استفاده از پیام رسانان آنی محدود به مایکروسافت و آمریکا آن لاین نیست.
بسیاری از اداره کنندگان خدمات اینترنتی Earth Link و سایر اداره کنندگان خدمات اینترنت کابلی و DSL نیز امکان نظارت و کنترل به والدین می دهند. مایکروسافت و آمریکا آن لاین و یاهو نرم افزارهای پیام رسان آنی رایگان در اختیار می گذارند.این خدمات دیگر آن ویژگی های محدودکننده را ندارند. البته هرچه این نرم افزارها پیشرفته تر می شوند امکانات حفاظتی آن نیز بیشتر می شود با این وصف غیرفعال کردن آن در اختیار کاربر خواهد بود ولی از آنجا که معمولاً کودکان و نوجوانان تسلط کامل به این نرم افزارها ندارند پس از آن که غیرفعال کردن این امکانات را فرا بگیرند به قدر کافی عقل رس شده و تا حدودی با دنیای واقعی و تهدیدهای آن آشنا شده اند.
حتی در بعضی از شرایط می توان از فرزندان خود خواست که این امکانات حفاظتی را غیرفعال نکرده و تنظیمات را تغییر ندهند و والدین هم هرازگاهی به طور اتفاقی چک کنند که این تنظیمات تغییر نکرده باشد. همان طوری که در ابتدا اشاره شد در بسیاری از این نرم افزارها پیش فرض این است کاربر حق دارد با همه در ارتباط باشد اما از زمانی که تنظیمات آن را تغییر دهید فقط افرادی که در فهرست مجاز قرار دارند می توانند ارتباط برقرار کنند و جلوی ارتباط افرادی که دقیقاً مشخص شده اند گرفته می شود. هرازگاهی والدین می توانند به این فهرست ها سری بزنند و تغییرات آن را چک کنند و در صورت مشاهده تغییرات ناخواسته اقدام کنند.
باید به فرزندانتان بیاموزید که اطلاعات شخصی و خانوادگی را به هیچ وجه از طریق نرم افزارهای پیام رسان آنی و اتاق های گفت وگو دراختیار نگذارند. هرگز شماره تلفن، شماره حساب، رمز ورود و به طور کلی هیچ اطلاعات ارزشمند را تحت هیچ شرایطی در فضای اینترنت تایپ نکنند. چون محیط اینترنت به قدری ناامن است که عده ای به «ام اس ان» مسنجر همراه با سیستم عامل خود یک نرم افزار به اسم ویندوز مسنجر ارائه کرده که حفظ حریم خصوصی در آن شباهت زیادی به نرم افزارهای پیام آنی یاهو و آمریکا آن لاین دارد.
یکی از خصوصیات خوب پیام رسان آنی یاهو این است که کاربر می تواند به صورت نامرئی در اینترنت حضور پیدا کند به بیان دیگر فقط خودی ها از حضور وی اطلاع پیدا می کنند. همچنین در این نرم افزار می توان افراد غیرمجاز را به فهرست lgnore اضافه کرد. در آن صورت این افراد دیگر قادر نخواهند بود با شما ارتباط برقرار کنند. کمپانی یاهو این ویژگی را به این دلیل افزوده است که به هر حال عده ای مزاحم پیدا می شوند که حریم خصوصی دیگران تجاوز می کنند. افزودن این افراد به فهرست غیرمجاز چند حسن دارد یکی اینکه به حریم خصوصی افراد حفظ می شود دوم اینکه دست افراد مزاحم کوتاه می شود سوم اینکه اطمینان والدین به اینگونه نرم افزارها افزایش می یابد. برنامه یاهو مسنجر یک حسن دیگر نیز دارد. در بخش آرشیو (Archive) تا ده روز می توان تمام متون رد و بدل شده را حفظ کرد.
تفاوتی ندارد که از چه نرم افزاری برای پیام رسانی آنی استفاده کنید اگر می خواهید نرم افزاری جهت کنترل و نظارت داشته باشید می توانید به آدرس اینترنتی .comwww.Cyberpatrol مراجعه کنید. این کمپانی نرم افزاری به قیمت چهل دلار به فروش می گذارد که به نوعی می تواند نقش حفاظت کننده داشته باشد اگرچه صد درصد تضمینی نیست اما از رد و بدل کلمات رکیک، شماره تلفن و آدرس جلوگیری به عمل می آورد. پایگاه اینترنتی http://www.cybersitter.com نیز مدعی است با چهل دلار مانند یک پرستار (همان طور که از نام آن پیداست در انگلیسی کلمه baby sitter به معنی پرستار کودک است و کلمه cybersitter از آن ساخته شده و به معنی پرستار اینترنتی است) از فرزندان شما محافظت می کند.از ویژگی های این نرم افزار این است که مکالمات و متون رد و بدل شده را ضبط می کند و حسن آن این است که کودک یا نوجوان نمی تواند این ویژگی را غیرفعال کند.
اما به هر حال بعضی از مردم اعتقاد دارند مداخله در گفت وگو های شخصی کودکان و نوجوانان هم نوعی تجاوز به حریم خصوصی است و عده ای می گویند چون قصد اصلی والدین حفاظت از فرزندان است کنترل و نظارت بر اعمال و رفتار فرزندان تجاوز به حریم خصوصی محسوب نمی شود.
نرم افزار دیگری وجود دارد که نام آن spectorsoft است. ویژگی این نرم افزار ضبط تمام نامه های الکترونیکی، پیام های آنها و مکالمات داخل اتاق های گپ و گفت وگو است. برای اطلاعات بیشتر به پایگاه اینترنتی .comwww.spectorsoft مراجعه کنید. این نرم افزار ۱۰۰ دلاری یک برنامه به نام eBlaster که از طریق ای میل تمام فعالیت های فرزندان را به اطلاع والدین می رساند و اصلاً نیازی نیست که والدین دور و بر فرزندان خود چرخ بزنند و مواظب آنها باشند طوری که مخفی کاری آنان را برانگیزد فقط باید سیاست به خرج بدهند که فرزندانشان بویی نبرده و اعتماد شان از دست نرود.
دانستن این نرم افزار و برنامه ها به معنی آن نیست که شما می توانید صددرصد خاطر جمع باشید اگر کودکان و نوجوانان بخواهند پدر و مادر خود را دور بزنند از دست پیچیده ترین نرم افزار هایی روز کاری برنمی آید. همیشه نوجوانان راه های برای مخفی کاری پیدا می کنند ضمن آنکه کودکان و نوجوانان فقط از کامپیوتر منزل برای وصل شدن به اینترنت استفاده نمی کنند. بنابراین شاید بزرگ ترین و موثر ترین ابزار محافظت کودکان و نوجوانان جلب اعتماد آنان و نشان دادن مخاطرات استفاده بی گدار و بی محابا از اینترنت و امکانات آن باشد.
حداقل باید به آنها آموخت همه کسانی که از اینترنت استفاده می کنند نیت پاک و خیر ندارند و در پی سوءاستفاده از این ابزار ارزشمند هستند. زمانی که کودکان و نوجوانان هنگام استفاده از اینترنت اطلاعات شخصی از قبیل نام، آدرس، شماره تلفن، شماره حساب و غیره را برای دوستان خود تایپ می کنند ممکن است عده ای نامحرم با قصد سوءاستفاده به این اطلاعات دسترسی پیدا کنند. در ضمن باید به کودکان هشدار داد از گذاشتن قرار ملاقات با افراد غریبه بدون اطلاع پدر و مادر پرهیز کنند.

منبع : شبکه فن آوری اطلاعات ایران