تسلیم اتحادیه اروپا مقابل اسرائیل

در روزهای هشتم و نهم دسامبر سال جاری، وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیانیه ای صادر کردند که عنوان آن «تصمیم شورای اروپا در جهت تقویت روابط دوجانبه اتحادیه اروپا و همکاران مدیترانه ای و ارتقای رابطه با اسرائیل » بود. تحت تاثیر ریاست فرانسه بر اتحادیه اروپا، اصل ارتقای روابط با اسرائیل پذیرفته شد. پاریس تصمیم داشت که این تدبیر را پیش از برگزاری نشست سران کشورهای پیرامون مدیترانه به تصویب برساند اما در برابر خشم برخی از رژیم های عربی از جمله مصر عقب نشینی کرد (به مقاله «بررسی چرخش در سیاست خارجی فرانسه، لوموند دیپلماتیک، ژوئن ۲۰۰۸) مراجعه کنید. برای تصویب این متن بحث های زیادی ضروری بود. نخستین نسخه پیشنهادی فرانسه که به اسرائیل امتیاز می داد با خودداری برخی شرکای اروپایی از جمله بریتانیا و بلژیک روبه رو شد، آنان متن «متعادل تری» را خواستار بودند. این امر وقتی جالب تر است اگر به یاد بیاوریم که چند سال پیش فرانسه به طرفداری از اعراب متهم بود.
اشاره شد که این متن درست روزی به تصویب رسید که ریچارد فالک کارشناس سازمان ملل متحد در مورد حقوق انسانی در سرزمین های فلسطینی خواهان برقراری «معیارهای رسمی در مورد «مسوولیت حفاظت» اهالی غیرنظامی شده آنان به صورت دسته جمعی توسط سیاستی تنبیه می شوند، شد. آنان از مصادیق جنایت علیه بشریت است.» او در همین راستا می افزاید «به نظر می رسد ماموریت دیوان کیفری بین المللی این است که درباره اوضاع بررسی لازم را به عمل آورده و مشخص کنند آیا رهبران اسرائیلی و فرماندهان نظامی مسوول محاصره غزه باید پس از اتهام به خاطر نقض قوانین کیفری بین المللی مورد تعقیب قرار گیرند؟»
سرانجام، در متنی که اتحادیه اروپا گذراند، به سیاست مجاورت اروپا با مراکش، تونس و تقریباً همه دولت های عرب اشاره شده که کاملاً صوری است ولی به اتکای آن توانستند بند ¹ را که برای اروپا اساسی بود به تصویب برسانند. این بند بر اراده شورای اروپا بر ارتقای روابط با اسرائیل تکیه دارد. البته بر این امر تاکید شده که این ارتقا باید با ملاحظه «منافع مشترک ما» عملی شود که حل کشمکش اسرائیل- فلسطین بر پایه همزیستی دو دولت را نیز دربرمی گیرد.
در یک ضمیمه مفصل، خطوط راهبردی برای تحکیم ساختار گفت وگوی سیاسی با اسرائیل تشریح شده است.
ابتدا برگزاری مرتب نشست های میان سران دولت ها و حکومت های اتحادیه اروپا و اسرائیل در نظر گرفته شده است. پیش از این، چنین امتیازی تنها به دولت های بزرگ نظیر چین، روسیه، هند و ... اختصاص داشت. نخستین اجلاس قرار است در دوره ریاست جمهوری چک بر اتحادیه اروپا برگزار شود. بنا بر گفته یک کارمند عالی رتبه در بروکسل، «این کشور نه از سیاست حکومت اسرائیل بلکه از سیاست حزب لیکود دفاع می کند».
در وهله دوم، برقراری مرتب، دست کم سه بار در سال، نشست میان وزیران امور خارجه مد نظر است که البته مطلب تازه ای نیست چرا که هم اکنون هم عملاً وجود دارد. چنین نشست هایی در زمینه های دیگر نیز پیش بینی شده است.
دعوت مرتب از مسوولان وزارت امور خارجه اسرائیل برای شرکت در کمیته سیاست و امنیت اتحادیه اروپا بخشی از برنامه است. همچنین دعوت منظم تر از کارشناسان اسرائیلی در کمیته هایی که از جمله در مورد صلح، حقوق انسانی، مبارزه با تروریسم و جنایت های سازمان یافته و غیره کار می کنند، در برنامه گنجانده شده است، شامل برگزاری مشاوره های غیررسمی گسترده تر درباره مسائل استراتژیکی، تشدید و افزایش تبادل نظر روی نکات مشخص، به ویژه حقوق بشر و یهود ستیزی، تشویق اسرائیل به پیوستن به سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا، ایجاد امکان همکاری در محل در چارچوب سیاست های امنیتی و دفاعی مشترک. در این راستا، کارشناسان اسرائیل امکان خواهند داشت که در ماموریت های خارجی اتحادیه اروپا در آفریقا و نقاط دیگر شرکت کنند.
از آنجا که اسرائیل نمی تواند در گروه آسیای سازمان ملل متحد شرکت کند، اتحادیه اروپا تلاش خواهد کرد این کشور را در «گروه اروپای غربی و گروه های دیگر» (WEOG ) وارد کند که یکی از درخواست های قدیمی اسرائیل بود. این امر به اسرائیل اجازه خواهد داد در نهاد های گوناگون و از جمله شورای امنیت انتخاب شود.
● افزایش گفت وگو میان پارلمان اروپا و مجلس اسرائیل
تشکیلات خودگردان فلسطین و دولت مصر از این تصمیمات اتحادیه اروپا به شدت انتقاد کردند.
در یک مقاله روزنامه هاآرتص (شماره ¹ دسامبر) با عنوان «اتحادیه اروپا به رغم اعمال فشار عرب ها، ارتقای روابط با اسرائیل را تصویب کرد»، باراک داوید گزارش می دهد یک هفته پیش از آن، «تزیپی لیونی وزیر امورخارجه اسرائیل، برای اعمال نفوذ در میان وزیران امورخارجه و در راس آنها برنار کوشنر (وزیر خارجه فرانسه) به بروکسل رفته بود. در نیمه های نشست، خانم لیونی از بقیه وزیران می خواهد که سالن را ترک کنند تا وی با کوشنر گفت وگوی خصوصی داشته باشد. در طول این گفت وگو توافق می کنند که (میان ارتقای روابط اتحادیه اروپا-اسرائیل و مذاکرات صلح) هیچ «ارتباطی» وجود نداشته باشد اما اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه جداگانه ای خواهان ادامه مذاکرات صلح در مورد یافتن راه حل نهایی شده است.»
اگرچه این مقاله تا حدودی از لیونی تمجید می کند و از «پیشرفت هایی» صحبت می کند که وجود خارجی ندارند، (چرا که جلساتی اینچنین قبلاً نیز برگزار می شدند) اما باراک داوید نویسنده این مقاله این متن را نشانه پیروزی اسرائیل می داند. به ویژه که لیونی از تصویب یک بیانیه استراتژیکی عملیاتی که به موضع اتحادیه اروپا در مورد کشمکش خاورمیانه اشاره داشت، جلوگیری کرد. این متن را که توسط فرانسه تهیه شده بود، «پس گرفتند». شایسته یادآوری است که بسیاری از کارشناسان، استراتژی فرانسه (و اتحادیه اروپا) در مورد نزدیکی با اسرائیل را با این واقعیت توجیه می کنند که بهبود رابطه به اتحادیه اروپا و نیز فرانسه امکان خواهد داد بر سیاست اسرائیل اثر بگذارند. کافی است به رخدادهای غزه، گسترش ساختمان شهرک های استعماری، پوگروم های ضدعرب۱ نگاه کنیم تا به موفقیت این استراتژی پی ببریم.
در مقابل، اسرائیل با شکست مهمی در پارلمان اروپا مواجه شد. این امتناع پارلمان اروپا اثرات مشخصی روی شماری از طرح های همکاری خواهد داشت. به عنوان کنایه یادآوری کنیم که این بار، دو عامل موجب رای منفی پارلمان شد. از یک سو، اعمال فشار برخی کشورهای عرب و از سوی دیگر تکبر و فشارهای اسرائیل که موجب کلافه شدن گروهی از نمایندگان پارلمان اروپا شد.

نوشته آلن گرش
ترجمه: بهروز عارفی
پی نوشت:
۱- پوگروم Pogrom :(Pogrome): یک واژه روسی است که «نابودی کامل» معنی می دهد و به ستیزه جویی خشن همراه با قتل و آزار به یهودیان در اوایل قرن گذشته در روسیه اطلاق می شد و در این متن آزار شدید و همراه با قتل را تداعی می کند.

منبع : روزنامه سرمایه