نقطه عطف انقلاب اسلامی

قیام ۱۵ خرداد نقطه عطفی در تاریخ مبارزات نیروهای مذهبی با رژیم پهلوی بود. پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ اوج رویارویی روحانیت شیعه با رژیم استبدادی شاهنشاهی ایران بود، تا جایی که امام خمینی مبدأ انقلاب اسلامی را پانزدهم خرداد اعلام کردند. اگر برای انقلاب ها باید مبدأ تاریخی در نظر گرفته شود و انقلاب را یک فرایند بدانیم، دقیق ترین مبدأ و آغازین درست همان ۱۵ خرداد است. زیرا روحانیت شیعه در این تاریخ به جایی رسید که هیچ راه بازگشت و انعطافی در قبال رژیم در مقابل خود نمی دید و از همین تاریخ بود که مرجعیت شیعه به این نتیجه رسید که یک راه در پیش دارد و آن سرنگونی رژیم است.
سرکوبی مردم در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ توسط رژیم شاه، اقدامی از پیش تعیین شده و هدفمند بود که طراحان آمریکایی از قبل پیش بینی کرده بودند و شخص شاه مجری آن بود. تا حدی که دولت "کندی" نیروهای سرکوب را در ارتش ایران تأسیس و سازماندهی نمود و شاه نیز در ۱۵ خرداد از همان نیروها استفاده کرد.
با وجود این اقدامات خصمانه رژیم شاه، سخنرانی قاطع، صریح و افشاگرانه و شاه شکن امام خمینی چون بمبی در سرتاسر ایران طنین افکند و ارکان رژیم را به لرزه درآورد. رژیم تصمیم گرفت با دستگیری رهبر و یاران مجاهد او نهضت را سرکوب نماید، اما تقدیر الهی بر آن بود که همه اقدامات رژیم عامل تسریع و توسعه نهضت گردد.
با نگاهی تحلیلی به واقعه ۱۵ خرداد ۴۲، می توان این واقعه را نقطه شروعی برای ادامه راه انقلاب در نظر گرفت.
در این راستا بایستی به نقطه های کلیدی این واقعه اشاره کرد. مهم ترین نکته ای که می توان برشمرد و آن را مؤثرترین عامل در این قیام و قوام انقلاب در نظر گرفت، نیروی ایمان قوی و اخلاص است.
این نیرو را نباید دست کم گرفت. زیرا همه چیز ما در گروی آن است و باعث می شود که ما از دشمن نهراسیم. البته قابل ذکر است که این نیرو احساس تکلیف و مسؤولیت را به دنبال می آورد که در تداوم راه و به ثمر رساندن کار مؤثر است.
همچنین در این قیام جلوه بارز وحدت کلمه را نیز می توان دید که همگی خواستار رسیدن به یک هدف هستند و آن توسعه کلمه وحدت و استقرا و حفظ اسلام است.
شعارها، هدف ها، راه ها و روش های این نظام جدید و بدیع همه از سرچشمه های زلال معارف و احکام اسلام و قرآن جوشیده بود. لذا پشتوانه ایمان عمیق ملت ایران به اسلام و اعتماد آنان به علمای دینی، ضامن تحقق آن شعارها، ره سپردن به سوی آن هدف ها و پیمودن آن راه ها و روش ها شد.
بنابراین ملت ایران با وحدت کلمه، تمسک به اسلام و رهبری شجاعانه و حکیمانه مردی الهی، دین شناسی بزرگ و صالح، نظام جمهوری اسلامی را بر سرکار آورد و نمونه بدیعی از نظام سیاسی را با کارگزارانی از متن مردم مؤمن و مبارز، و نه از اشراف زادگان و خان زادگان فاسد و وابسته در برابر چشم جهانیان قرار داد.
در حال حاضر برنامه های تبلیغاتی غرب در تلاش اند تا این انقلاب را از بین ببرند، در صورتی که کارنامه درخشان انقلاب، آینده دیگری را رقم می زند؛ چرا که بیداری اسلامی همه جا را فرا گرفته و شروع این بیداری را می توان از واقعه ۱۵ خرداد دانست و این بیداری سرمنشأ تحولات بوده و خواهد بود.
● بیداری اسلامی
۱۵ خرداد اولین بیداری مردم ایران بود؛ بیداری ای جهت اثبات حمایت از رهبری و آغازی برای به ثمر رساندن انقلاب.
این بیداری اسلامی محدود به مرزهای جغرافیایی نبود؛ چرا که استکبار جهانی این قضیه را دنبال کرده و بازتاب های آن جهانی بود. ۱۵ خرداد ۴۲ اگر چه یک جنگ مسلحانه علیه باطل بود، ولیکن درس های فراوانی به دنبال داشت که این درس ها و ثمرات آن، انقلاب را تا آخر تاریخ با عزت و سربلندی حفظ خواهد کرد.
در حال حاضر جوانانی که به گونه ای با جوانان آن دوران مرتبط هستند، نقش مهمی در نگهداری و انتقال ارزش های این قیام دارند. از سوی دیگر مسؤولین نظام نباید این واقعه را به فراموشی بسپارند. باید بدانند مسؤولیت آنها خطیر است؛ چرا که سنگ بنای انقلاب اسلامی در ۱۵ خرداد گذاشته شد.
اگر ابعاد گسترده این قیام بهتر توضیح داده شود، شاید بتوان در آن صورت نوآوری های لازم برای پیشبرد انقلاب را بهتر ترسیم کرد؛ چرا که همیشه نقطه شروع سرمنشاء تحولات و انگیزه های فراوان می باشد.
به گفته مقام معظم رهبری در سال نوآوری و شکوفایی، "انقلاب اسلامی ما نوآوری امام خمینی (ره) بود. درون این انقلاب نوآوری های فراوانی گنجانده شده است و همین نوآوری ها می تواند سرمنشاء تحولاتی برای آینده انقلاب محسوب گردد."
با نگاهی عمیق تر به این مسایل می توان نقطه های کلیدی و سرنوشت ساز انقلاب را پیدا کرد و در اثر پیگیری های مداوم و بحث و نظرهای گوناگون پیرامون آن، راه باقی مانده انقلاب را یافت. اگر با این نگاه به انقلاب دقت شود و با این دید که اولاً نقطه های تحول در انقلاب ما چه بوده و چگونه این نقطه ها کلیدی شدند و ثانیاً با نگاه نوآورانه به آن، اساتید درس انقلاب را تدریس کنند و دانشجویان نیز خود را به این دید عادت دهند، در آن صورت بسیاری از مشکلات جامعه خود را می توانیم حل کنیم. اصولاً ایده ها و فکرهای نوآورانه می تواند سرمنشأ تحول در طول تاریخ باشد. این فکر و عقیده و ایده است که یک قیام را به دنبال دارد و تحولات عظیمی را می آفریند.
اکنون که جنگ نظامی نداریم، لیکن انقلاب ما در معرض جنگی روانی است. بایستی فکر کرد و هوشمندانه در مقابل اظهارنظرات شرق و غرب ایستاد.
نتیجه اینکه قیام ۱۵ خرداد اگر چه یک قیام به ظاهر بود و ما اکثر اوقات این قیام را فراموش می کنیم و تنها وقایع آن را حفظ می کنیم، اما اگر نگاهی تأمل آمیز داشته باشیم، از این حرکت (قیام ۱۵ خرداد) برای حرکت های آینده انقلاب بهره برده و راه انقلاب را تداوم می بخشیم. باید نقطه های نوآورانه انقلاب را کشف، چشم انداز راه را ترسیم و در جهت پیشبرد این انقلاب تا رسیدن به اهداف اسلام ناب محمدی (ص) تلاش کنیم.

سمانه سادات صفویه / کارشناسی ارشد علوم سیاسی

منبع : کانون اندیشه جوان