داستان‌های عامه‌پسند طعم دیگری دارند

خیلی‌ها اصرار دارند به هر وسیله‌ای كه شده علاوه بر خود به دیگران هم بقبولانند كه زمانه عوض شده است. مثال دم‌دستی هم دارند مثلاً می‌گویند اكنون جای پاورقی‌ها را سریال‌های تلویزیونی گرفته است و جای رمان‌های پلیسی را برنامه‌های گوناگون پلیسی تلویزیون اما باور كنید اصل قضیه اصلاً این‌طوری نیست.
در همین روزگاری كه من و شما داریم به هر زحمتی كه هست روزگار می‌گذرانیم خیلی‌ها هم هستند كه كتاب‌های پرفروشی می‌نویسند و كلی خواننده سینه چاك هم در بازار كتاب دارند. باور نمی‌كنید سری به بازار كتاب‌های داستانی، البته از نوع (مخاطب عام) پاورقی بزنید تا حساب كار دستتان بیاید.
به هر حال در هر شرایطی كه باشیم هنوز هم كتاب‌ها جاذبه‌ دیگری دارند، نویسندگان حرفه‌ای و زبل (از نوع بازاری آن) خیلی سریع نبض مخاطبان خود را به دست می‌آورند. حالا هر چقدر وضع آب و هوای جامعه می‌خواهد متغیر باشد، باشد. اگر ما بتوانیم با كلمه «پاورقی» به نوعی كنار بیاییم آنگاه می‌توانیم با حوصله بیشتری بنشینیم و درباره این نوع ادبیات كه اتفاقاً بیشتر خوانندگانش هم از قشر جوانان است صحبت كنیم. چون ذهنیت بدی نسبت به این واژه در بین شبه روشنفكران جامعه ما ایجاد شده، در هر مجلس و یا محفلی به راحتی نمی‌توان این واژه را به زبان آورد. طبیعی‌ترین شكل ماجرا این است كه آن كسی كه این واژه را در آن جمع تقریباً محترمانه به زبان آورده باید نگاه‌های خاص اطرافیانش را تا پایان جلسه و یا محفل تحمل كند.
برای غلبه بر این وضعیت در سال‌های گذشته اساتید زیادی در صحبت‌ها و یا مقاله‌های خود سعی كردند. این واژه (پاورقی) را تطهیر كنند ولی تا به حال كسی در این زمینه موفق نشده است، در این میان ما هم اصراری به تطهیر واژه «پاورقی» نداریم ولی دلمان می‌خواهد هر كسی در هر جایی كه دوست داشت بتواند این واژه را به زبان بیاورد. باور كنید گناه نیست آدم درباره این نوع از ادبیات كه اتفاقاً مخاطبان بی‌شماری هم دارد گاهی حرف بزند. البته حرف كه چه عرض كنم چون همه حرف‌ها را پیش از ما دیگران با ساده‌ترین و سلیس‌ترین زبان ممكن زده‌اند. اما بد نیست بدانید كلمه پاورقی كه زمانی در مطبوعات بسیار شایع بود اكنون تقریباً دارد فراموش می‌شود. ترجمه مناسبی است برای كلمه Feuilleton فرانسه این كلمه در فرهنگ‌های قدیم به همین صورت یا به صورت پاورقی به اولین كلمه صفحه بعد گفته شده كه در كتب قدیم در زیر آخرین سطر صفحه قبل تكرار می‌شد و راهنمایی بود به مانند شماره صفحه امروزی.
و اما كلمه Feuilleton در زبان‌های دیگر نیز ترجمه دقیق ندارد. در انگلیسی و آلمانی و اسپانیایی همه به جای آن كلمه سری یا سریال را به كار می‌برند. در ایتالیا عین كلمه را از فرانسه گرفته‌اند و در آلمانی گذشته از كلمه سری یك كلمه Fortsetzungsraman به معنی رمان دنباله‌دار نیز وجود دارد. در هر حال كلمه‌ای كه ما برگزیده‌ایم بسیار مناسب است.
در سال‌های دور كه از تلویزیون و سریال‌های گوناگون آن خبری نبود، پاورقی روزنامه‌ها كه معمولاً قریب یك‌سوم از قسمت پایین همه ستون‌های یك صفحه را اشغال می‌كرد بزرگ‌ترین مایه سرگرمی خوانندگان بود و پاورقی‌های جالب‌تر و هیجان‌انگیزتر به بالا بردن تیراژ روزنامه هم كمك می‌كرد.
در سال‌های نه‌چندان دور اغلب رمان‌های پرماجرایی كه مرحوم ذبیح‌الله منصوری ترجمه می‌كرد اول به صورت پاورقی در روزنامه «كوشش» و بعد در مجله «خواندنی‌ها» منتشر می‌شد و بعد به صورت رمان‌های معمولاً حجیم چاپ می‌شد.
حالا این وضعیت تقریباً منسوخ شده است اما رمان‌هایی كه واژه «پاورقی» را با خود یدك می‌كشند كماكان در مواردی با كمیت بالاتری منتشر می‌شوند.
درآینده بنا داریم به سراغ نویسندگان رمان‌های عامه‌پسند و پاورقی برویم. همان‌هایی كه با رمان‌های خود خوانندگان بسیاری را در وهله اول با كتاب و كتابخوانی‌ آشنا كرده‌اند.
ما در غیاب آنها درباره نوشته‌هایشان پیش‌داوری كردیم‌ در آینده آنها مهمان این صفحه هستند. حتماً آنها هم حرف‌هایی برای گفتن دارند. شاید هم حرف‌هایشان از جنس دیگری باشد.

منبع : روزنامه تهران امروز