زمین در تارهای شبکه

فناوری‌های جدید بی‌سیم فقط انسان‌ها را به هم متصل نکرده است، بلکه اشیاء مختلف نیز به صورت بی‌سیم به هم مربوط می‌شوند. این ارتباط قطعا سودمند است اما فوت و فن‌های مخصوص به خود را دارد.
امسال رادیو ۱۱۰ ساله می‌شود در حالی که ریز‌پردازنده‌ها هنوز به ۵۰ سال هم نرسیده‌اند. نزدیکی این دو فناوری و همراهی تواناهای بی‌سیم در تراشه‌های کامپیوتری باعث بروز اتفاقات جالبی شده است.
ابتکار، چرخه‌های توسعه کوتاه‌مدت و قیمت پایین، از جمله فواید دنیای کامپیوتر است که ارتباطات بی‌سیم همه این خصوصیات را به ارث برده‌اند. در نتیجه هزاران شیئی که تاکنون جدا از هم بوده‌اند در شبکه‌ها به یکدیگر می‌پیوندند. مهم نیست این اشیا چه باشند؛ از تلویزیون و خودروهای سواری گرفته تا ماشین‌های صنعتی و لوازم کشاورزی، همه و همه در یک شبکه به هم می‌پیوندند. حتی دستگاه‌های بسیار‌ریزی در بدن انسان جاگذاری شده‌اند که فعالیت‌های مورد نیاز را به جای ما انجام دهند.
ارتباط و ترکیب شدن اشیاء مختلف برای انجام کارها و کنترل مراحل از راه دور، یکی از اجزای تفکیک‌ناپذیر فناوری‌های نوین است.
در این میان تلفن همراه به عنوان اصلی‌ترین مظهر بی‌سیم توجه بسیاری را به خود جذب کرده است. در حال حاضر حدود ۸/۲ میلیارد خط تلفن همراه در سطح جهان فعال است و هر روز ۶/۱ میلیون خط به آن اضافه می‌شود.
به علاوه تعدادگوشی‌ها نیز به سرعت در حال رشد است. این نرخ رشد سریع در تمامی حوزه‌های بی‌سیم مانند دستگاه‌ها، حسگرها و وسایل دیگر دیده می‌شود.
پل یاکوبز (Paul Jacobs) مدیر شرکت کوالکام (Qual Comm)، سازنده تراشه‌های تلفن همراه می‌گوید: همه از بازارهای روبه‌رشد به عنوان فرصتی ویژه در بازار فناوری‌های موبایلی سال‌های آینده یاد‌ می‌کنند اما قطعا این بازار به همین شکل نخواهد ماند و دستگاه‌های جدیدی که قابلیت ارتباط با هم را دارند همه چیز را تغییر خواهند داد.
پیش‌بینی می‌شود امسال حدود ۱۰ میلیارد ریز‌پردازنده به فروش برسد که این پردازنده‌ها در هر وسیله‌ای، از کامپیوتر گرفته تا قهوه‌ساز به کار گرفته خواهند شد و اکثریت آنها هوشمند هستند اما البته از قابلیت سخن گفتن و تعامل بی‌بهره‌اند.
آنها به خوبی از پس فعالیت‌های تعریف شده برمی‌آیند هر چند نمی‌توانند با مالک خود ارتباط برقرار کنند.
البته این وضع نیز دیری نخواهد پایید و پردازنده‌های جدید برای تحولات بیش‌تر به بازار خواهد آمد.
نکته جالب توجه دیگر این است که هزینه، اندازه و نیازمندی‌های طرح‌های بی‌سیم روز‌به روز در حال کاهش است تا جایی که امروزه کسانی را در حال استفاده از شبکه‌های بی‌سیم می‌بینیم که روزی ناقد آنها بوده‌اند. برای مثال، ساختمان‌ها و پل‌ها از طریق حسگرهای بسیار کوچکی کنترل می‌شوند، مزارع کشاورزی از راه دور بازرسی و سیستم‌های آبیاری با دستگاه‌های کنترل خارج از مزرعه روشن و خاموش می‌شوند. ‌در سال‌های آتی، ارتباطات بی‌سیم به عنوان بخشی از زندگی هرروزه افراد جای خود را بازخواهند کرد. دیوید کلارک (David Clark) یکی از دانشمندان علوم کامپیوتر در MIT که در شکل‌گیری و توسعه اینترنت نقش موثری داشته است باور دارد که در ۱۵ تا ۲۰ سال آینده همه دستگاه‌ها و لوازم مورد استفاده بشر در شبکه یافت خواهند شد و بیش‌تر شبکه‌ها نیز بی‌سیم خواهند بود.
رابرت پور (Robert Poor)، صاحب دو شرکت در زمینه فناور‌ی‌های بی‌سیم به نام‌های آدوزو (Adozu) و امبر (Ember) با مثال ساده‌ای در زمینه محل نصب چراغ‌های ساختمان کاربرد شبکه‌های بی‌سیم را توضیح می‌دهد.
وی می‌گوید: اگر در هر یک از محل‌های نصب لامپ یک گره (نود) بی‌سیم اضافه کنیم، ساکنان می‌توانند به نحو کارآمدتری چراغ‌های ساختمان را کنترل کنند و نیز قابلیت‌های دیگری به آن بیفزایند. مثلا اگر گره‌ها نسبت به دود حساس باشند می‌توانند در صورت بروز آتش‌سوزی علاوه بر اطلاع‌رسانی وهشدار به ساکنان مرکز وقوع آن را نیز نشان دهند.
ضمنا این گره‌ها می‌توانند به عنوان یک سیستم امنیتی یا برقرارکننده ارتباط اینترنتی بین قسمت‌های مختلف ساختمان عمل کنند. ‌البته چندی است از این نوع نو‌آوری‌ها به صورت گسترده‌ای استقبال می‌شود. شرکت الکترونیکی فیلیپس سیستمی برای کنترل بی‌سیم روشنایی ساختمان‌های تجاری طراحی کرده است که حدود ۵ سال دیگر آماده خواهد شد. محققان شرکت در تلاشند قابلیت‌های کنترل اشیا درون ساختمان را به گره‌های این سیستم بی‌سیم بیفزایند. این سیستم برای کنترل تجهیزات پزشکی در بیمارستان‌ها و جلوگیری از سرقت درون ادارات نیز کاربرد دارد.
این ایده‌ها چندین سال است که با نام‌هایی مانند "کامپیوتر در همه جا" ، "شبکه‌های تلفیقی" و "اینترنت فراگیر" مطرح می‌شوند.‌‌مرکز ملی تحقیقات ایالات متحده که زیرمجموعه‌ای از آکادمی ملی علوم است در گزارش سال ۲۰۰۱ خود با عنوان "شبکه‌های کامپیوتری در همه جا" تصریح کرده است که پدیده بی‌سیم شدن فناوری‌ها باعث دگرگونی چشم‌اندازهای صنعت کامپیوتر شده است.
سازمان ملل نیز در مقاله‌ای در سال ۲۰۰۵ این پدیده را "اینترنت در همه چیز" نامید.
می‌توان عصر حاضر را زمانی برای آغاز این انقلاب دانست و حتی دولت‌ها نیز به تازگی طرح‌هایی برای به کارگیری فناوری بی‌سیم اندیشیده‌اند.
ژاپن و کره‌جنوبی فناوری‌ بی‌سیم را در خط مشی‌های سیاسی خود لحاظ کرده‌اند و اتحادیه اروپا و ایالات متحده نیز در گزارش‌هایی مفصل، از سرمایه‌گذاری‌های کلان برای پروژه‌های بی‌سیم دولتی خبر داده‌اند.
البته هنوز هم راه درازی تا رسیدن به ارتباطات ماشین به ماشین (M۲M) و همه‌گیر شدن شبکه‌های حسگر باقی است. فناوری لازم برای این اقدامات هم‌اکنون نیز در دسترس است اما راه‌حل‌های عملی هنوز به طور کامل قابل اجرا نیستند.
طراحی سیستم‌های مختلف به سادگی یک نرم‌افزار کامپیوتری نیست که با چند کلیک به پایان برسد. به علاوه کامپیوتر و ارتباطات، دو صنعت و یا فرهنگ در حوزه مهندسی هستند که به دلیل تفاوت‌های بینادی‌شان چندان موفق نبوده‌اند. از سوی دیگر، مدل‌های تجاری برای تخصیص مناسب زمان و هزینه در سرویس‌های بی‌سیم هنوز چندان پخته نیست. ‌با این حال، جای امیدواری است که سمت‌گیری عمومی نسبت به این فناوری‌ کاملا مثبت است. در آینده‌ای نه چندان دور فناوری‌های جدید بی‌سیم، همانند تراشه‌های کامپیوتری که نیمه دوم قرن بیستم را از آن خود کردند، به همه جا نفوذ خواهند کرد، چنان‌که تحقیقات فعلی قطعیت این موضوع و چگونگی همه‌گیر شدن این فناوری را اثبات می‌کند.

ترجمه : زینب مهدوی فر

منبع : روزنامه فناوران