برگی از تاریخ (۹ خرداد) (۲)

● استقلال آلبانی
۹۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۱۳ میلادی ، نخستین جنگ بالكان در قرن ۲۰ با شكست عثمانی پایان یافت و طبق قرارداد لندن، آلبانی استقلال خود را به دست آورد.
کشور آلبانی در طول تاریخ ، دوران متفاوتی داشته است .
در ۱۳۸۷م ترکان عثمانی برای اولین بار آلبانی را تصرف کردند، اما به زودی مجبور به ترک این سرزمین شدند . در قرن ۱۵م سلطان مراد دوم و سپس سلطان محمد فاتح، ۲ تن از سلاطین مقتدر عثمانی، تقریباً تمامی شبه جزیرهٔ بالکان را به تصرف خود درآوردند و آنگاه به سوی مجارستان هجوم بردند تا راهی به اروپای مرکزی بیابند. عثمانیها از البانی به عنوان پایگاهی برای حمله به ایتالیا استفاده کردند و اولین پایگاه نظامی خود در این سرزمین را در ۱۴۱۵ م برپا داشتند .
در مقابله با ترکان، قهرمان ملی آلبانی، گیرگی کاستریوتا (۱۴۰۵-۱۴۶۸م) یا به نام اسلامی خود، اسکندربیگ، توانست برای اولین‎بار اقوام البانیایی را متحد سازد .
در ژوئن ۱۴۴۴م ارتش عثمانی به فرماندهی علی‎پاشا به آلبانی حمله برد. اسکندربیگ با عقب‎نشینی تاکتیکی و کشاندن ارتش عثمانی به دشت تورویول توانست شکست سختی به عثمانیها وارد آورد و از این طریق باعث تقویت روحیهٔ مبارزه همبستگی بیشتر در میان آلبانیاییها گردد .
اسکندربیگ تنها رهبری بود که طی این دوره توانست از طریق یک جنگ چریکی در برابر عثمانیها از سرزمین خود دفاع کند .
امپراتوری عثمانی در این دوره به سبب حملهٔ تیمور به آسیای صغیر دچار ضعف شده و توانایی لازم برای ادارهٔ سرزمینهای زیر تصرف خود را از دست داده بود و این موقعیت برای اسکندربیگ فرصت بسیار مناسبی بود تا به مبارزات آلبانیاییها بر ضد این امپراتوری هرچه بیشتر دامن زند .
او توانست قسمتهای پهناوری از ناحیهٔ کوهستانی آلبانی را مدت ۲۰ سال از تعرض ترکان مصون دارد . اسکندربیگ در ۱۴۶۸م پس از یک بیماری ناگهانی درگذشت.
پس از مرگ اسکندربیگ، سرزمین آلبانی بار دیگر به دست ترکان عثمانی افتاد. البته برخی از شهرهای آلبانی تا مدتی در برابر تعرض ترکان مقاومت می‎کردند، اما این مقاومت هیچگاه جنبهٔ سراسری و سازمان یافتهٔ پیشین را نیافت .
به این ترتیب، تسلط ترکان تا حدود ۱۹۱۲م مانع از ایجاد حکومتی ملی در آلبانی شد. در ژانویهٔ ۱۸۷۸م نیروهای صرب به منطقهٔ کوزووا، مونته نگرو و اشکودر حمله آوردند. بر اثر کشتار حاصل از این هجوم، دهها هزار نفر از مسلمانان آلبانی کشور خود را ترک گفتند. در این هنگام، یونان نیز از فرصت استفاده کرد و به ولایت یانینا حمله برد .
آلبانیاییها در سدهٔ ۱۷م در بقای امپراتوری عثمانی نقشی تعیین کننده ایفا کردند و حتی برخی از ایشان در دربار عثمانی وزیر اعظم شدند اجلاس اتحادیهٔ آلبانیاییها در ۱۰ ژوئن ۱۸۷۸م در پریژرن ، ۳ روز پیش از تشکیل کنگرهٔ برلین توسط نیروهای استعماری آن زمان، برپا شد.
قدرتهای بزرگ در این کنگره بر این امر که آلبانی بخشی از سرزمین عثمانی است، صحنه گذاردند . به علت مباحث طرح شده توسط اتحادیهٔ پریژرن در پایان ۱۸۸۰م خود را به عنوان نمایندهٔ حکومت موقت آلبانی اعلام داشت.
در این هنگام عثمانی، پس از توافق با یونان بر سر مسائل مرزی، بار دیگر به البانی حمله برد و کوششهای این اتحادیه در دفاع از استقلال کشور به جایی نرسید .
استقلال آلبانی پس از آغاز اولین جنگ بالکان(۱۹۱۲م) اعلام شد و اسماعیل کمال‎بیک به حکومت رسید، هرچند حکومت کمال نیز دیری نپایید .
قدرتهای بزرگ، پس مذاکرات لندن، در ۱۹۱۳ بر سر ایجاد یک حکومت سلطنتی مستقل به نام آلبانی به توافق رسیدند ، هرچند که شاه مورد‎نظر ایشان ـ شاهزادهٔ آلمانی ویلهلم وید ـ تا آغاز جنگ جهانی اول قادر به اعمال قدرت خویش نشد .
● در گذشت لرد جان رایلیگ
۸۸ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۱۹ میلادی ، لرد جان رالیگ فیزیکدان بر جسته انگلیسی به دنیا آمد . وی به سال ۱۹۰۴ میلادی به دلیل تلاش های گسترده اش در حوزه علوم مفتخر به در یافت جایزه نوبل فیزیک گردید .
● در گذشت بوریس پاسترناک ، شاعر و نویسنده مشهور روس
۴۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۶۰ میلادی ، بوریس پاسترناک شاعر بر جسته روس دیده از جهان فروبست .
بوریس لئونیدویچ پاسترناک شاعر و نویسنده مشهور روسی در مسکو به سال ۱۸۹۰ میلادی به دنیا آمد . پدرش نقاش و مادرش موسیقیدان بود . از اینرو جوانی بوریس در محیطی استثنایی و در میان فعالیت های هنری گذشت. در آغاز به موسیقی روی آورد، اما آن را رها کرد و تحصیلاتش را در رشته فلسفه در دانشگاه مسکو ادامه داد . برای تحصیل فلسفه بخدمت پرفسور"کهن"استاد دانشگاه ماربوک المان در امد.
در زمان جنگ جهانی اول به روسیه مراجت کرد و در کارخانه ای واقع در کوههای اورال بکار مشغول شد و بعدا بترتیب کارهایی از قبیل کتابداری عضویت یک انجمن ادبی شعر و موسیقی را پیشه خود ساخت.بیشتر اشعارش که بین سالهای ۱۹۱۷و ۱۹۳۲منتشر شدند در عالم ادب شخصیتی ممتاز برای وی فراهم اوردند.
سبک شعر پاسترناک پیچیده است و معانی در بیانی استتارآمیز جای دارد، آمیخته با استعاره و کنایه های دور از ذهن و در عین حال از طراوت و تازگی برخوردار. ساده ترین مناظر و ابتدائی ترین عناصر طبیعی مانند باران، توفان، فصل ها، هنگامی که از صافی بینش او می گذرد، گویی از نو خلق شده است. اشعار پاسترناک از موسیقی کلام و دلنشینی خاص و جاذبه ای نامعمول برخوردار است، چنانکه گوش نیز مانند چشم قادر می شود که به تصویرهای ذهنی پرشکوه آن راه یابد.
سال های آخر زندگی پاسترناک با درد و رنج همراه بود. از سوئی بیماری سرطان و از سوی دیگر اندوه ناشی از انتقادهای تند و خشونت بار دوستان او را از پا درآورد.
از سال ۱۹۳۲ بوریس پاسترناک بعلت فقدان هماهنگی بین او و گروهی از افراد اجتماعش گوشه عزلت اختیار کرد و زندگانیش را اختصاص بترجمه اشعار خارجی به زبان روسی داد.
باسترناک را همچنین می توان یکی از زبردست ترین مترجمین اثار شکسپیر بزبان روسی بهمگان معرفی کرد.
وی به سال ۱۹۵۸برنده جایزه نوبل ادبی شد . این جایزه به خاطر نگارش داستان دکتر ژیواگو بود .
● درگذشت فریدون توللی
۲۲ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۶۴ ه.ش ، توللی شاعر بلندآوازه ایرانی پس از سالها بیماری قلبی درگذشت.
فریدون توللی سال ۱۲۹۸ در شیراز به دنیا آمد. شعر گفتن را از ۱۱ سالگی شروع کرد و ابتدا آثاری در زمینه‌ی طنز داشت. وی با سرودن نخستین سروده‎اش ،‌ تحت عنوان « مریم» در سال ۱۳۲۵ معروفیت یافت. پس از اتمام تحصیلات متوسطه در شیراز، در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته‌ی باستان‌شناسی پرداخت و پس از پایان تحصیلات، در وزارت فرهنگ استخدام شد. در همین سالها بود که نوشته‌های او در زمینه‌ی طنز در روزنامه‌های آن زمان چاپ می‌شد.
مدتی بعد در سال ۱۳۲۴ با جمع‌آوری دست‌نوشته‌هایش، کتاب التفاصیل را مشتمل بر ۷۵ قطعه ادبی که به شکل مقامه نوشته شده بود، منتشر کرد. نثر این کتاب تقلیدی بود طنزآمیر از گلستان سعدی، مقامات حمیدی و تذکره‌های قدیمی و مضمون آن به غیر از چند قطعه مطایبه‌آمیز، انتقاداتی بود که از وضع سیاسی و اجتماعی آن زمان به عمل می‌آمد.
از دیگر اثار او می توان به مجموعه «كابوس» شامل حدود ۵۰ شعر این شاعر معاصر و از تاثیرگذاران بر شعر آغازین پس از نیما که فقط تعدادی در نشریات به چاپ رسیده اشاره کرد.
التفاصیل، رها، كاروان، نافه، پویه، شگرف و بازگشت آثار منتشرشده فریدون توللی هستند كه گزیده اشعار او با نام «شعله كبود» نیز سال ۷۶ توسط انتشارات سخن عرضه شد.

منابع:
۱- مهر
۲- روزنامک
۳- سایت یاهو
۴ – روزنامه حیات
۵- سایت دائرهٔالنعارف بزرگ اسلامی‎
۶- آذرمهر
۷- سایت ایرنا
۹- تقویم شیعه
۱۰- روزنامه شرق
۱۱– ایسنا
۱۲- بیتوته
۱۳ - سایت تاریخ ایران زمین
۱۴-روزنمای ادبیات ایران
پی نوشت:
۱- فیض العالم

منبع : تبیان