با تولید فلومتر الکترومغناطیسی فلنجی مگاب ۳۰۰۰ توسط شرکت ایران‌مدار

جمهوری اسلامی ایران، به جمع یازده کشور دارای فن‌آوری ساخت کنتورهای الکترومغناطیسی فلنجی در جهان پیوست امروزه دیگر بر هیچ‌کس پوشیده نیست که جهان صنعتی (غرب) برخی فن‌آوری‌های پیچیده High Tech را در انحصار خود قرار داده و از دستیابی کشورهای مصرف‌کننده، جهان سوم، به این فن‌آوری‌ها جلوگیری می‌نماید. یکی از این فن‌آوری‌های پیچیده تکنولوژی تولید فلومتر الکترومغناطیسی است که تنها در انحصار تعداد محدودی از کشورهای جهان است. مطلع شدیم که کارشناسان شرکت ایران‌مدار پس از ۵/۴ سال تحقیقات علمی و کاربردی با تکیه بر حدود ربع قرن تجربیات خود در نصب صدها دستگاه کنتور و فلومتر ساخت خود یا کشورهای خارجی با تکنولوژی‌های مختلف در اقصی‌ نقاط کشور، موفق گردیدند این نوع کنتور و فلومتر را در خط تولید صنعتی قرار داده و به این ترتیب کشور عزیزمان ایران را به جمع یازده کشور دارای تکنولوژی تولید کنتورهای الکترومغناطیسی فلنجی جهان اضافه نمایند این امر مهم ما را بر آن داشت که با مهندس بهزاد تیرداد رئیس هیئت‌مدیره و مدیر بازرگانی شرکت ایران‌مدار گفتگوئی داشته باشیم.
● چه انگیزه‌ای شما را بر آن داشت که به‌دنبال تحقیق در مورد طراحی و ساخت چندین نمونه و بالاخره تولید صنعتی کنتور و فلومتر الکترومغناطیسی فنلجی بپردازید؟
▪ شرکت ایران‌مدار در سال ۱۳۶۲ با هدف تولید دستگاه‌های ابزار دقیق الکترونیکی اندازه‌گیری آب و مایعات تأسیس گشت و تا امروز که ۲۴ سال از زمان تأسیس شرکت می‌گذرد ما موفق شده‌ایم ده‌ها نوع دستگاه‌های ابزار دقیق را تولید نمائیم. بعضی از این دستگاه‌ها صددرصد تولید داخل است مثل ارتفاع‌سنج ترانسمیتری، فلومتر و کنتور اینداکتانسی که به ثبت اداره ثبت مالکیت‌های صنعتی نیز رسیده است و یا پنجره‌های اعلام خبر و غیره قسمتی تولید خارج و قسمتی تولید داخل است مثل فشارسنج ترانسمیتری، کنتور مغناطیسی تک سنسور و غیره. ما عملاً در ۶ سال گذشته خروج مقادیر متنابهی ارز از کشور جهت خرید این کنتورها را شاهد بوده و نیاز کشور را به کنتورهای مغناطیسی به‌طور ملموس درک کرده و بر آن شدیم که علیرغم پیچیدگی تولید آن، به این مهم پرداخته و کشور را از ورود بسیاری از انواع آن بی‌نیاز سازیم.
● آیا واقعاً در گذشته در کشور ما هیچ شرکت یا شخصی روی این کنتور به‌علت پیچیدگی آن تحقیق ننموده است؟
▪ جواب شما خوشبختانه منفی است. به‌عبارتی من شخصاً اطلاع داریم که یکی از اساتید دکترا در شیراز ساخت نمونه نیمه صنعتی آن را به اتمام رساندند، همچنین در دانشگاه صنعتی شریف نیز ظاهراً ساخت نمونه نیمه صنعتی آن، پروژه گروهی از دانشجویان مقطع فوق‌لیسانس یکی دو سال قبل بوده است و بالاخره در دانشگاه آب وزارت نیرو، تحقیقات موفقی روی طراحی این کنتور به‌عمل آمده است. ولی توجه داشته باشید که واقعیت این است که در چنین پروژه‌هائی مرحله طراحی و ساخت نمونه نیمه صنعتی، یا آزمایشی اولیه، مرحله بسیار آسان کار است و اصولاً در مرحله ساخت، نصب و آزمایش عملکرد نمونه‌های بعدی آزمایشگاهی و نمونه‌های تولید نیمه‌صنعتی است که اشکالات اصلی خود را بروز می‌دهند. مشکلاتی که بسیاری از پروژه‌ها را به شکست می‌کشانند. شما در همین پروژه ملاحظه کنید سال ۱۳۸۲ پس از فقط یک‌سال و نیم تحقیقات و آزمایشات ما موفق شدیم نمونه آزمایشگاهی را بسازیم و قاعدتاً پس از حداکثر ۶ ماه بعد بایستی به تولید نیمه صنعتی و چند ماه بعد به تولید صنعتی می‌رسیدیم ولی تولید صنعتی ما در سال ۱۳۸۵ یعنی سه سال و نیم بعد آغاز گردید و در عمل سه سال و نیم طول کشید که ما ده‌ها مسائل الکترونیک، مکانیک، هیدرومکانیک، لاینینگ دستگاه و غیره را با صبر و حوصله، تلاش، پشتکار و صرف هزینه‌های بالا حل نموده و کار را به جلو و در نهایت به نتیجه برسانیم. هر کدام از این مسائل اگر حل نمی‌شد، پروژه شکست‌خورده و بایستی کنار گذاشته می‌شد.
● لطفاً تاریخچه دقیق‌تری از شروع تحقیقات تاکنون را بازگو بفرمائید.
▪ تحقیقات، طراحی و ساخت فلومتر الکترومغناطیسی در سال ۱۳۸۰ در شرکت آغاز شد و به سرعت دانش فنی عملی آن کسب گردید و بالاخره نمونه‌های تحقیقاتی یا آزمایشگاهی و بعداً نمونه‌های نیمه‌صنعتی آن در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ ساخته شده پس از آزمایشات گوناگون و انجام ده‌ها تغییرات روی آنها و بررسی نتایج حاصله، بالاخره در نهایت تولید محدود صنعتی آن در شهریورماه ۱۳۸۵ آغاز گردید. ناگفته نماند که تجربیات الکترونیکی، الکترودینامیک و هیدروالکترونیک دو دهه گذشته شرکت در تولید، نصب و کاربری انواع کنتورها با فن‌آوری‌های مختلف، مبنا و راه‌گشای بسیار قوی ما بود و به سرعت ما را به‌سوی تکمیل طرح رهنمون ساخت.
● آیا فقط یازده کشور در پهنه گیتی، تکنولوژی ساخت این کنتور و فلومتر را به‌دست آورده‌اند و کشور ما دوازدهمین کشوری است که موفق به ورود به این فن‌آوری می‌گردد؟
▪ جواب شما آری است با یک توضیح که قبلاً به‌طور خلاصه بیان گردید. احاطه به دانش فنی و به‌عبارتی know-how نوهای تکنولوژی اندازه‌گیری مایعات بروش الکترومغناطیسی شروع و ابتداء کار است. مهم برطرف کردن ده‌ها مورد اشکالات عملی تولید آن است که برای هر قطر لوله، فشار و درجه حرارت خاص به‌صورت برجسته خودنمائی می‌کنند. از طرف دیگر فراموش نکنید که ما کشورهائی را که این کنتورها را تحت لیسانس یکی از این یازده کشور تولید می‌کنند، صاحب این تکنولوژی نمی‌شناسیم. در آسیا ژاپن تنها کشور دارای این فن‌آوری است، هند مونتاژ می‌کند، تایوان و چین هم همچنین. پس ما دومین کشور دارای این فن‌آوری در آسیا بعد از ژاپن هستیم.
● آیا ممکن است نام مبتکر ایرانی این فن‌آوری را بفرمائید؟
▪ بله ایران‌مدار
● منظور نام شخص است نه شرکت
▪ ملاحظه کنید اولاً این پروژه دارای قسمت‌های مختلف الکترونیک و الکترومکانیک مانند پوشش داخلی، پوشش خارجی، قسمت سنسورها و سیم‌پیچ‌ها، مغناطیس‌های القاء کننده، منبع تغذیه، نرم‌افزارهای گوناگون و بالاخره تبلیغات و فروش در بازار و صادرات به خارج می‌باشد. که هر بخشی را فردی مسئولیت داشته، به نتیجه رسانده و در نهایت این یک کار دقیقاً تیمی ”مدیریت پروژه“ است که مدیران شرکت ضمن برعهده داشتن بار اصلی تحقیقات، طراحی و آزمایشات دستگاه‌های نمونه، فعالیت‌های سایر نفرات درگیر در پروژه را در داخل و خارج از شرکت تا حصول نتیجه دقیقاً نظارت، مدیریت و راهبری نموده‌اند. بدیهی است آقای مهندس مشک‌ساز مدیرعامل، مهندس مهدی‌پور مدیر فنی شرکت و این حقیر بیشترین سهم را در این راستا بر دوش داشته‌ایم.
اجازه بدهید در همین‌جا، پیرامون تحقیقات و طراحی ساخت یک دستگاه صنعتی توضیحاتی اگر چه مختصر بدهم تا موضوع روشن‌تر شود.
اصولاً در پروژه‌های ساخت صنعتی ابتدا بایستی به بازار نظر افکنده و بازدهی تولید را در رابطه با بازار بررسی نمود. نمونه‌های خارجی موجود، وجود رقباء تجاری، اخذ استانداردهای بین‌المللی و در نهایت بازده اقتصادی آن که بایستی در سه سال اول پس از تولید، هزینه‌های مربوطه را جبران نماید.
پس از این مرحله، مرحله تحقیق روی تولید دستگاه است که بایستی نتایج آن نه تنها نظری بلکه کاربردی عملی بوده و منتج به ساخت یک، دو یا سه نمونه اولیه گردد. مرحله سوم نصب نمونه‌های رفع اشکال شده بعدی در خط آزمایش و بهره‌برداری است. در این مرحله حتماً بایستی شرایط آزمایشگاه سخت‌تر از شرایط واقعی باشند. در نهایت انجام ده‌ها تغییرات لازم روی نمونه‌های آزمایش شده و نمونه‌هائی که در خطوط واقعی مصرف نصب شده‌اند، تا اخذ نمونه‌ای که در کلیه آزمایشات نتایج رضایت‌بخش کسب کرده باشد و بالاخره تولید انبوه همراه با اخذ بازخور مستمر از مشتری‌ها.
● لطفاً موارد کاربرد این کنتور را تشریح بفرمائید.
▪ با تولید فلومتر و کنتور الکترومغناطیسی فلنجی مگاب ۳۰۰۰ در داخل کشور بسیاری از نیازهای شرکت‌های آب و فاضلاب شهری و روستائی، در اندازه‌گیری دقیق مصرف، همچنین میزان آب‌های به‌حساب نیامده و خروجی چاه‌ها برآورده می‌گردد.
در شرکت‌های آب منطقه‌ای خروجی سدها، ایستگاه‌های پمپاژ، تصفیه‌خانه‌ها و همچنین خروجی چاه‌ها به کمک این دستگاه، به‌طور دقیق اندازه‌گیری می‌گردد.
در موارد دیگر می‌توان به صنایع شیمیائی (اسیدها، سودهای سوزآور، و...)، صنایع غذائی (آب معدنی، شیر، ماست، شیره چغندر و...)، صنایع داروئی (سرم، مایعات داروئی و...)، صنایع کاغذسازی (خمیر چوب) بالاخره صنایع هسته‌ای که این روزها دانش فن‌آوری آن در دسترس متخصصان کشور عزیزمان قرار گرفته، اشاره نمود.
● قیمت و دقت دستگاه در مقایسه با دستگاه‌های مشابه خارجی چگونه است؟
▪ دقت دستگاه در حد دستگاه‌های خارجی و بهتر از ۵/۰ درصد کل میزان اندازه‌گیری بوده و قیمت آن کمی بیش از نصف ارزان‌ترین دستگاه نمونه‌های خارجی است. درجه حفاظت (IP) آن در برابر رطوبت و غرقاب شدن، بالاترین درجه بوده که از این نظر بر بسیاری از نمونه‌های خارجی برتری دارد.
شرکت ایران‌مدار هم‌اکنون نمونه‌های صنعتی ۵۰، ۷۶، ۱۰۰، ۱۲۵ و ۱۵۰ میلیمتر این کنتور را تولید نموده و اقطار بیشتر آن نیز در دست تولید است که متعاقباً گزارش خواهد گردید.
جهت اطلاع از کیفیت محصولات تولیدی لازم به‌ذکر است که اخیراً ایران‌مدار توسط ۷۵۰۰ عضو مؤسسه اروپائی Trade Leaders Club از بین چند صد هزار شرکت در سراسر جهان کاندیدای دریافت جام طلائی کیفیت تولید Golden Trophy for Quality در سال ۲۰۰۷ گردید.
دستگاه دارای پروانه تولید صنعتی از وزارت صنایع بوده و دریافت استاندارد CE اروپا جهت آن، در دست اقدام است.
● آیا این دستگاه‌ها مانند سایر کنتورها هر سال نیاز به کالیبراسیون دارد؟
▪ خیر. اصولاً منظور از کالیبراسیون دستگاه تنظیم واحدهای الکترونیک و الکترومکانیک آن به‌نحوی است که در موقع عدم عبور آب فقط عدد صفر را بخواند و قرائت عددی بسیار بسیار بسیار کوچک نیز در این مرحله قابل قبول نیست. همچنین حجم آب عبوری را با دقت ادعا شده مثلاً نیم‌درصد مقدار کل اندازه‌گیری نماید.
هر دستگاه در کارخانه قبل از خروج به‌صورت وزنی (دقت ۱۰۰ گرم در ۶ تن) و حجمی طبق استانداردهای جهانی ایزو کالیبره گردیده و نحوه عملکرد آن چند بار با کنتور مرجع مقایسه و در نهایت برگه کالیبراسیون برای آن صادر می‌گردد.
به این ترتیب با توجه به آنکه دستگاه اتوکالیبره است دیگر هرگز نیازی به کالیبراسیون ندارد. به‌همین جهت در زبان انگلیسی اصطلاحاً به کنتورهای الکترومغناطیسی Fit & Forget ”نصب و فراموشش کن“ می‌گویند.
● نظر شما در رابطه با برنامه‌ریزی کلان کشوری جهت خارج نمودن بسیاری از فن‌آوری‌های پیشرفته از انحصار غرب چیست؟ آیا این مهم شدنی است؟
▪ به‌نظر من نظام جمهوری اسلامی ایران ثابت کرده که قادر است بسیاری از تکنولوژی‌های تولید دستگاه‌های صنعتی را از انحصار کشورهای غربی خارج سازد. راه‌کار در این خصوص، برنامه‌ریزی دولت در تربیت تعداد زیاد مهندسان تکنیکی در سطوح دانشگاه‌ها است، به‌طوری‌که نیاز کشور را در این راستا کاملاً مرتفع نمایند. مانند برنامه تربیت پزشکان جهت رفع کمبودی که در دهه ۷۰ وجود داشت که با موفقیت انجام شد. همچنین برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در تحقیقات وسیع‌تر در تکنولوژی‌های جدیدتر است.
کاربرد فن‌آوری‌های جدید و مهندسان تکنیکی در تعداد زیاد می‌توانند تولید محصولات با کیفیت‌تر از محصولات غربی‌ها را امکان‌پذیر سازند و این یکی از کلیدهای اصلی صادرات مصنوعات صنعتی کشور است که نه تنها می‌تواند از خروج میلیون‌ها دلار ارز جلوگیری نماید، بلکه موجب ارتقاء فن‌آوری‌های پیچیده در داخل و در نتیجه افزایش توان ملی کشور گردد. مهم اینست که ابتدا با اطلاع‌رسانی صحیح و کافی مردم، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی به مصرف محصولات ساخت داخل ترغیب گردند. تنها پس از رفع نیازهای داخل به یک محصول صنعتی، شرایط صادرات به خارج آن امکان‌پذیر و محقق می‌گردد.
● برگردیم به بحث اصلی به‌نظر شما ساز و کار اولیه جهت بهبود مدیریت مصرف آب چیست؟
▪ شما جهت اعمال مدیریت مصرف آب بایستی ساز و کارهای مناسب که همانا کنتورهای اندازه‌گیری دقیق الکترومغناطیسی فلنجی است را در اختیار مدیران قرار دهید تا بتوانند به کمک این دستگاه‌ها میزان آب مصرفی، آب‌های به حساب نیامده و غیره را به‌طور واقعی اندازه‌گیری و با توجه به اطلاعات کسب شده در کوتاه و درازمدت برنامه‌ریزی‌های لازم را جهت تقلیل تلفات آب (انرژی) انجام دهند.
متأسفانه به‌علت ارزبری بالا، قیمت این کنتورهای الکترومغناطیسی وارداتی بسیار گران می‌باشد و همین باعث گردیده که شرکت‌های آب و فاضلاب در هر سال تنها موفق به تهیه تعداد کمی از این کنتورهای دقیق گردند. به این ترتیب اطلاعات صحیح آماری در سطوح وسیع در دسترس آنان قرار نمی‌گیرد.
در صورت رفع مشکل نقدینگی، شرکت ایران‌مدار قادر خواهد بود با قیمت‌های غیر قابل رقابت تعداد وسیعی از این کشورهای الکترومغناطیسی را در داخل تولید نموده و از بار مشکلات متولیان آب کشور بکاهد.
● آقای مهندس چرا هزینه خط تولید این دستگاه دارای فن‌آوری پیچیده و بالائی است؟
▪ تولید انواع دستگاه‌های فلومتر الکترومغناطیسی در اقطار مختلف بنا به تنوع مصرف در صنایع آب و فاضلاب، خطوط آبرسانی شهری و روستائی، صنایع شیمیائی، صنایع غذائی، صنایع هسته‌ای، صنایع داروئی و صنایع کاغذسازی، تنوع لاینینگ Lining یا پوشش داخلی آن همچنین تنوع پوشش خارجی، خط تولید آن را بسیار پرهزینه می‌سازد.
زیرا چنانچه ملاحظه می‌نید این کنتور تک‌محصول و یونیک نیست که مثلاً تنها با یک قالب‌سازی، مسئله حل شود. بلکه در شرایط واقعی عملی ما با تولید هشتصد نوع دستگاه مختلف بنا بر اندازه آنها از ۲۵ تا ۲۰۰۰ میلیمتر، انواع جنس بدنه، تنوع جنس الکترودها، پوشش داخلی و خارجی و غیره روبه‌رو هستیم، به‌عبارت دیگر خط تولید گسترده آن مستلزم سرمایه‌گذاری چند صدمیلیون تومانی می‌باشد و ما هم‌اکنون با مشکل کمبود نقدینگی جهت این امر مهم روبه‌رو هستیم.
در حقیقت در صورت تأمین وام کم‌بهره برای ما، معادل هزینه ارزی که جهت خرید تنها ده دستگاه کنتور ۷۵۰ میلیمتر صرف می‌گردد، در حالی‌که در سال چند صد برابر این مبلغ ارز جهت خرید این دستگاه‌ها از کشور خارج می‌گردد، ما قادر خواهیم بود، خط ساخت این کنتور را جهت تولید صدها نوع دستگاه گسترش دهیم.
با توجه به اینکه تحقیق و ساخت کنتور و فلومتر الکترومغناطیسی فلنجی به‌صورت صددرصد با استفاده از قطعات قابل تهیه در داخل کشور انجام می‌پذیرد، در نتیجه برای گسترش خط تولید آن نیازی به وارد کردن هیچ دستگاه عمده‌ای از خارج نداریم.
اصولاً یکی از افتخارات ما در خصوص تولید کنتور و فلومتر الکترومغناطیسی مگاب ۳۰۰۰ این است که اگر کشور ما در محاصره اقتصادی قرار گیرد، هیچ مشکلی برای تولید صددرصد این دستگاه در داخل کشور نخواهیم داشت.
در حقیقت با تولید فلومتر الکترومغناطیسی مگاب ۳۰۰۰، کشور ما به جمع باشگاه کشورهای تولیدکننده این دستگاه دارای فن‌آوری پیچیده شامل کشورهای آلمان، ایالات متحده، انگلیس، ایتالیا، سوئد، دانمارک، سوئیس، هلند، فرانسه، روسیه و ژاپن پیوست.
● به‌عنوان آخرین سئوال لطفاً انتظارات خود را از دولت و وزارت‌خانه‌های مربوطه با توجه به شعار حمایت از تولید داخل را، بیان بفرمائید.
▪ در خصوص حمایت‌های وزارت نیرو و وزارت صنایع، انتظار اصلی ما از به‌خصوص وزارت نیرو که سالیانه تعداد زیادی از این نوع کنتور را از خارج وارد و مصرف می‌نماید آنست که در سرمایه‌گذاری برای تولید انبوه آن به ما مساعدت نموده و به بیش از دو دهه تجربیات، امکانات و دانش فنی بالقوه ما درین صنعت بیشتر توجه و بها دهند.
با در نظر گرفتن صرفه اقتصادی و ایجاد اشتغال‌زائی، گسترش خط تولید این صنعت می‌تواند موجب خودکفائی کشور از ورود بسیاری انواع کنتور و فلومترهای الکترومغناطیسی گردد و خود ما علاوه بر تولید و تأمین مصرف داخل مازاد آن را صادر نمائیم.
در حال حاضر ۳۰ نفر به‌طور مستقیم و حدود ۲۰۰ نفر هم به‌صورت غیرمستقیم در مجموعه ما فعالیت می‌کنند که البته با افزایش و گسترش خط تولید، این تعداد افزایش خواهد یافت.

منبع : ماهنامه مهرآب