سه شنبه, ۲۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 14 May, 2024
مجله ویستا


نفوذ ریشه های فرهنگی ایران بر اشغالگرانش در تاریخ


نفوذ ریشه های فرهنگی ایران بر اشغالگرانش در تاریخ
همانگونه که می دانید زبان پارسی به عنوان اصلی ترین ابزار و محور ماندگاری کشور ایران بوده است ؛ مغول ها تاختند ، اسکندر سوزاند ، عرب های جاهل سوزاندند ، انگلیسی ها به یغما بردند اما هیچ کدام نتوانستند اصالت را از ما بگیرند و گاه خود این اقوام بیگانه در پیکره ی زبان پارسی و فرهنگ ایرانی ذوب شدند و به عنوان مثال می توان بدین مثال مشهود اشاره کرد که نفوذ فرهنگ پارسی آنقدر در سطح و گستره ی وسیعی قرار دارد که قوم غارتگر مغول تاسّی زیادی از فرهنگ این مرز و بوم گرفت و پس از مدت زمانی - هرچند سخت و طاقت فرسا برای ایرانیان آن عهد - ، مغول ها شیفته ی فرهنگ و ادب پارسی شدند .
فرهنگ به عنوان اصلی ترین مقوله ی مورد احترام جوامع پیشرفته،نمایانگر آداب و رسوم و چگونگی زندگی بشر بوده و همواره مورد هجوم بیگانه ها بوده و هست . چه بسا که در زمان اوج و عظمت ایران ، پادشاهان و فرماندهان ایرانی نیزبر دیگر فرهنگ ها هجوم می بردند و بر اشاعه ی فرهنگ خویش اصرار می ورزیدند تا مبادا فرهنگ بیگانه بر اندیشه ی خودی ها رسوخ کند و به بیان دیگر می توان گفت که به نوعی اقدام پیشگیرانه را پیش می گرفتند.
هر یک از کسانی که در زمینه ی نوشتن مشغول هستند قطعا در زندگی خویش از یک یا چند نفر متاثر بوده اند و از مکتب فکری آنها متاثر بوده اند و من از جناب آقای غلامرضا حیاتی به عنوان یکی از دو الگوی خویش نام می برم و گمان نمی برم بلکه بدین مساله ایمان راسخی دارم که در شناخت شخصیت جناب آقای حیاتی و جنب آقای حسن ابراهیمی تاکنون هیچ کس به اندازه ی این حقیر موفق نبوده و هیچ کس نمی تواند این ادعا را رد کند و در آن ، جای هیچگونه شک و تردیدی نیست که اینان انسان هایی هستند در درجه ی اول « انسان» در مفهوم متعالی آن که همواره با ارائه یک سری اظهار نظرهای منصفانه در زمینه های سیاسی ، اجتماعی و ادبی هیچ کس نتوانست به اندازه ی ای دو عزیز مرا ارضا کند و چه خوب است که آدمی در راه و طریق آزادی گام بردارد و حس ِ ذاتی آزاده خواهی را در خویش بپروراند و به همگان بفهماند که می توان یکدیگر را دوست داشت و از تنفر به دور بود و در راه اصلاح و پایبند بودن به اصول در راه رو به جلو بردن اندیشه ی خود و ترقی اندیشه ها گام برداشت .
قطعاً سرشت پاک و حقیقت جوی آدمی هیچگاه از آزادی و احترام به حقوق بشر نمی هراسد و با احترام به سنت ها می بایستی از یک سری سنت گرایان انتقاد کنم و واقعاً جای تاسف دارد که برخی از انسان ها بدون مطالعه و به دلیل برخی کوته بینی ها و حسادت هایی که با قصد تخریب شخصیت بزرگان فرهنگ و ادب همچون شاملو،شریعتی و ... روا داشته اند چهره ی این بزرگان را نزد آزاد اندیشان مخدوش می کنند و براین تصمیم زشت خویش اصرار می ورزند و قصد ندارند که حتی یک بار هم که شده اشعار شاملو را عمیق بخوانند . متاسفانه دامنه ی همین کوته بینی ها روزبه روز در حال رشد است و نقدهای مسمومی که نسبت به دکتر شریعتی و شاملو روا شده رو به وسیع شدن و در عین حال گسترش است و اینگونه رفتارهای نامناسب بر می گردد به این اصل که من آن را به عنوان بزرگترین چالش بشریت می دانم و این است که برخی دوست ندارند و یا شاید هم به نفع شان نباشد که سخن مخالف خود را بشنوند قطعا این تعدد اندیشه با وجود تمام بدی هایی که دارد اگر بخواهیم از پنجره ی انصاف به منظر مساله بنگریم متوجه می شویم که این اختلاف نظرها در صورت حفظ وحدت اصول یک خصیصه هم دارد و آن این است که باعث به وجود آمدن یک حالت تعادل می شود و جامعه را از گزند یک جانبه گرایی محفوظ می دارد و گروه ها ی سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و ادبی با در پیش گرفتن تعادل ، میانه روی سخنان یکدیگر را در فضایی سازنده بشنوند .
حرف ها را باید که شنید و لازمه و دیباچه ی این تعامل ،این است که با بوجود آوردن یک فضای مناسب سخن سیدمحمد خاتمی را در گوش نواخت که زنده باد مخالف من و از این گفتار آلبر کامو خیلی تاثیر پذیرفته ام که « دموکرات کسی است که اجازه دهد که مخالفش نظرش را بگوید و می پذیرد که راجع به آنها فکر کند » قطعاً تمام این مشکلات بشریت که در سطور بالاتر بدان اشاره کردم اما مجالی دست نیافت که اصل گفتار را بیان کنم این است که با عرض تاسف می بایستی گفت که ما دوست نداریم سخن مخالف خویش را بشنویم خصوصا ادبا و سیاسیون بدون آنکه سخن مخالف خویش را بشنوند یک طرفه مسائل را داوری کرده و مسایل را بصورت خام به خورد عموم می دهند .
از آنجا که متاسفانه کشور ما داعیه ی داشتن فرهنگ و تمدن قوی را دارد که قطعا نیز همین گونه می باشد و با هدف اشائه ی فرهنگ مطالعه برآن شدم که در زمینه ی« آزادی » که متاسفانه این مقوله همچون مباحث تاریخی با ابهامات و برداشت های مختلف روبروست و با آرزوی موفقیت روزافزون ایران اسلامی و با جسارت و شجاعتی که در خویش می بینم همواره سعی برآن دارم که در نگارش مقالات اجتماعی و علی الخصوص ادبی که تاکنون آنها را نگاریده ام با پرهیز از هرگونه تکلف ، تعارف و دوپهلوگویی ، دیدگاه های خود را با داشتن اهداف متعالیه ای همچون « زندگی برای همه» پر وضوح بیان کنم .
از دیدگاه بنده ی حقیر که بر حقارت خویش معترفم و شکی در آن نمی بینم دانشگاه دارای محیط مقدس و مطهری است که دانشجویان می بایستی سعی برآن دارند که از فضای دبیرستان خارج شده و هرچه سریعتر با ترسیم یک محیط حقیقی و نه مَجازی در ذهن ِ نقش پذیر خویش از ارائه تحقیقاتی که متاسفانه بیشتر جنبه ی روزمرگی را داراست ، بپرهیزند و از نام خود یعنی دانشجو به معنای اولیه ی جوینده ی دانش ، دفاع کنند و نه جونده ی دانش باشند و تیشه به ریشه ی علم بزنند .
متاسفانه یا که شاید خوشبختانه! امروزه همه خود را صاحب نظر می دانند و داعیه ی برترین بودن را دارند و از خاطر می برند شعار آن پیر فلسفه ی یونانی را که می گفت : « نمی دانم» و بر ندانستن خویش اقرار می کرد و سعی بر آن داشت تا بر اطلاعات خویش بیفزاید . متاسفانه همه ی ما از مطالعه گریزانیم و با بیان بهانه های واهی و بی منطق در جهل مرکب به سر می بریم و به معنای پر وضوح می توان گفت که از ندانستن خویش بی اطلاعیم ؛ به قول آن قشر بالا نشین بنده اول خودم را نصیحت می کنم و کوچکتر از آنم که شما را نصیحت کنم که قطعا نیز همین گونه نیز می باشد.
باید توجه داشت که بی شک نمی توان از نقش انکار ناپذیر دبیران ادبیات ، تاریخ و اجتماعی دوره ی دبیرستان در چگونگی بروز استعدادها چشم پوشی کرد
سال ها بر مزارم گریستم تا بدان لحظه ی سرخ چشمی عاشقان التفاط یابم و چه اندوهناک در آیینه بنگرم و به خویشن گویم : « آیا کسی هست به مانند من که جهان را بدین منظر بنگرد ؟ » .
نه ! به قول فرهاد : « نه ! تو هم با من نبودی مثل من با من و یا که مثل تن با تن » و چه هولناک شبانه هایی را به چشم دیدم و بدان چهره که در آیینه فریاد می زند نگریستم و بدو خندیدم و گفتم تو هم دیوانه ای »» .
شعر یا هر آنچه که من از آنها از « احساس و عاطفه » نیز یاد می کنم یادآور لحظات عرفان گونه ی هر انسانی است که به سفر می برد این گوی احساس و لذت ناشی از فروریزش واژگان متبرک و چشمه گونه ی ذهن پرتلاطم شاعر متعهد . از دیرباز در آن اندیشه بودم که چرا شعر نو یا هر آنچه که نامش نهند همچون کودکی سرراهی با وی برخورد می شود و هر بی انصافی که از کلبه ی درویشی شعر نو می گذرد.
سعید صالح احمدی
وکیل و مشاور حقوقی قوه قضائیه-بوشهر