لنز، چشم سوم

اگرچه لنزها فواید غیر قابل انكاری دارند اما آیا حواستان هست كه عوارض مصرف لنز مخصوصا در لنزهای رنگی غیرطبی بسیاربسیارزیاد است؟
از عینك خسته شدهاید؟ شاید حق با شما باشد. گاهی سنگینیاش اذیتتان میكند،گاهی آنرا جا میگذارید و گاهی حس میكنید عینك حالت چشمهایتان را عوض كرده است. خلاصه اینكه به دنبال راهحلی میگردید تا از شر عینك خلاص شوید. به نظر میرسد استفاده از لنز مناسبترین راه حل باشد. درست است كه لنز به شما كمك میكند تا بدون عینك دید طبیعی خود را داشته باشید اما باید به این نكته توجه داشته باشید كه لنزها به مراقبت بسیار بیشتری نیاز دارند. لنز نسبت به عینك آسیبپذیرتر است و ممكن است باعث سایش قرینه چشم،تورم و عفونت آن شود. اگر لنزها به درستی تمیز نشده یا پاره شده باشند و یا به نادرستی در چشم گذاشته شده باشند ایجاد درد،قرمزی و اشك ریزش میكنند. اما امروزه لنزها علاوه بر مصارف طبی مورد استفاده آرایشی و زیبایی نیز پیدا كردهاند. شاید شما هم جزء آن دسته از خانمها و یا آقایانی باشید كه برای تغییر رنگ چشمشان از لنز استفاده میكنند.
آیا میدانید كه عوارض مصرف لنز در لنزهای رنگی غیرطبی بسیار بیشتر از لنزهای طبی است؟ شما كه برای فرار از عینك به لنز پناه آوردهاید آیا با آگاهی و تحقیق كافی این تصمیم را گرفتهاید؟ آیا انواع لنز را میشناسید؟ میدانید كه هر لنزی بسته به نوع ماده سازنده و طریقه مصرف آن به مراقبتهای ویژهای نیاز دارد؟ آیا عوارض استفاده از لنزها،چه طبی و چه رنگی را میدانید؟ پرونده این شماره به شما كمك میكند تا درستتر و با آگاهی بیشتری انتخاب كنید. اولین نكتهای كه باید به آن توجه كنید این است كه برای انتخاب نوع لنز خود حتی لنزهای زیبائی و حتما با یك متخصص باتجربه مشورت كنید تا با توجه به سلامت چشمتان،میزان بودجه و نوع كارتان برایتان لنز تجویز كند. او ابتدا چشم شما را چك میكند تا درجه ضعیفی آن مشخص شود و سپس چشمان شما را از نظر سایز عنبیه ، قرنیه و موارد دیگر ارزیابی میكند و پس از آن لنز مناسب چشمتان را تجویز میكند. توجه داشته باشید كه چشم یكی از حساسترین اعضاء بدن است و لنز در تماس مستقیم با آن قرار میگیرد، بنابراین به راحتی میتواند به چشمان شما آسیب برساند. آخرین تحقیقات انجام شده در كشور نشان میدهد كه ۰۳ درصد از افرادی كه از لنز استفاده میكنند بهخاطر عدم آگاهی و رعایت نكردن بهداشت دچار عوارض شدید چشمی میشوند كه متاسفانه این عوارض در بعضی از مواقع منجر به كوری فرد شده است.
● لنزها به چه درد می خورند؟
زمانی كه با مشكل بینائی مواجه هستید،عینك معمولترین و سادهترین راه است. بعضیها هم از همان ابتدا جراحی را انتخاب میكنند اما عینك و جراحی برای همه مناسب نیست. مثلا اشخاصی هستند كه به علت شغل خاصشان نمیتوانند از عینك استفاده كنند یا مواردی از بیماریهای چشم مانند آستیگمات نامنظم یا قوز قرینه (نام دیگر این بیماری كراتوكونوس است كه در همین صفحه بهآن اشاره خواهیم كرد.) وجود دارد كه عینك جوابگوی آنها نیست و به همین علت است كه میلیونها نفر در دنیا، روزشان را با گذاشتن قطعات كوچك پلاستیكی (لنزهای تماسی) در چشم آغاز میكنند. استفاده از لنزهای تماسی چشمی چه با جنبه درمانی و چه با جنبه زیبایی در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است.
برخی از لنزها طوری ساخته شدهاند كه دارای ۲ قدرت متفاوت برای اصلاح دید نزدیك و دید دور هستند. در این لنزها قسمتی كه برای اصلاح دید نزدیك یا مطالعه سنگینتر است در پائین لنز قرار دارد و فرد هنگامی كه به پائین نگاه میكند تا مطالعه كند از میان آن میبیند و قسمت بالا برای دید دور است. انتخاب دیگر،لنزی است كه قدرت لازم را برای دید نزدیك به یك چشم و قدرت لازم برای دید دور را به چشم دیگر میدهد. مغز شما در اغلب موارد خود را با این وضعیت سازگار میكند و شما با این دید تركیبی ناشی از هر دو چشم،احساس راحتی خواهید كرد.
● انواع لنزهای تماسی سخت و نرم
لنزها برحسب جنس،فاصله زمانی كه برای تعویض آن لازم است و قابلیت خوابیدن با لنز در شب تقسیمبندی میشوند. تمام لنزهای تماسی از انواع مختلف پلاستیك ساخته شدهاند و به دو گروه اصلی نرم و سخت تقسیم میشوند:
لنزهای نرم ۵۲ تا ۵۷ درصد آب دارند. كاملا راحت هستند و شما خیلی زود به آنها عادت میكنید. این لنزها تمام سطح قرنیه را میپوشانند و از مواد انعطافپذیر و جاذب آب ساخته شدهاند و به همین علت است كه پس از قرارگیری در چشم به شكل خود قرنیه چشم فرم میگیرند و معمولا مثل یك جسم خارجی چشم را تحریك نمیكنند. لنزهای نرم از لنزهای سخت گرانتر هستند و نیاز به رعایت اصول بهداشتی بهطور دقیق و مرتب دارند. این لنزها در تماس با دود سیگار، بخارات، اسپریها و لوازم آرایشی سریعا فاسد میشوند. البته در صورتی كه چشم آستیگمات باشد جهت اصلاح آن به هیچوجه نمیتوان از لنزهای نرم استفاده كرد. اما لنزهای سخت نفوذپذیر به گاز اكسیژن هستند. این لنزها بخشی از قرنیه را میپوشانند و شكل خود را حفظ میكنند. شاید علت اینكه افراد كمتر از لنزهای سخت استفاده میكنند این باشد كه نسبت به لنزهای نرم مدت بیشتری طول میكشد تا فرد به آنها عادت كند. البته از طرفی این لنزها برای مدت زمان طولانیتری قابل استفادهاند یعنی نیمه عمر طولانیتری دارند و در برابر ایجاد رسوب روی سطحشان مقاومترند و راحتتر تمیز میشوند. معمولا چشم پزشكان لنزهای سخت را به كسانی توصیه میكنند كه جویای دید با كیفیت بالاتری هستند.
به طور كلی لنزهای سخت چند فایده ای دارند: یكی اینكه چون از جنس سخت هستند در زمان پلك زدن شكل خود را حفظ كرده و دید بهتری نسبت به لنز نرم ایجاد میكنند. دوم اینكه مدت زیادی عمر میكنند. البته اگر نشكنند( !مثلا اگر روی آن پا بگذارید میشكند در حالی كه لنز نرم نمیشكند.) این لنزها برخلاف نوع نرم، به راحتی پاره نمیشوند و پروتئین و چربی اشك به آن متصل نمیشود.در واقع لنزهای سخت برای افرادی كه دید قابل قبول با لنز نرم ندارند و دید با كیفیت بالا میخواهند یا آستیگماتیسم دارند كه با لنز نرم قابل جبران نیست، انتخاب مناسبتری هستند. لنزهای سخت برای درمان قوز قرنیه (كراتوكونوس) و اصلاح پیر چشمی مناسبند. مطالعات اخیر نشان داده است كه در بچههای نزدیكبین استفاده از لنزهای سخت میتواند پیشرفت نزدیكبینی را آهسته كند.
مهمترین مشكلی كه با لنزهای سخت داریم این است كه چون دوره عادت كردن وجود دارد،باید آنها را هر روز استفاده كنید اما در مورد لنزهای نرم حتی اگر یك هفته هم استفاده نشوند بعد از آن دوباره استفاده كردن از لنز نرم كاملا راحت است. از نظرمدت زمان استفاده،لنزهای سخت را میتوان چند سال استفاده كرد اما لنزهای نرم از لحاظ مدت زمان تعویض تقسیمبندی میشوند. یعنی انواع مختلف آن، مدت زمان مشخصی قابل استفادهاند و سپس دور انداخته میشوند و یك جفت لنز جدید جایگزین آنها میشود. این نوع لنز در سال ۷۸۹۱ معرفی شده است وامروزه بیشترین نوع لنز تماسی قابل استفاده است. برخی از آنها روزانه هستند یعنی فقط یك روز میتوان از آنها استفاده كرد. برخی دیگر كه شما میتوانید آنها را بهطور ممتد استفاده كنید (یعنی حتی موقع خواب هم لازم نیست آنها را از چشمتان خارج كنید) مدت تعویض یك هفتهای دارند. برخی دیگر كه فقط آن را در طول روز و نه در خواب استفاده میكنید مدت استفاده دو هفتهای دارند.
البته توجه داشته باشید كه لنزهائی كه در شب استفاده میشوند ریسك عفونت بالاتری نسبت به لنزهای روزانه دارند چون ارگانیسمهای خطرناكی كه از طریق انگشتان،پلك زدن یا محلولهای لنز وارد چشم میشوند، زیر لنز تماسی تجمع مییابند و در شب بهتر رشد میكنند و شانس عفونت قرنیه به این ترتیب زیاد میشود. لنزهای ۷ روزه یا یكماهه قابل تعویض چون نیاز به محلول لنز ندارند میزان ورود میكروارگانیسم به چشم را كاهش داده و شانس عفونت داخلی را بالا نمیبرند. لنزهای ۰۳ روزهای كه اكنون در دسترس هستند از ماده هیدروژن سیلیكونی بسیار قابل نفوذ به اكسیژن ساخته شدهاند. این لنزها میزان زیادی اكسیژن را به چشم شما میرسانند و بسیار راحت و ایمن هستند. اخیرا لنزهائی با بلوك نور ماوراء بنفش هم به صورت نرم و هم سخت به بازار عرضه شدهاند كه قرنیه و چشم را از برخورد با نور مضر ماوراءبنفش محافظت میكنند. از آنجا كه لنز كاملا شفاف است با نگاه كردن به آن نمیتوان بلوكر ماوراءبنفش بودن آن را تشخیص داد پس بلوكر ماوراءبنفش بودن معمولا روی جعبه آن حك شده است. توجه به این نكته ضروری است كه لنز تماسی فقط قرنیه را از ماوراءبنفش محافظت میكند و برای محافظت از كل چشم و پوست اطراف چشم باید از عینك آفتابی استفاده كرد پس لنز تماسی بلوكر ماوراءبنفش تنها یك مكمل برای عینك آفتابی، جهت محافظت بیشتر است. لنزهای جدید دیگر، آنهائی هستند كه شكل قرنیه را تغییر میدهند و به آنها اورتوكراتولوژی )CRT(میگویند. این لنزها در طول شب استفاده میشوند و در این مدت شكل قرنیه را تغییر میدهند و در صبح و طول روز با اینكه از لنز استفاده نمیكنید دیدتان بهتر میشود.
● و اما لنزهای رنگی
هفته گذشته خانم جوانی با چشمهای متورم و به شدت احساس به نور و دردناك به مطب چشم پزشك مراجعه كرد. این خانم ۰۳ ساله كه تا هفته پیش هیچ مشكلی با چشمهایش نداشت،هفته گذشته جهت شركت در یك عروسی به آرایشگاه مراجعه میكند و در پایان كار به توصیه آرایشگر یك جفت كنتاكت لنز رنگی (لنز زیبائی)! بر روی چشمهای وی قرار میگیرد، بدون هیچ توضیحی در مورد نحوه ومدت استفاده از آن! در تمام مدت این یك هفته لنزها بر روی چشم خانم قرار داشته است. در روزهای اول هیچ گونه ناراحتی و مشكلی ایجاد نشود. اما از روز سوم و چهارم هنگام بیدار شدن از خواب بیمار متوجه تاری مختصر دید میگردد. در طی روزهای بعدی احساس سنگینی در هر دو چشم، حساسیت به نور و قرمزی نیز به علائم قبلی اضافه میشود و از صبح روز مراجعه، بیمار با چشم درد شدید از خواب برمیخیزد و متوجه میشود كه قادر به بازكردن چشمهایش نیست و بالاخره با تورم شدید پلكها، درد شدید چشم و در حالی كه نمیتواند چشمانش را باز كند به چشم پزشك مراجعه می كند. با وجود عدم همكاری بیمار، پزشك با زحمت بسیار لنزهائی را كه هنوز از چشم خارج نشده بود، خارج كرد و تازه در آن زمان بود كه عمق فاجعه آشكار گردید. دو زخم بزرگ عفونی در مركز قرنیه هر دو چشم كه بینائی را در حد شمارش انگشتان در فاصله یك متری كاهش داده بود....
لنز رنگی اگر چه ممكن است از نگاه مصرف كننده تنها یك وسیله زیبائی و آرایشی محسوب شود اما باید بدانید كه این وسیله یك وسیله طبی است و مانند همه آنچه در طب وجود دارد خالی از عارضه نیست. همه پزشكان به عوارض این لنزها كاملا واقفند و در هنگام تجویز لنز تمام جوانب قضیه را در نظر میگیرند و نكات زیادی را به بیمارانشان یادآور میشوند. نحوه گذاشتن،برداشتن،زمان استفاده، مدت مجاز مصرف و طرز نگهداری لنزها را نكته به نكته به تمام بیمارانشان آموزش میدهند و علائم و نشانههای هشدار دهنده را بارها و بارها متذكر میشوند. خانم جوان ذكر شده،در بهترین شرایط و در نهایت خوشبینی فقط شاید با پیوند قرنیه بتواند بخشی از بینائی خود را باز یابد. اگر به مراكز چشم پزشكی مراجعه كنید متاسفانه روزانه با موارد كم و بیش مشابه فراوانی روبهرو خواهید شد.
لنزهای رنگی دارای ۵ رنگ اصلی هستند: قهوهای، آبی،سبز،طوسی و بنفش و طیف وسیعی از رنگها كه بین این رنگهای اصلی قرار دارند. قبل از استفاده از لنز رنگی،حتی لنزهای رنگی كه فقط جنبه زیبائی دارند حتما به چشم پزشك مراجعه كنید تا چشمتان را به دقت مورد معاینه قرار دهد. قرنیه چشم ابعادی دارد كه از یك فرد به فرد دیگر ممكن است كاملا متفاوت باشد. هر لنز نیز پارامترهائی دارد كه متناسب با بعضی چشمهاست نه همه آنها. بنابراین یك لنز ممكن است برای یك فرد متناسب و كاملا راحت باشد در صورتی كه برای فرد دیگر بیش از اندازه گشاد یا تنگ است كه در این صورت شانس بروز عوارض ناشی از لنز چندین برابر میگردد. یك آرایشگر یا متصدی داروخانه هیچگاه نه علم آن را دارد و نه قادر است لنز متناسب با ابعاد چشم را برای شما تجویز كند. یادمان باشد كه در حال حاضر كنتاكت لنز شایعترین علت عفونت قرنیه افراد جوان است و بیاحتیاطی افراد در استفاده از این لنزها میزان وقوع عوارض وحشتناك و جبرانناپذیر چشمی را روزبهروز بیشتر كرده است. مشكل دیگری كه در مورد لنزهای رنگی غیراستاندارد وجود دارد این است كه گاهی موارد رنگی و شیمیایی بكار رفته در این گونه لنزها و و عدم تطابق آن با بافت قرنیه چشم موجب ایجاد عفونت و در نهایت سرایت عفونت به سایر بافتهای چشم و كوری شخص استفاده كننده میشود. از طرفی معمولا علاوه بر گذاشتن لنز رنگی آرایش هم میكنند كه این كار خطر را چندین برابر میكند زیرا اگر مقدار كمی از مواد آرایشی وارد چشم شود همراه اشك روی سطح داخلی یا خارجی لنز قرار میگیرد و باعث خراش قرنیه و عفونت چشم میگردد بنابراین خانمهای محترم باید توجه داشته باشند كه در صورت استفاده از لنز نباید آرایش كنند.● لنزها را پس از مصرف دور بیندازید
هرچه زودتر لنزهایتان را تعویض كنید چشمهای شما سالمتر خواهند ماند. موادی مانند پروتئین،كلسیم و چربی كه به طور طبیعی در اشك شما وجود دارند میتوانند روی لنز شما رسوب كنند و هم باعث ناراحتی در چشم شما شوند و هم چشمتان را مستعد عفونت كنند. ممكن است بگوئید من همیشه از لنزهایم به میزان كافی مراقبت میكنم و آنها را همیشه تمیز و ضدعفونی شده نگه میدارم اما این كافی نیست. حتی برنامه تعویض لنز نسبت به چشم فرد استفاده كننده نیز ممكن است متفاوت باشد. مثلا برخی چشمها پروتئین و چربی بیشتری تولید میكنند پس لنز باید زودتر جایگزین شود همچنین اگر فرد آلرژی داشته باشد باید زود به زود لنزش را عوض كند به هر حال ارزیابی دقیق و كامل توسط یك چشم پزشك باتجربه میتواند بهترین برنامه جایگزین لنز را به شما پیشنهاد كند.
● وقتی كه لنزها بیماریزا میشوند
طبق نتایج آخرین تحقیقاتی كه در چهارمین همایش اپتومتری كشور در مورد عوارض لنزهای طبی ارائه شده است، درصد قابل توجهی از بیماران از لنزهای طبی استفاده میكنند و ۵۲ درصد افرادی كه از لنز به منظور زیبائی استفاده میكنند لنز را از اماكن غیربهداشتی مانند فروشگاهها و آرایشگاههای زنانه تهیه میكنند. ۵۲ درصد از استفادهكنندگان از لنز، بالای ۵۲ سال سن داشته و متاسفانه هیچكدام از آنها آگاهی درستی از نحوه مراقبت از لنزشان ندارند و ۰۳ درصد مصرفكنندگان لنز دچار عفونتهای شدید چشمی شدهاند. اغلب جوانان و نوجوانان بهویژه دختران ، لنزهای خود را با یكدیگر عوض میكنند یا به یكدیگر قرض میدهند. این امر انتقال بیماریهای واگیردار مانند ایدز و هپاتیت را افزایش میدهد. لنزهای زیبائی كه از طرق مختلف تهیه میشوند و توسط افراد غیرمتخصص تجویز میشوند اغلب خطرات جدیتری را به دنبال دارند. تداخل با جریان اكسیژن دریافتی قرنیه میتواند منجر به تورم و زخم قرنیه و نهایتا ایجاد عفونت گردد. تجمع گردوغبار در زیر لنزی كه خوب جا نیفتاده باشد نیز میتواند باعث خراش قرنیه و ایجاد عفونت شود. از طرفی واكنشهای آلرژیك یا شیمیائی نسبت به محلول لنز تماسی ممكن است رخ دهد. كراتیت میكروبی یكی از جدیترین عوارض استفاده از لنز است كه نوع شدید آن در مدت زمان كوتاهی منجر به سوراخ شدن قرنیه و كوری میگردد. كلا شانس عفونت قرنیه در عدسیهای تماسی نرم بهخصوص نوع شبانهروزی ۰۱ تا ۵۱ برابر بیشتر از عدسیهای سخت و نیمسخت است.
● چگونه مراقب باشیم؟
نكته اول این است كه بدون مشورت با پزشك از لنز چشمی استفاده نكنید. لنزهائی كه از طریق افراد غیرمتخصص به دستتان میرسد، هیچ تضمینی از نظر رعایت استانداردها و تطابق با چشم شما ندارد.اكثر لنزهای وارداتی از كشور چین هستند كه متاسفانه با قیمت نازلی به فروش میرسند و عوارض بسیاری را برای مصرفكنندگان داشته و دارند. در بسیاری از موارد،هنگام مراجعه به چشم‌پزشك فقط یك راه باقی مانده : تخلیه چشم. نكته دیگر آنكه لنزها برای افراد فراموشكار و بیقیدوبند و افراد بیتوجه به نظافت دستها و بهداشت فردی بسیار خطرناكند. همچنین افرادی كه نمیتوانند با اشیاء ریز و ظریف كار كنند یا چشمان خشكی دارند نیز لنز مناسب نخواهد بود. حتما هنگام خرید لنز به تاریخ مصرف و مدت زمان مجاز استفاده از لنزتان توجه كنید و هرگز از لنزهای بدون تاریخ مصرف یا تاریخ مصرف گذشته استفاده نكنید.
برای گذاشتن لنز ابتدا دستهایتان را به خوبی بشویید تا كثیفی و جرمهای آلوده را به چشمتان وارد نكنید. برای شستن دستها از صابونهای مرطوبكننده و كرمدار و اسانسدار استفاده نكنید چون برای لنز شما خوب نیستند. دستهایتان را پس از شستشو با حولهای خشك كنید كه پرز نداشته باشد. پس از این كار ابتدا باید یاد بگیریم كه چگونه لنزمان را پشت و رو نگذاریم. وقتی كه لنز را روی انگشت میگذارید و مقابل چشمانتان قرار میدهید اگر <یو> شكل باشد درست است اما اگر لبههای <یو> به خارج كشیده شده باشد لنزتان پشت و رو شده است. بعد از گذاشتن لنز چنانكه كوچكترین مشكلی برای چشمتان ایجاد شد مثلا دردچشم یا قرمزی ایجاد شد حتما به پزشك مراجعه كنید. اگر قصد رفتن به استخر و شنا كردن را دارید باید هنگام شنا لنزها را از چشمتان خارج كنید. فرقی ندارد كه از لنزهای تماسی نرم استفاده میكنید یا سخت. زیرا بسیاری از عفونتهای ویروسی مانند آدنوویروسها و عفونتهای آسیبی مانند آكانتوموبا و یا عفونتهای آنكلوزونی میتوانند از طریق آب استخر به چشم منتقل شوند. از طرفی مواد ضدعفونی كنندهای همچون كلر كه جهت تمیز كردن آب استخرها مورد استفاده قرار میگیرد چنانچه با غلظت بیش از حد مجاز در استخر ریخته شده باشند میتوانند باعث خراب شدن لنز و سوزش و قرمزی و حتی زخمهای قرنیه شوند. هر بار كه لنز را از چشمتان خارج میكنید ابتدا آنرا با محلول مخصوص تمیز كنید تا مواد آرایشی شسته و رسوبات پاك شوند.
بعضی محلولها نیاز به سائیدن دارند اما بعضی دیگر فقط با ریختن محلول روی لنز تمام رسوبات را پاك میكنند. بسته به نوع لنزی كه استفاده میكنید و میزان پروتئین كه روی لنز شما رسوب میكند پزشك شما ممكن است محلولهای خاصی را به شما پیشنهاد كند. هر چه عمر لنزتان بیشتر باشد نیاز به این محلولها نیز بیشتر خواهد بود. حال اگر موافق باشید میخواهیم شما را با چند مورد از محلولهای ضدعفونیكننده،پاككننده و شستشو دهنده لنز آشنا كنیم. هر نوع لنز محلول مخصوص به خود را دارد.استفاده از یك محصول درست و بجا و انجام دستورالعملهای روی بستهبندی لنزها بسیار مهم هستند. دنبال نكردن و انجام ندادن دستورالعملها عمر لنز را كوتاه كرده و میتواند قرنیه و بافت اطراف چشم را عفونی كند.
▪ محلول سالین:
برای شستن و نگهداری لنز تماسی است به شرط اینكه از حرارت یا اشعه ماوراء بنفش برای ضدعفونی كردن لنز تماسی استفاده نمایید. اگر از قرصهای آنزیمی و یا وسائل ضدعفونی كننده استفاده میكنید هم نیاز به محلول نرمال سالین دارید. ماده پاككننده روزانه، برای پاككردن لنز تماسی است. شما باید چند قطره از آن را روی كف دستتان قرار دهید و بااحتیاط لنز را بسائید. این كار را ۰۲ ثانیه ادامه دهید و مطمئن شوید كه هر دو سمت آن كاملا تمیز شده است و بعد از محلولهای دیگر برای شستشو و ضدعفونی كردن استفاده كنید.
▪ محلولهای چندمنظوره:
برای پاككردن،شستشو و ضدعفونی كردن و نگهداری لنز شما استفاده میشود. تمام این كارها با یك محلول انجام میشود. لنزها را در جا لنزی تمیز با همین محلول میتوان نگهداری كرد و در زمان استفاده نیز لنز را با همین محلول شسته و در چشم میگذاریم.
▪ محلول هیدروژن پراكسید:
برای پاككردن،ضدعفونی كردن و شستن و نگهداری لنز استفاده میشود. با این محصول لنز را در سبد خاصی قرار داده و آن را میشوئید سپس سبد را در ظرف مخصوص قرار داده و آن را از محلول پر میكنید تا لنز تمیز شود. محلولهای هیدروژن پراكسید حتما باید خنثی كننده داشته باشد كه یا در خود محلول وجود دارد یا بهطور جداگانه قرص خنثی كننده باید استفاده شود تا هیدروژن پراكسید تبدیل به آب شود و واكنشهای حساسیتی ایجاد نكند. بعد از در آوردن لنز از محلول هیدروژن پراكسید، لنزتان را با محلول دیگری بشوئید و داخل چشم بگذارید.
▪ وسائل پاك كننده و ضدعفونی كننده: وسائل پاك كننده از امواج اولتراسوند و وسائل ضدعفونی كننده از امواج ماوراء بنفش یا حرارت استفاده میكنند. ابتدا لنز را شسته و سپس در این وسائل قرار دهید و با محلول پر كنید و آن را روشن كنید تا لنز شما پاك و ضدعفونی شود.
▪ پاككننده آنزیمی:
برای شستن پروتئینها از لنز استفاده میشوند. معمولا هفتهای یكبار از این آنزیم استفاده میشود. ابتدا لنزتان را پاك كنید و بشوئید. جا لنزتان را با محلول خود پر كنید و سپس یك قرص آنزیمی داخل آن بیندازید و صبر كنید تا حل شود و بعد لنزتان را در جالنزی قرار دهید. لنز باید معمولا ۵۱ دقیقه در این محلول بماند و بعد با محلول دیگری آن را ضدعفونی كنید. از بین برنده پروتئین روزانه بهصورت مایع است و روزانه استفاده میشود. میتوان همراه با محلول چند منظوره از آن استفاده كرد، به این صورت كه پس از شستشوی لنز و جالنزی با محلول چندمنظوره، جالنزی را از محلول چندمنظوره پر كنید و سپس یك قطره از محلول از بین برنده پروتئین روزانه به آن اضافه كنید و لنزتان را به روش معمول ضدعفونی كنید.
▪ قطره:
برای نرم كردن چشم و مرطوب نگه داشتن سطح چشم و لنز تماسی است.
محلول برای چشمهای حساس:
اگر به محلولهای لنز واكنشهای آلرژی نشان میدهید و علائمی مثل خارش، اشكریزش، احساس جسم خارجی،قرمزی و ترشحات پیدا میكنید حتما به چشم پزشك مراجعه تا علت آن مشخص شود. اگر علت، حساسیت به محلول بود میتوان از محلولهای مخصوص جهت چشمهای حساس استفاده كرد. یكی از مواردی كه باید به آن توجه كنید این است كه هرگز به نوك ظرف محلولتان دست نزنید و آن را با هیچ سطحی مثل دست یا صورت تماس ندهید. لنزتان را هرگز زیر شیرآب نشوئید زیرا ممكن است آنرا آلوده كنید. جا لنزتان را با آب گرم تمیز بشوئید و در معرض هوا خشك كنید و آنرا ماهی یكبار دور بیندازید و از جالنزی جدید استفاده كنید تا ریسك عفونت كاهش یابد. تمام موارد ذكر شده در مورد لنزهای رنگی نیز صدق میكنند. عدهای از استفادهكنندگان لنزهای رنگی كه از لنز فقط برای زیبائی استفاده میكنند تصور میكنند كه سرم نرمال سالین برای نگهداری لنزشان كافی است. این دست مثل این است كه دستهای كثیف خود را فقط با آب شستشو دهید. سرم فقط محلول شست و شوی لنز است و محلول نگهداری آن نیست.
● چند كلمه در مورد كراتوكونوس
كراتوكونوس بیماری پیشروندهای است كه معمولا در سنین نوجوانی یا اوایل دهه ۰۲ زندگی بروز میكند. در این بیماری قرنیه نازك شده و شكل آن تغییر میكند. قرنیه به طور طبیعی شكلی گرد یا كروی دارد ولی در كراتوكونوس قرنیه برآمده و مخروطی شكل میشود. این مسئله بر روی انكسار نور هنگام ورود به چشم تاثیر گذاشته و سبب كاهش وضوح بینایی میشود. كراتوكونوس ممكن است در یك یا هر دو چشم رخ دهد ولی در ۰۹ درصد در هر دو چشم دیده میشود.
تشخیص كراتوكونوس ممكن است به دلیل بروز و پیشرفت آهسته آن مشكل باشد. این بیماری ممكن است با نزدیكبینی و آستیگماتیسم همراه باشد در نتیجه ممكن است موجب عدم وضوح و تاری دید شود. بیمار همچنین ممكن است دچار هاله بینی و حساسیت به نور باشد. بیماران معمولا در هر بار مراجعه به چشم پزشك نسخهشان تغییر میكند. علت كراتوكونوس مشخص نیست. این بیماری ممكن است ژنتیكی باشد زیرا بیماران متعددی در یك خانواده دیده میشوند.
در انواع خفیف بیماری، عینك یا لنز نرم ممكن است كمك كننده باشد ولی با پیشرفت بیماری و نازكتر شدن و تغییر شكل بیشتر قرنیه این درمانها دیگر چندان كارساز نخواهد بود. درمان بعدی بیماری استفاده از لنزهای سخت دارای قابلیت نفوذ گاز است. این لنزها قابلیت بیشتری برای اصلاح آستیگماتیسم نامنظم ناشی از كراتوكونوس دارند.قرارگیری مناسب لنز بر روی قرنیه مبتلا به كراتوكونوس كاری ظریف و زمانگیر است. به همین دلیل مراجعات مكرر برای تنظیم لنز و اصلاح نسخه امری قابل انتظار است.
این فرایند با نازكتر شدن و تغییر شكل بیشتر قرنیه نیاز به تكرار داشته و نسخه بیمار باید مجددا تغییر داده شود. در صورتی كه قرنیه قادر به تحمل لنز سخت نباشد و یا لنز توانایی اصلاح دید بیمار را نداشته باشد قدم بعدی پیوند قرنیه است. بیمار ممكن است حتی بعد از پیوند قرنیه برای دید بهتر به عینك و یا لنز نیاز داشته باشد. در حال حاضر در بیمارانی كه قادر به تحمل لنزهای سخت نیستند و از طرفی انجام پیوند قرنیه بهدلیل عوارض آن در آنها توصیه نمیشود، از روشهای جدیدتری نظیر قرار دادن حلقههای داخل قرنیه مثل Intacsو Ferraraاستفاده میشود.
مطالعه بر روی این روش در چند سال اخیر در جریان بوده و نتایج نشاندهنده بهبود نسبی بیماران است؛ هر چند نشان داده نشده است كه این روش مانع پیشرفت بیماری شود. قابل توجه است كه انجام هیچكدام از اعمال جراحی اصلاح عیوب انكساری نظیر لیزیك و لیزر در بیماران مبتلا به كراتوكونوس بهدلیل نازكی پیشرونده قرنیه امكانپذیر نیست.

منبع : روزنامه سلامت