وقتی شهر فولاد، فرهنگی می‌شود

اتحادیه اروپا هر سال شهری را به‌عنوان پایتخت فرهنگی اروپا معرفی می‌کند.
پس از گسترش اتحادیه اروپا و پیوستن کشور‌هایی از شرق اروپا به این اتحادیه، این تفکر در اروپا شکل گرفت که کشور‌های شرقی اروپا را نیزدر کنار شهر‌هایی از اروپای قدیم در این برنامه بگنجاند.
در سال آینده میلادی به همین منظور در کنار لینز در اتریش، شهر ویلنیوس- پایتخت لیتوانی- نیز می‌تواند افتخارانتخاب به‌عنوان پایتخت فرهنگی اروپا را داشته باشد.
انتخاب لینزدر اتریش به‌عنوان پایتخت فرهنگی اروپا در حقیقت پاس نهادن به اقدام‌های مقامات و مردم این شهر پس از جنگ دوم جهانی بود که توانستند چهره شهری را که همواره به‌عنوان شهر فولاد معروف بود، تغییر دهند.
لینز که همواره به‌علت داشتن کارخانه‌های صنعتی بزرگ، یکی از مراکز مهم صنعتی اتریش محسوب می‌شد، در میان مردم اتریش به شهر غبار آلود معروف بود؛ معروفیتی که همراه با آلودگی‌های زیست‌محیطی بود و مانع از کشاندن جهانگردان به این شهر می‌شد. این مشکل زیست‌محیطی بالاخره اداره‌کنندگان این شهر را واداشت تا به چاره جویی بپردازند.
برنامه‌های دراز مدتی تدارک دیده شد که در سایه اجرای آن در کوتاه مدت چهره این شهر عوض شد.
کارخانه‌های بزرگ با استفاده از امکانات دولتی و یاری مردم هر آنچه می‌توانستند به محیط‌زیست لطمه وارد کنند از برنامه‌های توسعه خود کنار گذاردند و به موازات آن در جهت احیای محیط‌زیست نیز همت گماردند.
ایجاد فضاهای سبز در کنار مبارزه با آلودگی زیست‌محیطی در مدتی نه چندان بلند چهره دیگری به این شهر داد.
امروزه لینز می‌تواند به‌خود ببالد که توانسته به مرکزی فرهنگی که هر سال میزبان هزاران فرهنگ دوست است، تبدیل شود.
جشنواره فیلم در کنار جشنواره هنر که هر سال در این شهربرگزار می‌شود هزاران جهانگرد را به این شهر می‌کشاند و شهر داری لینز هم موفق شد با تغییر دادن چهره مرکز شهر امکان رفت وآمد پیاده‌ها در این شهر را بدون استفاده از وسایل نقلیه شخصی بسیار گسترش دهد.
مرکز شهر اکنون بیشتر در اختیار کسانی است که مایل هستند قدم بزند و از مغازه‌ها دیدن کنند. شهر دیگر چهره غبار آلود ندارد و با جمعیتی حدود ۱۹۰ هزار نفر هر سال میزبان هزاران جهانگرد است که با استفاده از امکانات رفاهی و در کنار آن بهره‌بردن از تمام وسایل رفت‌وآمد دسته‌جمعی از جمله قطار و خطوط هوایی اتریش که لینز را به مسیر‌های بین‌المللی خود افزوده است، می‌توانند به این شهر سفر کنند.
دورانی که لینز پس از جنگ دوم جهانی به ۲قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شده بود و درشمال شوروی و در جنوب آمریکایی‌ها حکم می‌راندند اکنون به فراموشی سپرده شده است.
رودخانه دانوب آبی بار دیگر به این شهر زیبایی خاصی داده است و بازتاب نور هزاران چراغ رنگین در شب در این رودخانه به‌خصوص در ایامی که فستیوال‌های گوناگون در این شهر برگزار می‌شود برای بازدید‌کنندگان این شهر خاطره‌انگیز است. رودخانه دانوب نیز دیگر رودخانه آلوده‌ای در این منطقه نیست و پسماند‌های کارخانه‌ها بدون فیلتر شدن دیگر به رودخانه جاری نمی‌شود. دانوب تنها رودخانه‌ای در اروپاست که از غرب به شرق جاری است و پس از گذشتن از چندین کشور اروپای شرقی به دریای سیاه می‌ریزد.
جهانگردانی که به این شهر گام می‌نهند شاید هرگز ندانند که تا چند سال پیش لینز شهری غبار آلود با آلودگی بالای زیست‌محیطی بود.
به پاداش آنچه دست اندرکاران این شهر برای پاکسازی وتبدیل این شهر به استانداردهای بالای زیست‌محیطی اروپا انجام دادند، مقام‌های فرهنگی و کمیته انتخاب پایتخت‌های فرهنگی اروپا را واداشت تا این شهر را به‌عنوان پایتخت فرهنگی اروپا در سال ۲۰۰۹ انتخاب کنند. تجربه لینز می‌تواند برای بسیاری از شهر‌های دیگر جهان نیز به کار گرفته شود.
در کشور ما نیز شهر‌های بسیاری هستند که می‌توانند از تجربه لینز در تبدیل شدن از شهری صنعتی به شهری دارای معیار‌های بالای زیست‌محیطی در کنار حفظ فضای شهری بهره گیرند و از شهری غبار آلود به شهری دارای معیار‌های بالای زیست‌محیطی بدون آنکه دست از تولید فرآورده‌های صنعتی خود بردارند، تبدیل شوند.
در این رابطه شاید بتوان در کشور مان از شهر اراک نام برد که درگیر مسائل زیست‌محیطی شده است یا از رودخانه زاینده‌رود یاد کرد که با کمی تلاش می‌تواند همانند دانوب، به فضای شهری بدون آلودگی، طراوت و زیبایی دهد.
اتحادیه اروپا هنگامی که شهر لینز را به‌عنوان پایتخت فرهنگی اروپا در سال ۲۰۰۹ برگزید با کمک دولت اتریش ۷۰‌میلیون یورو در اختیار این شهر قرارداد تا خود را بیشتر به‌عنوان پایتخت فرهنگی اروپا به جهانیان بشناساند. تمام سازمان‌های داخلی نیز برای یاری دادن به این شهر بسیج شده‌اند.
در کشوری که هر سال میزبان میلیون‌ها جهانگرد است برنامه‌ریزی برای سرازیر کردن جهانگردان به نقاطی که کمتر شناخته شده‌اند در اولویت قراردارد و به همین منظور حتی خطوط هوایی اتریش و راه آهن سراسری نیز با به کار‌گیری توان خود سهم بزرگی در برگزاری سال فرهنگی لینز به‌عهده گرفتند.
لینز سومین شهربزرگ اتریش پس از وین و سالزبورگ، سال آینده به یکی از مراکز مهم گردشگری کشور اتریش تبدیل خواهد شد و با توجه به برنامه‌هایی که تدارک دیده شده است این شهر با استفاده از این فرصت طلایی در سال‌های پس از آن هم خود را در بین مکان‌های دیدنی مطرح خواهد کرد.
برخلاف ما که نتوانستیم از فرصت انتخاب اصفهان به‌عنوان پایتخت جهانی اسلام برای شناساندن چهره ایران و یکی از مراکز مهم فرهنگی کشورمان استفاده کنیم، اتریش این فرصت بی‌مانند را از دست نخواهد داد؛ همانگونه که ۲سال پیش با برپایی سال موتسارت توانست هزاران جهانگرد تازه را به کشور جذب کند این بار نیز تمام توان داخلی و خارجی خود را به کار گرفته است تا سال لینز را به بهترین نحو ممکن برگزار کند.
ولی ما هر سال هنگامی از برپایی سال مشاهیرمان باخبر می‌شویم که سال به پایان رسیده است. سال سعدی، مولوی یا حافظ را با همایشی به پایان می‌رسانیم بدون آنکه پیش از آن برنامه دقیقی برای ارائه به جهان و شناساندن چهره‌های ماندگار کشورمان ارائه داده باشیم.
هنگامی که در اروپا سالی برای بزرگداشت شخصیتی برگزار می‌شود یا شهری به‌عنوان پایتخت فرهنگی انتخاب می‌شود، همه ابزار‌ها به کار گرفته می‌شود تا مردم جهان از آن با اطلاع شوند ولی ما فقط به چاپ پوستر‌هایی چشم می‌دوزیم که در دسترس همه نیز قرار نمی‌گیرند.
در اروپا ولی وضع به‌گونه‌ای دیگر است. چهره شهر‌ها هنگام برگزاری این مراسم و حتی مدتی پیش از آن دگرگون می‌شود. شهر چهره دیگری به‌خود می‌گیرد و در اتوبوس، تاکسی و حتی هواپیمایی که به مقصد این شهردر پرواز است همه چیز در جهت نشان دادن آنچه برنامه‌ریزی شده است به کار گرفته می‌شود. مسافری که درسال موتسارت در راه اتریش بود در آسمان هم در می‌یافت که به کشور موتسارت قدم می‌نهد یا شهری از این کشور در آینده به‌عنوان پایتخت فرهنگی انتخاب شده است و هیچ میهماندار یا خدمه پروازی از دادن اطلاعات کوتاهی نمی‌کرد.
کدام یک از این اطلاعات هنگام برگزاری سال مولانا یا سعدی و حافظ در ایران در اختیار مردم و گردشگران خارجی قرار گرفته است؛ پرسشی که پاسخ آن بسیار آسان است، هیچ.
● سفری بر فراز ابرها
انتخاب شهر لینز در اتریش به‌عنوان پایتخت فرهنگی اروپا در سال ۲۰۰۹ همه دست‌اندرکاران این صنعت در این کشور را واداشت تا با هماهنگی کامل در برنامه‌ریزی برای هرچه بهتر برگزار کردن این سال مشارکت کنند. در همین رابطه، حتی شرکت‌های هواپیمایی هم سهیم شدند.
به‌عنوان نمونه شرکت هواپیمایی اتریش هم برنامه‌های پروازی خود را همزمان با برپایی مراسم این سال به‌گونه‌ای طراحی کرده است که مسافران خارجی و داخلی امکان سفر آسان‌تر به لینز را از مسیر وین با ۱۰۰ مقصد پروازی خارجی و دسترسی به همه شهر‌های بزرگ پیدا کنند. حتی برای مسافران ایرانی هم امکانات تازه‌ای فراهم شده است که شامل ۵ پرواز در تابستان و ۴ پرواز در زمستان از تهران به مقصد وین با امکان پرواز از این شهر به دیگر نقاط اتریش و از جمله لینز است. در همین رابطه کلاس پروازی تازه درجه یکی هم در نظر گرفته شده است که به مسافران از فرودگاه مبدا تا فرودگاه مورد نظر امکانات رفاهی جداگانه‌ای را ارائه می‌دهد.
در مسیر پروازی نیز تمام نیروهای پروازی آموزش دیده‌اند تا اطلاعات مورد درخواست مسافران را در اختیار آنان قراردهند. این اطلاعات شامل ساعت پرواز‌های بعدی یا در اختیار قراردادن اطلاعات در مورد شهر‌های اتریش به‌خصوص شهر لینز است. بروشور‌هایی شامل همه اطلاعات در مورد اتریش و به‌خصوص شهر لینز نیز رایگان در اختیار مسافران قرار می‌گیرد.
درهمین حال اگر مسافر قصد پرواز به مقصد دیگر را هم داشته باشد راهنمایی‌های لازم را دریافت خواهد کرد. برای مسافری که قصد دیدار از پایتخت فرهنگی اروپا را دارد این امکان نیز فراهم شده است تا بدون هزینه، جامه‌دان‌های خود را به آسانی به فرودگاه بفرستد و به همین منظور سیستمی طراحی شده است که مسافر با استفاده از آن، جامه‌دان‌های خود را در ایستگاه قطار تحویل می‌دهد و در فرودگاه هنگام پرواز آن را تحویل می‌گیرد.

عباس لقمانی

منبع : روزنامه همشهری