فرمان در دستان شما

اگر شما هم تاکنون پشت فرمان ماشین نشسته باشید و بی توجه به اجزایی که در حال همکاری هستند، پدال گاز را تا آخر فشرده و با سرعت هرچه تمامتر در اتوبان ها و خیابان های شهر به حرکت خود ادامه داده اید، ممکن است این سؤال به ذهن شما خطور کرده باشد که چه اجزایی سبب حرکت ماشین می شوند و یا اگر ناگهان ترمز زده اید و ترمز عمل نکرد و پس از خسارت دیدن ماشین به تعمیرگاه مراجعه کرده و با این جمله تعمیرکار روبه رو شدید که «ماشین شما روغن ترمز ندارد»، این سؤال در ذهن شما به وجود آمده که روغن ترمز چه نقشی در حرکت ماشین دارد با ما همراه شوید تا شما را با اجزای داخلی ماشین آشنا کرده و تا حدودی به نحوه همکاری اجزای ماشین واقف شوید. در زیر اجزای مهم ماشین را یک به یک برشمرده و در مورد هر کدام توضیح مختصری ارائه داده ام.
● شاسی
اسکلت هر وسیله نقلیه که سایر قطعات را روی خود نگه می دارد، شاسی نام دارد. شاسی در اصل پایه و اساس ماشین بوده و از دو تیرآهن فولادی و توخالی که به صورت موازی ابتدا تا انتهای ماشین را دربر می گیرد، طراحی می شود. شاسی ها با قطعه ای به نام رام به یکدیگر متصل می شوند. در ابتدا و انتهای شاسی ها ۲قلاب برای یدک کشی ماشین در نظر گرفته شده است و سایر قطعات مانند موتور، جعبه دنده ها و اتاق روی شاسی سوار می شود.
● اتاق
اتاق محفظه ای است که روی شاسی سوار می شود تا امنیت مسافران و سرنشینان را تأمین کند. یکی از موارد تفکیک ماشین ها شکل اتاق آنهاست که بر اساس شکل ظاهری اتاق می توان آنها را به صورت زیر دسته بندی کرد:
۱) سدان:
این شکل از اتاق رواج بیشتری داشته و خودروهایی که با دو ردیف صندلی قابلیت حمل چهار تا پنج نفر را دارند، در این گروه قرار می گیرند ماشین هایی مانند پیکان، پراید و پژو در این دسته هستند.
۲) کوپه:
ماشین هایی که دارای ۲در بوده و به نوعی جزو اتومبیل های تشریفاتی به حساب می آیند.
۳) هاچ بک:
این قبیل از ماشین ها فاقد صندوق عقب بوده و از طریق دری که در قسمت عقب تعبیه شده است، می توان به داخل ماشین دسترسی داشت ماشین هایی مانند فولکس واگن و رنو در این گروه جا می گیرند.
۴) ناچ بک:
این گروه از ماشین ها دارای صندوق عقبی بسیار کوچک بوده که به صورت یکپارچه با در عقب باز می شود. هم اکنون سایپا ۱۴۱ در زمره این گروه از ماشین ها قرار دارد.
۵) Van، :Mpv
این گروه از ماشین ها برای حمل بار و مسافر به تعداد بیشتر از سواری و کمتر از مینی بوس در نظر گرفته شده اند. شکل ظاهری آنها دارای گنجایش بیشتر و سقف بلندتری است. در برخی از کشورها از این خودروها به عنوان دفتر کار متحرک نیز استفاده می شود.
۶) لیموزین:
در این نوع از ماشین ها فضای راننده به روش های مختلفی از قسمت سرنشینان جدا شده است تا راحتی بیشتر سرنشینان را تأمین کند. این ماشین ها دارای تعداد در بیشتری نسبت به سایر خودروها بوده و در رده اتومبیل های تشریفاتی به حساب می آیند.
● موتور
وظیفه اصلی موتور که از قطعات و اجزای فراوانی تشکیل یافته است، تبدیل انرژی حرارتی حاصل از سوخت به انرژی مکانیکی است که سبب حرکت خودرو می شود. موتور را می توان حاصل همکاری سه بخش اصلی زیر در نظر گرفت.
۱) سیلندر
۲) سرسیلندر
۳) کارتر
▪ سیلندر:
این بخش از موتور قسمت اصلی آن است که سایر قطعات به آن وصل می شوند. سیلندر خود استوانه ای توخالی است که در اطراف آن مجاری ورودی و خروجی آب و روغن در نظر گرفته شده است. سیلندر از بالا توسط سرسیلندر و از پائین توسط کارتر محدود می شود.
▪ سرسیلندر:
سرسیلندر روی سیلندر قرار می گیرد و حدفاصل این دو نیز ورقه ای از جنس نسوز به نام واشر سرسیلندر قرار دارد که بستن تمام منافذ ورودی و خروجی گازها را بر عهده دارد.
▪ کارتر:
مخزن روغن است که زیر موتور بسته شده و روغن پس از طی کانال های مختلف، دوباره به آن باز می گردد. به علت این که عمل احتراق در موتور انجام می شود، بنابراین حرارت زیادی در موتور تولید می شود که اگر این حرارت تخلیه نشود، موجب بروز خسارات فراوانی خواهد شد و در صورتی که این حرارت نیز کم تر از حد استاندارد باشد، عمل احتراق به درستی صورت نگرفته و انرژی مکانیکی تولید نمی شود لذا دمای موتور باید در حدود ۷۲ تا ۸۲ درجه سانتیگراد باشد که پائین نگاه داشتن دمای موتور بر عهده دستگاه های خنک کننده است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم این وظیفه را بر عهده دارند.
● سوخت رسانی
دستگاه سوخت رسانی وظیفه تأمین مخلوط بنزین و هوا را جهت احتراق در موتور بر عهده دارد. این بخش از خودرو از قسمت های زیر تشکیل یافته است:
۱) باک و لوله های رابط
۲) پمپ بنزین
۳) کاربراتور
▪ باک:
این مخزن معمولاً در قسمت عقب و یا در زیر صندلی راننده قرار دارد در داخل این مخازن صفحات عمودی به نام موج گیر نصب شده است که از حرکت شدید و تلاطم بنزین در هنگام حرکت سریع ماشین جلوگیری می کند.
▪ پمپ بنزین:
وظیفه این دستگاه انتقال سوخت از باک تا کاربراتور است.
▪ کاربراتور:
در این دستگاه هوا و بنزین به نسبت معینی مخلوط شده و در اثر مکش پیستون مخلوط هوا و بنزین به صورت پودر وارد حجم سرسیلندر شده و با جرقه حاصل از شمع محترق شده و پیستون را به حرکت درمی آورد که این حرکت سبب حرکت میل لنگ و نهایتاً موتور خواهد شد.
● سیستم برق رسانی
وظیفه اصلی این سیستم تأمین برق ماشین به ویژه در انتهای تراکم و ابتدای انفجار است. مهمترین جزو این بخش باتری است. باتری، دستگاهی است که انرژی شیمیایی را به الکتریکی تبدیل می کند و دارای دو قطب مثبت و منفی است صفحات مثبت در داخل باتری به هم متصل شده که تشکیل قطب مثبت و صفحات منفی نیز به هم وصل شده و تشکیل قطب منفی را می دهند. برای اضافه کردن آب باتری بهتر است که در تابستان آب مقطر و در زمستان آب اسید اضافه شود.
● دستگاه انتقال نیرو
نیروی تولیدشده در موتور توسط دستگاه های انتقال نیرو به چرخ ها منتقل شده و سبب حرکت خودرو خواهد شد و یا در مواقعی که نیاز به توقف وجود داشته باشد نیروی موتور از چرخ ها قطع شده و سبب توقف حرکت می شود. دستگاه های انتقال نیرو به اجزای زیر تقسیم می شود:
۱) کلاچ
۲) جعبه دنده
۳) میل گاردان
۴) دیفرانسیل ها و پلوس ها
در بین اجزای دستگاه انتقال قدرت دیفرانسیل نقش محوری تری را برعهده دارد. دیفرانسیل دستگاهی است که قدرت موتور را طبق احتیاجات هر یک از چرخ های عقب بین آنها تقسیم می کند و حرکت مستقیم را به حرکتی ۹۰ درجه برای چرخ ها تبدیل می کند. به علاوه دوران جعبه دنده را گرفته و به دور کم و قدرت زیاد جهت چرخش، چرخ ها تبدیل می کند.

وحید ارجمند

منبع : روزنامه ایران