دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا
تحصن تجار در حرم حضرت عبدالعظیم
در آستانه سفر مظفرالدین شاه به فرنگ تجار در حرم حضرت عبدالعظیم متحصن و خواستار لغو تعرفهٔ جدید گمرکی، رفع تبعیض در گرفتن حقوق گمرکی از مسلمانها و عزل نوز شدند. نارضایتی تجار از وضع نابسامان اقتصادی زمینه ساز تحصن بود. تجار قبلاً هم به عین الدوله شکایت کرده بودند اما نتیجه ای نداشت. قبل از تحصن توسط میرزاجوادخان سعدالدوله عریضه ای در شکایت از احجافات بلژیکیها به عین الدوله دادند. برای رسیدگی به شکایت تجار جلسه ای با حضور عین الدوله، سعدالدوله، وزیر مخصوص، علاءالملک، دبیر حضور، گروهی از رجال دربار و هفت نفر از تجار و ژوزف نوز تشکیل شد. تجار با دلیل اثبات کردند که بیش از حقوق تعیین شده از آنها گمرک گرفته اند. نوز پس از اثبات ادعای تجار فحشی نثار آنها کرد با این عمل جلسه بدون حصول نتیجه ای خاتمه یافت. پس از آن تجار تصمیم گرفتند در حرم حضرت عبدالعظیم متحصن شوند. در تحریک تجار به تحصن، عوامل دیگری هم مؤثر بودند که نباید نادیده گرفته شوند. مخالفت سیدعبدالله بهبهانی با عین الدوله از جمله این عوامل است.
آیت الله بهبهانی که از اوایل محرم تحت لوای مخالفت با نوز به مقابله با عین الدوله برخاسته بود، موقعیت پیش آمده را برای پیشبرد مقاصد سیاسی اش مناسب یافت. او به دیدار متحصنین رفت و با آنها صحبت کرد از محتوای صحبتش اطلاع دقیقی در دست نیست، اما مشخص است که قصد داشت تجار را به حرکتی سیاسی وادارد زیرا سعدالدوله که حضور داشت از او میخواهد در این موضوع دخالت نکند و به آن رنگ سیاسی نزند. سیدعبدالله بهبهانی از گفته های سعدالدوله ناراحت شده و آنجا را ترک میکند و آیت الله سیدمحمد طباطبایی و انجمن مخفی هم قبل از تحصن در جریان تصمیم تجار قرار داشتند. هواخواهان میرزاعلی اصغر خان اتابک که برای بازگرداندن او به قدرت تلاش میکردند نیز ازجمله تحریک کنندگان تجار بودند. از عوامل مؤثر دیگر در این واقعه حاجی ملک التجار و محمدعلی میرزا ولیعهد را نام برده اند که به دلیل عداوتشان با عین الدوله، تجار را تحریک کرده اند.
سعدالدوله نیز به دلیل دشمنی با نوز از عوامل خط دهنده به تجار بود. عامل دیگر انگلیسها بودند که از قرارداد جدید گمرکی ایران و روسیه متضرر میشدند. در نتیجه خواستار عزل نوز عامل عقد قرارداد با روسیه، و لغو تعرفهٔ جدید گمرکی بودند. گروهی انگلسیها را سلسله جنبان اصلی حرکت تجار دانسته اند. تحصن تجار هشت روز به طول انجامید طی این مدت از طرف دولت برای بازگرداندن تجار به شهر تلاشهایی صورت گرفت. روز دوم تحصن سعدالدوله وزیر تجارت و سعیدالسلطنه وزیر نظمیه از طرف عین الدوله نزد تجار رفتند و وعده دادند که به عرایض آنها رسیدگی میشود و از تجار خواستد به شهر بازگردند اما تجار نپذیرفتند. علاءالملک وزیر علوم هم به ملاقات تجار رفت و توانست حاج محمداسمعیل مغازه ای را راضی کند که به تهران بازگردد. اما تجارِ دیگر مانع حرکت آنها به تهران شدند.
روز ۲۲ صفر عین الدوله به اسم زیارت به حرم حضرت عبدالعظیم رفت و خواهان ملاقات تجار شد ولی تجار حاضر به ملاقات با او نشدند. در روز ۲۳ صفر شایع شد که در تهران بلوا خواهد شد. دولت تعداد مستحفظین را افزایش داد. سرانجام در ۲۴ صفر با وساطت محمدعلی میرزا ولیعهد، تجار قبول کردند به تحصن پایان دهند. طبق مذاکرات به عمل آمده قرار شد نوز با اختیارات محدود بر سر کار باقی بماند و مجلسی از تجار به ریاست سعدالدوله بر کار او نظارت کنند. همچنین در گمرکخانه هر شهر نماینده ای از تجار حاضر باشند که بدون اطلاع و امضای آن نماینده، مامورین گمرک حق دریافت حقوق گمرکی نداشته باشند. تجار با اتکا به وعدهٔ محمدعلی میرزا ولیعهد در مورد رسیدگی به خواسته هایشان پس از بازگشت شاه از سفر، به تحصن خاتمه دادند و به شهر بازگشتند. سعدالدوله و سیدعبدالله بهبهانی با خاتمه تحصن مخالف بودند. سیدعبدالله معتقد بود تجار را فریب داده اند.
آزیتا لقایی
منبع : موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران اسرائیل آمریکا مجلس شورای اسلامی مجلس شورای نگهبان حجاب دولت دولت سیزدهم افغانستان جمهوری اسلامی ایران گشت ارشاد
سلامت هواشناسی شورای شهر تهران شورای شهر تهران شهرداری تهران پلیس قتل فضای مجازی سیل وزارت بهداشت کنکور
قیمت خودرو دلار مالیات قیمت دلار خودرو بانک مرکزی بازار خودرو قیمت طلا مسکن تورم ایران خودرو سایپا
تئاتر تلویزیون سریال سینمای ایران سینما فیلم موسیقی بازیگر قرآن کریم
سازمان سنجش خورشید
غزه فلسطین رژیم صهیونیستی جنگ غزه روسیه نتانیاهو اوکراین حماس نوار غزه ترکیه عراق ایالات متحده آمریکا
فوتبال استقلال پرسپولیس فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی سپاهان باشگاه پرسپولیس لیگ برتر انگلیس آلومینیوم اراک تراکتور وحید شمسایی
هوش مصنوعی اپل آیفون تبلیغات گوگل فناوری ناسا نخبگان مریخ
خواب بارداری دندانپزشکی آلزایمر ویروس روغن حیوانی