ناوگان فرسوده جاده ای، سوخت را می‌بلعد

این روزها همه جا صحبت از افزایش مصرف سوخت در کشور است. هر روزنامه‌ای را که ورق بزنید و به هر کدام از بخش‌های خبری رادیو یا تلویزیون گوش بسپارید، حتما با خبری درباره رشد بی‌رویه مصرف سوخت در کشور و تلاش مسوولان برای کنترل این روند رشد مواجه خواهید شد.
ماه‌هاست که برای کنترل مصرف سوخت در کشور، سخن از طراحی کارت هوشمند سوخت به میان آمده و طبق خبرهای اعلام شده، همین روزها شاهد توزیع این کارت در میان دارندگان خودروها خواهیم بود. اما نکته‌ای که در این میان کمتر مورد توجه قرار گرفته و تا حدود زیادی از آن غفلت شده است، میزان مصرف سوخت در خودروهای سنگین است.
در حقیقت آنچه در مورد ضرورت صرفه‌جویی در مصرف سوخت در کشور مطرح می‌شود منحصر به بنزین است و کمتر شاهد توجه به مصرف بی‌رویه گازوییل در کشور و آثار و پیامدهای اقتصادی زیانبار آن هستیم. این در حالیست که میزان مصرف گازوییل در خودروهایی که از سوخت گازوییل استفاده می‌کنند به مراتب بیش از مصرف بنزین در خودروهای بنزینی است و این مصرف در خودروهای فرسوده چند برابر می‌شود.
به گونه‌ای که کامیون‌های فرسوده‌ای که عمری بیش از ۲۰ سال دارند، گاه در یکصد کیلومتر، ۷۰ لیترگازوئیل مصرف می‌کنند که رقمی بزرگ و قابل توجه است. اما متاسفانه به دلیل تعداد کمتر خودروهای سنگین نسبت به خودروهای سبک، این نقیصه مهم کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد؛ در حالی که میزان افزایش مصرف سوخت در خودروهای سنگین که عمر بیشتری دارند به مراتب بیش از خودروهای بنزین‌سوز فرسوده است که این امر ضرورت توجه بیشتر به این موضوع را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر میزان آلایندگی خودروهای گازوییلی به مراتب بیشتر از خودروهای بنزینی است و این امر در کامیون‌ها و تریلرهای فرسوده که عمر مفید خود را سپری کرده‌اند بسیار بیشتر است. به طوری که میزان آلایندگی حاصل از احتراق ناقص یک دستگاه کامیون یا تریلر فرسوده، دهها برابر بیش از یک خودروی بنزین‌سوز فرسوده است. با توجه به اینکه هم اکنون در کشور ما بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه کامیون، با عمری بیش از ۲۲ سال در حال تردد هستند که حدود دوسوم مجموع خودروهای سنگین در حال تردد در کشور را شامل می‌شوند ضرورت یافتن راهکاری برای کاهش مصرف سوخت در این ناوگان بیش از پیش احساس می‌شود. هر دستگاه ساخته دست بشر عمر مفیدی دارد که در صورت پشت‌سر گذاشتن آن عمر مفید، دیگر بازدهی مطلوب گذشته را نخواهد داشت.
این دقیقاً همانند انسانی است که یکصد سال عمر کرده و طبیعتاً از توانایی‌های دوران جوانی خود برخوردار نیست. بنابراین کامیون‌های فرسوده‌ای که عمر مفید خود را پشت‌سر گذاشته‌اند دیگر نمی‌توانند بازدهی مطلوبی داشته باشند و روزبه‌روز بر میزان مصرف سوخت و آلایندگی آنها افزوده می‌شود. بنابراین تنها راه مطلوب که کم‌هزینه‌ترین و در عین حال پرسود‌ترین راه محسوب می‌شود، جایگزینی کامیون‌های فرسوده است.
در حقیقت بهترین راه این است که زمینه را برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و جایگزینی آن با خودروهای نو فراهم کنیم. اگر این موضوع را درنظر بگیریم که هر دستگاه کامیون فرسوده در هر صد کیلومتر حداقل ۳۰ لیتر بیش از کامیون‌های استاندارد سوخت مصرف می‌کند، با یک محاسبه ساده در می‌یابیم که جایگزینی ۲۰۰ هزار دستگاه کامیون فرسوده، تا چه حد در صرفه‌جویی مصرف سوخت موثر است و به تبع آن تا چه حد به نفع اقتصاد کشور خواهد بود.
اگر فقط همین محاسبه ساده را انجام دهیم عزم خود را برای از رده خارج کردن ناوگان فرسوده حمل‌ونقل جاده‌ای و جایگزینی آن با ناوگان منطبق بر استانداردهای روز جهان جزم خواهیم کرد. مسوولان امر با فراهم آوردن زمینه جایگزینی کامیون‌های فرسوده از طریق پیش‌بینی تسهیلات کافی با بازپرداخت طولانی و سود اندک می‌توانند دارندگان کامیون‌های فرسوده را به تبدیل آن ترغیب کنند. فراموش نکنیم که سود حاصل از این جایگزینی عاید کل اقتصاد کشور خواهد شد و این سود و منفعت، فقط در صرفه‌جویی در مصرف سوخت نیست، بلکه در کاهش آلودگی محیط زیست و جلوگیری از آثار زیانبار حاصل و کاهش تصادفات جاده‌ای و تلفات فراوان ناشی از آن نیز آثار این اقدام نمایان خواهد شد.

منبع : carx1