استفاده از گروههای یادگیری همیار در کلاس درس

معلمان از گروه های كوچك، معمولاً برای ایده سازی برای بحث در كلاس درس، برای تغییر در روند سخنرانی، یا برای ترغیب دانش آموزان برای صحبتكردن در كلاس استفاده می كنند. كاربرد روش یادگیری از طریق همیاری، بررسی گروه های كوچك متفاوت از كاربری های مختلف یادگیری از طریق همیاری است. در كلاس درسی كه به صورت منظم و قاعده مند از روش یادگیری از طریق همیاری بهره گیری می شود، معلم باید تكلیف روشن و حساب شده ای را برای دانش آموزان درنظر بگیرد و دستور العمل های خاصی را برای انجام دادن تكلیف معین شده ارائه دهد. یادگیری از طریق همیاری چیست؟ یادگیری از طریق همیاری راهبردی است كه دانش آموزان را در قالب گروه های منسجم و پایدار برای كار و تماس با یكدیگر برمی انگیزد. كار گروهی، بخش اصلی تحقق اهداف یادگیری در كلاس های درس است. یادگیری از طریق همیاری، مسئولیت پذیری شخصی را در میان تعاملات گروهی پرورش می دهد. به طوری كه به گفته آلیسون كینگ (۱۹۹۳) در یادگیری از طریق همیاری، نقش معلم از «دانای صحنه كلاس به راهنمای عمل» تغییر می یابد. دانش آموزان اگر چه به صورت گروهی به یادگیری اقدام می كنند، ولی پیشرفت آنان در یادگیری، به صورت انفرادی سنجیده می شود. * یادگیری از طریق همیاری، دارای نظم و ساختار است و تمركز اساسی اش بر اطمینان یافتن از رخ دادن یادگیری است. انتخاب و فعال سازی گروه سبب می شود دانش آموزان بنابه دیدگاه ها، توانایی ها، قومیت و نژادهای مختلفی كه دارند، به صورت خلاقانه عمل كنند.
واگذار كردن تشكیل گروه به خود دانش آموزان امكان دارد سبب تشكیل گروه های همگن شود، یعنی امكان دارد دانش آموزانی كه گرایش هنری، علمی، اجتماعی، خانوادگی، طبقه اجتماعی و... خاصی دارند، به گروه های خاص تقسیم شوند. این كار سبب می شود كارآیی گروه ها كاهش یابد و كسب مهارت های اجتماعی به تأخیر افتد و تمركز بر انجام تكلیف محوله تنزل یابد (كوپر، ۱۹۹۰). از این روست كه، توصیه می شود، معلم برای یادگیری از طریق همیاری و به منظور تشكیل گروه ها باید خود رأساً وارد عمل شود و گروه های ناهمگنی بسازد. در گروه های ناهمگن، اعضای گروه از زمینه های دانشی، هنری، قومی و... متفاوتی هستند. تعداد اعضای گروه در كلاس درس می تواند بین ۴ تا ۸ نفر متغیر باشد. این تعداد عضو برای گروه های دانش آموزی است كه تا حدودی توانایی مدیریت زمانی و كلامی را دارند.
به دیگر سخن، اگر از نظر پایه های تحصیلی به تعیین اعضای گروه اقدام شود، بهتر است گروه های ۴ نفری از پایه چهارم و پنجم دبستان به بالا تشكیل شود. برای پایه های اول تا سوم دبستان، كار دونفری مناسب تر است. گروه هایی با اعضای زیاد، امكان تنوع دیدگاه ها را افزایش می دهد، در حالی كه گروه هایی با اعضای محدود برای تسهیل تعاملات اثر گذارند (میلیس، ۱۹۹۳). * یادگیری از طریق همیاری یك كلاس درس با ماهیت اجتماعی را پی ریزی می كند، كه در آن دانش آموزان به همبستگی هایی می رسند كه هدف مشتركی را دنبال می كنند و غالباً اعضای گروه در برابر فراگیری محتوای دروس از سوی همدیگر مسئولیت نشان می دهند. كار گروه معمولاً تا زمانی كه همه اعضا بر محتوای درس تسلط نیابند خاتمه نمی یابد. افزون بر این، وقتی اعضای گروه در برابر یادگیری همدیگر مسئول اند و تلاش می كنند مطالب را به یكدیگر بیاموزند، یادگیری انفرادی را هم تجربه می كنند. پایداری گروه یا ثبات اعضای گروه بسته به توان همیاری آنان است.
اگر گروه ها در كارهایشان پیشرفت خوبی نشان می دهند نیاز به تغییر دادن اعضای گروه ها نخواهد بود. * یادگیری از طریق همیاری، مهارت های برقراری ارتباط دانش آموزان را می طلبد و آن ها را ارتقاء می دهد. موفقیت گروه به میزان اثرگذاری تعاملات میان اعضای گروه بستگی دارد. پیش از آن كه یادگیری از طریق همیاری آغاز شود، دانش آموزان باید برخی مهارت های مورد نیاز برای تعامل موفق گروهی را بیاموزند؛ مهارت هایی، نظیر: تعبیر و تفسیر واژگان و جملات برای درك و فهم بهتر. ارائه و دریافت بازخورد. ایجاد فرصت برای دیگران جهت بیان ایده ها. خودداری از مجبور كردن گروه به پذیرش نظرات. * یادگیری از طریق همیاری، بین مسئولیت شخصی و گروهی یادگیرندگان ایجاد توازن می كند. هر گروه و هر دانش آموز در درون گروه، باید كاری برای انجام دادن داشته باشد. به دیگر سخن، هر دانش آموز باید بر درسی كه ارائه می شود، تسلط یابد و بتواند نمرات مورد قبولی را دریافت كند. نمرات گروه می تواند بخشی از نمرات یادگیرنده را تشكیل دهد و هیچ وقت نمره گروه نمی تواند به طور كامل نشان دهنده مسئولیت پذیری اصلی یادگیرنده باشد. مزایای یادگیری از طریق همیاری افزایش حضور در مدرسه و كلاس درس.
با توجه به تعلقی كه اعضای گروه ها به گروه خود دارند، تماس آنان به حضور در مدرسه و كلاس افزایش می یابد. كسب نمرات بالا. به دلیل مشاركت فعال در كلاس، عزت نفس دانش آموز ارتقا می یابد و درك و فهم او از مطالب درسی افزایش می یابد. مشاركت فعال، عزت نفس بالا، خوداتكایی و... زمینه ساز كسب نمرات بالا هستند. پختگی مهارت های برقراری ارتباط. هر دانش آموز دارای برخی توانمندی های برقراری ارتباط است. مشاركت فعال در كلاس درس، ایده سازی، بیان نظریات، دفاع از چشم اندازها و... سبب تقویت توان برقراری ارتباط در یادگیرنده می شود.

روزنامه همشهری
منابع: ۱- Cooper , Jim (۱۹۹۰). Cooperative Learning College Teaching: Tips From The Trenches, The Teaching Professor , ۴ (۵). ۲- King. Allison (۱۹۹۳), From Sage on The Stage to Guide on The Side, College Teaching. ۴۱ (۱). ۳- Millis, Barbara (۱۹۹۳). Cooperative Learning, a Workshop Presented at Dalhousie University.
دكتر محرم آقازاده

منبع : تبیان