«سیاست» پس از «جنگ»

طبق طراحی اسرائیلی ها و آمریکایی ها قرار بود پس از اعمال فشار سیاسی شدید بین المللی و منطقه ای و نیز پس از محاصره شدید اقتصادی، دولت حماس و سیطره آن بر غزه در یک حمله سنگین نظامی در هم شکسته شود و آنگاه که حماس از طریق نظامی سرکوب شد، مذاکرات صلح با فلسطینی ها و از طریق ابومازن و جریان فتح از سر گرفته شود و آمریکا و مصر و عربستان نیز از این روند حمایت کنند. اما تمامی این سناریو با شکست حمله نظامی اسرائیل و مقاومت حماس ناکام ماند. حال اسرائیل ترجیح داده به آتش بس با حماس تن دهد و حماس نیز که فشار شدید اقتصادی و معیشتی بر مردم غزه را حس می کند، با آتش بس کنار آمده است.
نتایج نظرسنجی پایگاه اینترنتی شبکه تلویزیونی الجزیره قطر نیز از درستی موضع حماس در قبال آرام سازی اوضاع در باریکه غزه حکایت دارد. ۸۴ درصد شرکت کنندگان در نظرسنجی به این پرسش که آیا موضع حماس در قبال آرام سازی اوضاع در غزه را تایید می کنید، پاسخ مثبت داده اند و فقط حدود ۱۶ درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی از موضع حماس دراین باره حمایت نکردند. اقدام رژیم صهیونیستی در تشدید محاصره فلسطینیان در نوار غزه سبب شده بود بر تعداد فلسطینیانی که در این منطقه زیر خط فقر زندگی می کنند، ۵۰ درصد افزوده شود. اداره مرکزی آمار تشکیلات خودگردان فلسطین اعلام کرده بر شمار فلسطینیانی که در غزه زیر خط فقر زندگی می کنند، از سال گذشته تاکنون ۵۰ درصد افزوده شده است. این بالاترین رقم ثبت شده است. اقدام اسرائیل در تشدید محاصره نوار غزه عامل افزایش فقر در نوار غزه است.
اداره مرکزی آمار فلسطین در گزارش سالانه خود اعلام کرده ۸/۵۱ درصد فلسطینیان نوار غزه زیر خط فقر زندگی می کنند که این رقم در سال ۲۰۰۶ ، ۹/۴۷ درصد بود. بر عکس میانگین فقر در کرانه باختری رود اردن از ۲۲ درصد در سال ۲۰۰۶ به ۱/۱۹ درصد در سال گذشته کاهش یافته است. میانگین فقر در این دو منطقه فلسطینی سال گذشته به ۳/۳۰ درصد رسید که سال ۲۰۰۶ ، ۸/۹ درصد بود. در نوار غزه ۵/۱ میلیون نفر و در کرانه باختری ۵/۲ میلیون نفر زندگی می کنند و در دوران محاصره چند ماهه اخیر به شدت با مشکل مواد غذایی و سوخت روبه رو بودند. پس از توافقات اخیر، رژیم اشغالگر قدس اجازه داد ۶۰۰ هزار لیتر سوخت صنعتی وارد نوار غزه شود. قرار است از این سوخت در تنها نیروگاه غزه استفاده شود که البته به این نیروگاه اجازه می دهد به مدت چند روز فعالیت کند. این در حالی است که یک مقام فلسطینی درباره توقف فعالیت نیروگاه برق در غزه در صورتی که سوخت کافی وارد مخازن این نیروگاه نشود، هشدار داده بود. جان هزاران بیمار فلسطینی نیز در زمانی که گذرگاه های مرزی نوار غزه بسته بود، در معرض خطر قرار داشت.
اکنون برخی از این گذرگاه ها باز شده اند. سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی که پیش از این از بازگشایی دو گذرگاه عبور کالا به نوار غزه خبر داده بود، بار دیگر اعلام کرده تنها یکی از این دو گذرگاه بازگشایی خواهد شد. اسرائیل روز یکشنبه تصمیم گرفت یکی از دو گذرگاه عبور کالا به نوار غزه که را که مسدود شده است، بازگشایی کند. ابتدا قرار بود دو گذرگاه صوفا و المنطار (کارنی) باز شوند اما در نهایت اسرائیل تصمیم گرفت تنها گذرگاه صوفا را باز کند. بر اساس توافق آتش بس حداکثر با گذشت ۱۰ روز از آغاز آتش بس، شرایط گذرگاه های نوار غزه باید به شرایط عادی بازگردد اما گذرگاه های بین نوار غزه و فلسطین اشغالی تا صبح سه شنبه همچنان بسته بود. با وجود گذشت یک هفته از آغاز آتش بس در نوار غزه، اسرائیل همچنان محدودیت های زیادی را برای ورود کالا به این منطقه اعمال می کند. در حالی که تا پیش از آتش بس به طور معمول ۶۰ کامیون حامل مواد غذایی و دارویی وارد نوار غزه می شد. این تعداد هم اکنون فقط به ۸۰ کامیون افزایش پیدا کرده است.
اسرائیل همچنین ورود سوخت به نوار غزه را برخلاف وعده های مطرح شده در توافقنامه آتش بس افزایش نداده است. در مجموع «پایان دادن به موج خشونت ها میان حماس و اسرائیل گرچه دستاوردی بزرگ بود اما نتایجی با اصطلاح «دستاورد بزرگ» چیزی است که ما با فقدان آن در نوار غزه روبه رو هستیم.» «با وجود آنکه توافق آتش بس بین حماس و اسرائیل بعد از مدت ها نهایتاً در روزهای پایانی هفته گذشته انجام شد اما نوار غزه همچنان از بحران انسانی رنج می برد.» گرچه انجام چنین توافقی حاکی از رضایت طرفین برای آتش بس بوده است اما این توافق بیشتر در راستای عملی شدن سیاست های پنهانی طرفین صورت گرفته است. اگرچه حماس با وجود تمام تحریم های سیاسی و اقتصادی اعمال شده، همچنان بر مواضع خود پافشاری می کند اما شرایط سخت حاکم بر نوار غزه منجر به قبول آتش بس از سوی این گروه شده است. حماس با وجود اجرای چنین آتش بسی همچنان بر اجرایی کردن اقدامات خود به شیوه ای دیگر تاکید دارد اما این آ تش بس تا حدی می تواند به معنای به رسمیت شناختن طرفین به طور غیرمستقیم نیز باشد.
البته از دیگر سو هم می توان گفت اسرائیل تا حدی توانست با اجرای این توافقنامه از زیر بار فشار حملات موشک های قسام رهایی یابد. وضعیت این منطقه تقریباً فاجعه آمیز است.۸۰ درصد جمعیت منطقه همچنان منتظر انتقال مواد غذایی از کشورهای خارجی برای ادامه زندگی خود هستند. اقتصاد این منطقه به طور کلی دچار افول شده و وضعیت اقتصادی و اجتماعی این ناحیه تاکنون بسیار متاثرکننده بوده است. سیاست اصلی اسرائیل در نوار غزه بر ضعیف کردن حماس مبتنی بوده است. گرچه انجام این توافقنامه در ظاهر اقدامی اجباری از سوی طرفین به نظر می رسد اما اسرائیل با اقدام اخیر خود تلاش کرد فلسطینی ها را از حماس دور و توجه آنها را برای حمایت از فتح جلب کند. البته حماس نیز بعید به نظر می رسد حتی با انجام چنین آتش بس هایی در مواضع قبلی خود دچار تردید شود.

رضا کرمانشاهی

منبع : روزنامه سرمایه