راهبرد تعالی تکنولوژی در صنعت نفت

امروزه تکنولوژی را عامل اساسی در ایجاد ثروت، توانایی و دانایی یک کشور ارزیابی نموده‌اند. پیشرفت های شگرف تکنولوژی که بشر از قرن بیستم به این سو به آن دست یافته است و تأثیراتی که بر سطح زندگی انسانها گذاشته ، فناوری را بصورت یک عامل استراتژیک و رقابتی در جوامع صنعتی تبدیل نموده است. ظهور انواع تکنولوژی در سالهای اخیر نشان دهنده توجه روز افزون دانشمندان، محققان و صنعتگران به توسعه این امر به‌عنوان مهمترین عامل گذر از صنایع تولید‌محور به صنایع دانش‌محور می‌باشد. دستیابی به فناوری چه از طریق تولید ملی و چه از طریق انتقال و بومی‌سازی از جمله مراحل اصلی و اجتناب ناپذیر در توسعه صنعتی است که با هدف حل مشکلات اقتصادی ـ اجتماعی یک کشور برنامه ریزی وتدوین می گردد.
اهمیت فرایند دستیابی به تکنولوژی تا حدی است که امروزه فنون مختلف این دستیابی در قالب علم "مدیریت تکنولوژی" در دانشگاههای مختلف دنیا تدوین شده و توسط دانش‌آموختگان و صنعتگران در صنعت مورد پیاده سازی و استفاده قرار می‌گیرد. در مدیریت تکنولوژی ، با بهره‌گیری از روشهای نوین مطالعاتی و تحقیقاتی ، تکنولوژیهای مناسب برای آینده، مورد پیش‌بینی و پایش قرارگرفته و روند حرکت کشورهای پیشرفته برای دستیابی بدانها مورد ارزیابی واقع می‌شود. بازارهای گذشته، فعلی و آتی مورد بررسی و رفتارشناسی قرار می‌گیرند و بر اساس توانمندی بخش‌های تحقیقاتی، سرمایه‌گذاری، دانشگاهی و صنعتی، برنامه‌ای برای دستیابی به سطوح مختلف تکنولوژیهای مورد نظر از راههای مختلف چون تحقیقات داخلی، انتقال تکنولوژی و یا همکاری‌های تکنولوژیک تدوین می‌گردد. این واقعیت بیانگر این است که "مدیریت تکنولوژی" با نگرش کل‌گرا و درگیر با تمامی فرآیند نوآوری، از مرحله ایده تا تبدیل آن به محصول و عرضه به بازار با "مدیریت تحقیق و توسعه" که جزءگرایانه‌ می‌اندیشد و به ابداع فناوری یا نمونه آزمایشگاهی و در نهایت نیمه‌صنعتی محصولات نو محدود می‌شود، کاملاً متفاوت است. یکی از مهمترین رسالتهای "مدیریت تکنولوژی"، هدایت هوشمندانه کلیه تلاشهای تکنولوژیک سازمان یا شرکت به سمت ایجاد مزیت رقابتی و ابداع نوآوری‌های موفق است.
دستیابی به این هدف که ما آن را "تعالی در تکنولوژی" می‌نامیم، نیازمند تدابیر ویژه‌ای است که مهمترین آن تبدیل کثرت به وحدت در روشهای کسب تکنولوژی، یکپارچه‌سازی فرآیندهای "تحقیق و توسعه" و "انتقال تکنولوژی" و بهره‌گیری از هم‌افزایی ناشی از این یکپارچگی است. این مهم بدون وجود یک دستورالعمل مشخص که بر مبنای روشهای نوین برنامه‌ریزی تدوین شده باشد میسر نیست. ما این دستورالعمل را "سند ملی راهبرد تعالی تکنولوژی صنعت نفت" می‌نامیم تا با بهره‌گیری هوشمندانه از فرصتهای تکنولوژیک به توانمندیهای تکنولوژیک صنعت نفت و کسب مزایای رقابتی و در نتیجه بهره‌مندی از شایستگی‌های محوری و ایجاد صنعت نفت پیشرو بینجامد. از نمونه‌های جهانی این سند می‌توان به سند OG۲۱ (استراتژی تکنولوژی نفت و گاز نروژ برای قرن ۲۱) اشاره نمود.
در این طرح، نروژ با آگاهی از این مسئله که حرکت به سمت یک تکنولوژی نوظهور و پذیرش تغییرات ناشی از آن، صرفا بدلیل اینکه تکنولوژی جدیدی است، مطلقا توجیه ندارد و یا به عبارت دیگر سرمایه‌گذاری در تکنولوژی برای تکنولوژی می تواند به معنای ضایع کردن فرصتها و منابع کمیاب موجود باشد به ارائه راهکاری برای توسعه تکنولوژی نفت و گاز در ۱۰۰ سال آینده اقدام نموده است. این سند توسط برخی مطالعات دیگر پشتیبانی می‌شود که از جمله این مطالعات می‌توان به تدوین سند استراتژی تکنولوژی برای مدیریت مخازن نفت و گاز اشاره داشت.
این سند در سال ۲۰۰۳ با مشارکت هفت شرکت صاحب نام در این حوزه تدوین گردید. در این مطالعه پس از بررسی وضعیت موجود نروژ در حوزه مدیریت مخزن و تکنولوژیهای مرتبط به تحلیل فاصله موجود با وضعیت مطلوب پرداخته شده نهایتا برخی سیاستها و راهکارها ارائه می‌گردد. این سند در سال ۲۰۰۵ مجددا مورد ارزیابی قرار گرفت .این تجربه می‌تواند به عنوان سندی گویا و روشن برای انجام اینچنین مطالعاتی در کشور مد نظر قرار گیرد. و این مهم میسور نخواهد شد جز با تشکیل کانونهای تفکر تکنولوژی و اتاقهای فکر و ایده پردازی که امروزه خلا آن بیش از پیش به چشم می‌خورد.

منبع : اندیشکده اعتلای صنعت نفت