زندگی به روایت پنگوئن ها

رژه پنگوئن ها كه به بررسی زندگی پنگوئن های اپراطور در قطب جنوب می پردازد، اكنون دومین فیلم پرفروش مستند تمام دوران سینما پس از فارنهایت ۹‎/۱۱ مایكل مور است و پس از ۱۰ اكران در حدود ۲۰۰۰ سینما حدود ۵۵ میلیون دلار فروش داشته است. رابرتز نویسنده نریشن فیلم برای اكران نسخه آمریكایی فیلم بوده است. این فیلم برای اكران در آمریكا تدوین مجدد شد، ولی قطعاً رابرتز برای حضور احتمالی در اسكار به عنوان نویسنده و یا كارگردان فیلم صلاحیت نخواهد داشت، اما به هرحال كار او و آلكس ورمن آهنگساز فیلم كتمان ناپذیر است. رابرتز می گوید: كار ما در ابتدا هیچ معنایی نداشت و به نظر می رسید ما فیلم را خراب می كنیم و یك فاجعه به وجود می آید، ولی این طور نشد و یك معجزه رخ داد. برای او زمان بندی اكران فیلم نمی توانست بهتر از این باشد. هر ساله عده ای از مدیران اجرایی استودیوهای فیلمسازی حقایق جدیدی را در مورد هالیوود درك می كنند، اما یك نكته تكراری برای برخی از آنها هر ساله وجود دارد: این واقعیت كه پیش بینی میزان موفقیت فیلمها در گیشه غیر ممكن است و هیچ كس تا زمان وقوع شگفتی های سال نمی تواند آن را باور كند. سال گذشته شرایط برای رابرتز كاملاً متفاوت بود. شركت تازه تأسیس وارنر ایندیپندنت پیكچرز اولین فیلم رابرتز به نام Around the Bend را اكران كرد. رابرتز كه مدت ۱۰ سال فیلمنامه های بسیاری را ویرایش كرده بود و «دكتر فیلمنامه» لقب گرفته بود، زحمت فراوانی برای این فیلم كشیده بود و فیلم در جشنواره بین المللی مونترال هم خوش درخشید و حتی گفته می شد كه كریستوفر واكن می تواند برای بازی در این فیلم نامزد دریافت اسكار باشد. اما فیلم در پاییز در تعداد محدودی سالن اكران شد، ولی نقدهای نه چندان مثبت و عدم استقبال تماشاگران باعث شد تا فیلم خیلی زود از پرده برداشته شود. رابرتز در مورد این حادثه ناخوشایند می گوید: هنوز هم باور آن برای من مشكل است و نمی توانم قبول كنم كه آنچه سعی داشتم در این فیلم بیان كنم، تا این حد بدون مخاطب باقی ماند.
رابرتز پس از تماشای نسخه فرانسوی بشدت تحت تأثیر دو نكته قرار گرفت: داستان جذاب فیلم با تصاویر فوق العاده و صداهایی كه برای توصیف تفكرات پنگوئن های نر و ماده و كودك به كار رفته بود، ولی موسیقی پاپ فرانسه چندان كمكی به فیلم نمی كرد. او با خود فكر می كرد اگر قرار بود كه این فیلم او باشد، قطعاً موسیقی تازه ای برای فیلم انتخاب می كرد و از نریشن در فیلم استفاده می كرد. رابرتز ادامه می دهد: من می دانستم كه فیلم قطعاً در آمریكا هم موفق خواهد بود، ولی من باز هم نگران بودم. من تصور می كردم استودیو فقط از من می خواهد كه فیلم را دوبله كنم و دیالوگی برای پنگوئن ها بنویسم، ولی خوشبختانه این اتفاق رخ نداد. رابرتز در نهایت نریشن برای فیلم نوشت و برای این كار دستمزد اندكی دریافت كرد و حتی حاضر شده بود در برابر دریافت یك تلویزیون فلترون این كار را انجام دهد. اما استودیو برخورد سخاوتمندانه ای با رابرتز داشت و قراردادی منطقی با او منعقد كرد و حتی متعهد شد كه در صورت فروش خوب فیلم درصدی از آن را برای او اختصاص دهد، ولی نه رابرتز و نه مدیر برنامه هایش تصوری از این قضیه نداشتند. از اینجا بود كه رابرتز كار به روی فیلمی را آغاز كرد كه از هر نظر كامل به نظر می رسد و بسیاری از صاحب نظران از جمله برخی چهره های مؤسسه نشنال جئوگرافیك تصور می كردند كه فیلم كاملی است. آدام لایپزیك مدیر سازمان نشنال جئوگرافیك آمریكای شمالی كه مراحل ساخت فیلم را از زمان حضور تیم فنی فیلم در قطب جنوب تعقیب می كرد، می گوید: من با نسخه فرانسوی قانع نشده بودم، ولی حس می كردم كه نسخه فرانسوی نسخه خوبی است. زمانی كه وارنر و نشنال جئوگرافیك حقوق توزیع فیلم را در آمریكای شمالی خریداری كردند، در قرارداد ذكر شده بود كه آنها اجازه انجام تغییراتی در نسخه فرانسوی را دارند، اما این رابرتز بود كه تغییرات موجود در فیلم را به وارنر پیشنهاد كرد. رابرتز می گوید: روایت نسخه فرانسوی از نقطه نظر مادر، پدر، فرزند و كارگردان بود و زبان فیلم بشدت فرانسوی و شاعرانه بود. اكران نسخه اصلی در سان دنس اصلاً شباهتی به اكران فیلم در فرانسه نداشت و نقدهای منفی و اعتراض برخی تماشاگران را به دنبال داشت. این باعث شد تا وارنر و رابرتز حس كنند كه باید به شیوه ای سنتی تر با این تصاویر فوق العاده برخورد كرد.
رابرتز می افزاید: ما بیشتر علاقه مند به این بودیم كه پنگوئن ها چقدر وزن كم می كنند و چرا برخی كارها را انجام می دهند، درحالی كه لوك ژاكه كارگردان فرانسوی بیشتر بر همخوانی موسیقی پاپ فرانسوی با تصاویر تأكید داشت، اما ما علی رغم مخالفت ژاكه تصاویری از تیم فیلمبرداری را در تیتراژ نهایی فیلم گنجاندیم.
اولین نسخه نریشن فیلم در ظرف یك هفته آماده شد و سرانجام لایپزیك نیز با تغییرات موافقت كرد و یك تیم پنگوئن شناس را در اختیار رابرتز قرار داد و گفت: اگر قرار است فیلمی تحت عنوان نشنال جئوگرافیك اكران شود، بهتر است كه از لحاظ علمی بی اشكال باشد. پس از آن ورمن آهنگساز فیلم به كار گرفته شد و او و رابرتز دهها بار فیلم را مشاهده كردند و موسیقی، نریشن و صداها را در فیلم جابه جا كردند. مورگان فریمن نیز برای این پروژه قراردادی امضا كرد، ولی چون او می توانست فقط دو روز در اواخر ماه مه در اختیار تیم سازنده باشد و فیلم برای اكران در ماه ژوئن در نظر گرفته شده بود، رابرتز ناچار به تقلید صدای فریمن شد و هفت بار نریشن فیلم را خواند تا اینكه سرانجام نسخه نهایی آماده شد.
اما دنیای پنگوئن ها برای همه عوامل فیلم جذاب بود، چرا كه آنها آینه شفافی از رفتارهای اصلی فیزیكی انسانها هستند. آنها مثل ما راه می روند، مثل ما بازی می كنند، تركیب خانوادگی شان همچون ماست و هیچ حالتی در چهره شان دیده نمی شود تا بتوانیم حدس بزنیم به چه چیزی فكر می كنند. داستان عجیب تلاش فراوان آنها برای تولید مثل و شرایط سختی كه آنها برای این منظور تحمل می كنند، محور اصلی داستان فیلم را تشكیل می دهد. ولی علی رغم همه اینها انتقادها از نسخه فرانسوی در سان دنس به رابرتز فهماند كه بایستی بین شبیه سازی آنها به انسان و واقع نمایی ماجرا تعادل برقرار كند. تلاشها برای انسان شدن پنگوئن ها با بداهه گویی مورگان فریمن در آخرفیلم همراه شد، زمانی كه او چند كلمه را خارج از متن به نریشن اضافه كرد و البته این بدون توافق كارگردان فرانسوی فیلم بود.
برای رابرتز همكاری با فریمن آن هم در پروژه ای كه تصور می كرد فقط یك بازنویسی ساده باشد، بسیار قابل اهمیت بود. او از لحاظ مالی نیز دستمزد خوبی گرفت كه به گفته خودش با بخش كوچكی از آن تلویزیون فلترون مورد نظرش را خرید. از طرف دیگر او از لحاظ هنری هم راضی شده بود، چون داستانی را كه همیشه دوست داشت روایت كند و در فیلم Around the Bend نیز تصور روایتش را داشت، به این وسیله گفته بود، گرچه او پس از شكست آن فیلم تصمیم گرفته بود دیگر هرگز درباره مسائلی كه برایش اهمیت دارد، چیزی ننویسد. او می افزاید: این فیلم از هر نظر مرهمی برای من بود. در فیلم اول می خواستم تماشاگران را به فضای مورد نظرم ببرم، ولی موفق نشدم اما در این فیلم همه چیز اتفاق افتاد. این روزها مشكل است كه داستانی از زیبایی و عشق بگویی و همه تو را جدی بگیرند، ولی این فیلم چنین خصوصیتی داشت. در نگاه اول تصاویر فوق العاده كارگردان است كه در رژه پنگوئن ها جلب توجه می كند، ولی به عقیده من برای تماشاگران هم ساده تر است تا خصوصیات مثبت شخصیتهایی كه بازیگران آن حیوانات هستند را بپذیرند.

منبع : روزنامه ایران